Rak połączenia przełykowo-żołądkowego rozwija się na podłożu choroby refluksowej, który objawia się zgagą. Wprawdzie zgaga nie jest typowym objawem raka żołądka, ale np. przy raku złącza przełykowo-żołądkowego może nim być - mówi prof. Grażyna Rydzewska i apeluje, aby nie lekceważyć objawu, jakim jest zgaga.
Rak żołądka jest piątym pod względem częstości występowania nowotworem złośliwym i trzecią główną przyczyną zgonu z powodu chorób nowotworowych na świecie. Nawet dwa razy częściej dotyka mężczyzn niż kobiety. Najczęściej występuje w Azji Wschodniej, Ameryce Południowej i Europie Wschodniej. W 2020 r. wśród krajów Europy Centralnej i Wschodniej Polska znajdowała się na trzecim miejscu pod względem częstości występowania raka żołądka, tuż za Ukrainą i Rosją. Dane z Krajowego Rejestru Nowotworów z 2019 roku wskazują, że na nowotwory złośliwe żołądka w Polsce zapada rocznie 5100 osób.
W powyżej 50 proc. przypadków nowotwór jest zlokalizowany w okolicy odźwiernika żołądka. W 25 proc. dotyczy okolicy wpustu żołądka. Natomiast 15-20 proc. przypadków stanowią raki trzonu żołądka.
Jeśli wziąć pod uwagę klasyfikację histologiczną, to najczęstszym nowotworem złośliwym żołądka, bo występującym aż w ponad 90 proc. przypadków, jest gruczolakorak (rak gruczołowy żołądka). Rzadziej występują inne nowotwory: chłoniaki, nowotwory podścieliskowe czy nowotwory neuroendokrynne.
Wyróżnia się dwa typy raka gruczołowego żołądka: jelitowy i rozlany. Najczęstszą przyczyną raka żołądka typu jelitowego jest infekcja Helicobacter pylori, która odpowiada za 80 proc. przypadków tego nowotworu.
Bakteria Helicobacter pylori została odkryta w 1983 r. przez dwóch australijskich lekarzy: Barry’ego Marshalla i Robina Warrena. Za to odkrycie otrzymali w 2005 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny.
– Jednak od momentu infekcji do rozwoju raka może minąć kilkadziesiąt lat. Stąd w Polsce rak żołądka występuje na ogół u osób starszych, powyżej 50. roku życia. Zapadalność rośnie wraz z wiekiem - powiedziała prof. dr hab. n. med. Grażyna Rydzewska, kierownik Kliniki Chorób Wewnętrznych i Gastroenterologii Państwowego Instytutu Medycznego MSWiA, podczas warsztatów organizowanych przez firmę Servier „Rak żołądka. Wczesne objawy. Diagnostyka. Leczenie", które odbyły się 28 marca.
– Im dłuższa infekcja Helicobacter pylori, tym częściej możemy mieć do czynienia z rakiem żołądka, ponieważ są pewne etapy, przez które przechodzi infekcja, żeby zniszczyć błonę śluzową i wywołać owrzodzenie lub raka żołądka. Zaczyna się od zakażenia Helicobacter pylori. Potem dochodzi do powierzchownego zapalenia, a następnie do zapalenia coraz bardziej nasilonego, aż po zanikowe zapalenie, metaplazję, dysplazję i wystąpienie raka - sprecyzowała.
Ekspertka wskazała przy tym, że do infekcji H. pylori dochodzi najczęściej w wieku dziecięcym. Tylko 4 proc. wszystkich infekcji to te, do których dochodzi u osób dorosłych. Dodała, że w Polsce liczba zakażeń Helicobacter pylori systematycznie spada, co wynika przede wszystkim z bardziej rygorystycznego przestrzegania zasad higieny.
Jednocześnie w Polsce obserwuje się wzrost liczby przypadków zachorowań na gruczolakoraka wpustu. Jednym z głównych czynników ryzyka raka gruczołowego okolicy połączenia przełykowo-żołądkowego, w tym wpustu, jest refluks żołądkowo-przełykowy, a więc stan, w którym kwas z żołądka powraca do przełyku, czasem powodując uszkodzenie błony śluzowej przełyku.
– Rak złącza przełykowo-żołądkowego rozwija się na podłożu choroby refluksowej, która objawia się zgagą. Wprawdzie zgaga nie jest typowym objawem raka żołądka, ale przy raku złącza przełykowo-żołądkowego, rozwijającym się na bazie choroby refluksowej, może nim być. Częstość występowania gruczołowego raka przełyku, powstającego na bazie choroby refluksowej, wzrasta lawinowo. Zaś czynnikami ryzyka choroby refluksowej jest nadwaga i otyłość - wyjaśniła prof. Rydzewska.
Powikłaniem choroby refluksowej jest przełyk Barretta, który jest traktowany jako stan przednowotworowy.
– Z tego powodu pacjenci z przełykiem Barretta są nadzorowani endoskopowo. Usuwane są wysepki nieprawidłowej śluzówki, dzięki czemu możemy zapobiegać rozwojowi raka. Powinniśmy leczyć chorobę refluksową. Wtedy nie dojdzie do powikłań, przełyku Barretta i rozwoju raka, albo zmniejszy się ryzyko jego rozwoju – podkreśliła prof. Grażyna Rydzewska.
Ekspertka apelowała, aby nie lekceważyć więc objawu, jakim jest zgaga, a niestety tak często się dzieje. Podobnie jak często lekceważona jest infekcja H. pylori.
Jednocześnie zaznaczyła, że “niestety nie ma czegoś takiego jak wczesne objawy raka żołądka”. Z tego powodu rak ten jest zwykle rozpoznawany zbyt późno.
CIEKAWOSTKA
Przed rozwojem wrzodów żołądka - jednego z czynników ryzyka rozwoju raka żołądka - uchroniła nas... Coco Chanel. Przed erą francuskiej projektantki mody kobiety częściej niż mężczyźni zmagały się z różnymi chorobami żołądka. Przyczyną były gorsety, które powodowały dodatkowo niedokrwienie. Dzięki Coco Chanel kobiety zrzuciły gorsety, co spowodowało, że zniknął jeden czynnik ryzyka.
– Złotym standardem w diagnostyce raka żołądka jest badanie endoskopowe przewodu pokarmowego i biopsja - powiedziała prof. Grażyna Rydzewska.
Jeśli rak żołądka jest miejscowo zaawansowany, wówczas postępowanie obejmuje zabieg operacyjny, chemioterapię okołooperacyjną - zarówno przed zabiegiem (tzw. chemioterapia neoadjuwantowa), jak i po nim (chemioterapia adjuwantowa) - stosowaną samodzielnie lub w połączeniu z radioterapią.
– Po radykalnej resekcji żołądka pięcioletnie przeżycia osiąga około 45 proc. pacjentów - wyjaśniła dr n. med Joanna Streb kierownik Poradni Onkologicznej Szpitala Uniwersyteckiego w Krakowie.
Jednak w Polsce rak żołądka diagnozowany jest najczęściej w stopniu zaawansowanym i nieresekcyjnym. Pogarsza to znacząco rokowanie i sprawia, że 5-letnie przeżycie całkowite osiąga mniej niż 30 proc. chorych
U pacjentów z chorobą rozsianą lub nieoperacyjnych, w zależności od innych uwarunkowań, stosuje się trzy linie terapii, z czego ostatnia - 3. linia leczenia, przeznaczona jest dla uprzednio leczonych co najmniej dwoma schematami leczenia ogólnoustrojowego zaawansowanej choroby i z osiągnięciem czasu przeżycia bez progresji (PFS) większym niż 3 miesiące po 1. linii leczenia. Obecnie brak jest natomiast ustalonej terapii 3. linii w zaawansowanym raku żołądka.
W Polsce chorzy na raka żołądka w fazie zaawansowanej stanowią więc grupę o prawdziwie niezaspokojonych potrzebach terapeutycznych.
Sprawdź również nasze inne artykuły:
Jakie są najczęściej stosowane leki na potencję?
Legionelloza - co to za choroba?
Jakie są najczęściej stosowane leki na nadciśnienie?