Aripiprazole Sandoz
Aripiprazolum
Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej 10 mg | Aripiprazolum 10 mg
Genepharm S.A. Lek d.d. Rontis Hellas Medical and Pharmaceutical Products S.A. Salutas Pharma GmbH, Grecja Słowenia Grecja Niemcy
Ulotka
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
Aripiprazole Sandoz, 10 mg, tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej Aripiprazole Sandoz, 15 mg, tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej Aripiprazole Sandoz, 30 mg, tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej Aripiprazolum
Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed zastosowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta. Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. W razie jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty. Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby są takie same. Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie. Patrz punkt 4.
Spis treści ulotki
1. Co to jest Aripiprazole Sandoz i w jakim celu się go stosuje
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Aripiprazole Sandoz
3. Jak stosować Aripiprazole Sandoz
4. Możliwe działania niepożądane
5. Jak przechowywać Aripiprazole Sandoz
6. Zawartość opakowania i inne informacje
1. Co to jest Aripiprazole Sandoz i w jakim celu się go stosuje
Lek Aripiprazole Sandoz zawiera substancję czynną arypiprazol i należy do grupy leków przeciwpsychotycznych. Stosowany jest u dorosłych oraz młodzieży w wieku 15 lat i starszej w leczeniu choroby charakteryzującej się takimi objawami, jak słyszenie, widzenie i odczuwanie nieistniejących rzeczy, podejrzliwość, sprzeczne z rzeczywistością przekonania, chaotyczna mowa i zachowanie oraz spłycenie emocji. Osoby z tą chorobą mogą także odczuwać smutek, lęk lub napięcie i mieć poczucie winy.
Lek Aripiprazole Sandoz stosowany jest u dorosłych i młodzieży w wieku 13 lat i starszej w leczeniu choroby z takimi objawami, jak silne podekscytowanie, nadmiar energii, mniejsza niż zwykle potrzeba snu, bardzo szybka mowa z gonitwą myśli i czasami silną drażliwością. Zapobiega również nawrotowi wymienionych objawów u dorosłych pacjentów, którzy zareagowali na wcześniejsze leczenie tabletkami ulegającymi rozpadowi w jamie ustnej Aripiprazole Sandoz.
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku Aripiprazole Sandoz
Kiedy nie stosować leku Aripiprazole Sandoz jeśli pacjent ma uczulenie na arypiprazol lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6).
Ostrzeżenia i środki ostrożności Przed rozpoczęciem stosowania leku Aripiprazole Sandoz należy omówić to z lekarzem.
W czasie leczenia arypiprazolem zgłaszano występowanie myśli i zachowań samobójczych. Należy natychmiast poinformować lekarza o występowaniu myśli lub uczuć związanych z wyrządzeniem sobie krzywdy.
Przed rozpoczęciem stosowania leku Aripiprazole Sandoz należy poinformować lekarza, jeśli pacjent
ma: duże stężenie cukru we krwi (charakterystycznymi objawami są: nadmierne pragnienie, wydalanie dużych ilości moczu, zwiększenie apetytu i uczucie osłabienia) lub cukrzyca w wywiadzie rodzinnym; drgawki (padaczka), ponieważ może to oznaczać, że lekarz będzie chciał objąć pacjenta ścisłą obserwacją; mimowolne, nieregularne ruchy mięśni, szczególnie mięśni twarzy; choroby sercowo-naczyniowe (choroby serca i krążenia), chorobę sercowo-naczyniową w wywiadzie rodzinnym, udar lub „mikro” udar, nieprawidłowe ciśnienie krwi; zakrzepy krwi lub zakrzepy krwi występowały u krewnych, ponieważ stosowanie leków przeciwpsychotycznych jest związane z tworzeniem zakrzepów krwi; uzależnienie od hazardu w wywiadzie.
Jeśli pacjent stwierdzi zwiększenie masy ciała, pojawienie się nietypowych ruchów, senności, która utrudnia codzienną aktywność, jakichkolwiek trudności w połykaniu lub objawów alergii, powinien poinformować o tym lekarza prowadzącego.
Jeśli pacjentem jest osoba w podeszłym wieku z otępieniem (utrata pamięci i innych zdolności umysłowych), która przebyła kiedykolwiek udar lub „mini” udar, to pacjent lub jego opiekun albo krewny powinien poinformować o tym lekarza.
Jeśli u pacjenta pojawiają się myśli lub uczucia związane z wyrządzaniem sobie krzywdy, należy natychmiast poinformować o tym lekarza. W czasie leczenia arypiprazolem zgłaszano występowanie myśli i zachowań samobójczych.
Należy natychmiast poinformować lekarza, jeśli u pacjenta wystąpi sztywność mięśni lub sztywność z wysoką gorączką, potami, zaburzeniami stanu umysłowego lub bardzo szybkie albo nieregularne bicie serca.
Jeśli pacjent lub jego rodzina albo opiekun zauważy, że pacjent zaczyna odczuwać chęć lub pragnienie zachowywania się w sposób nietypowy oraz nie może się oprzeć impulsowi, popędowi lub pokusie podjęcia aktywności, które mogą zaszkodzić jemu lub innym, powinien powiedzieć o tym lekarzowi. Powyższe zjawiska są nazywane zaburzeniami kontroli impulsów i mogą się objawiać zachowaniami, takimi jak nałogowy hazard, nadmierne objadanie się lub nadmierna potrzeba wydawania pieniędzy, zbyt duży popęd seksualny lub zwiększenie częstości i natężenia myśli lub odczuć o tematyce seksualnej. Lekarz może uznać za konieczne zmianę dawki lub odstawienie leku.
Arypiprazol może powodować senność, zmniejszenie ciśnienia krwi podczas wstawania, zawroty głowy i zmiany w zakresie zdolności do poruszania się i zachowania równowagi, co może prowadzić do upadków. Należy zachować ostrożność, szczególnie w przypadku pacjentów w podeszłym wieku lub osłabionych.
Dzieci i młodzież Nie należy stosować leku Aripiprazole Sandoz u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 13 lat. Nie wiadomo, czy stosowanie leku jest bezpieczne i skuteczne u tych pacjentów.
Aripiprazole Sandoz a inne leki Należy powiedzieć lekarzowi lub farmaceucie o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować, również tych, które są wydawane bez recepty.
Leki obniżające ciśnienie tętnicze: lek Aripiprazole Sandoz może nasilać działanie leków obniżających ciśnienie krwi. Jeśli pacjent przyjmuje leki obniżające ciśnienie krwi, powinien powiadomić o tym lekarza prowadzącego.
Przyjmowanie leku Aripiprazole Sandoz z niektórymi lekami może spowodować konieczność zmiany
przez lekarza dawki leku Aripiprazole Sandoz lub innych leków stosowanych przez pacjenta. Szczególnie ważne jest poinformowanie lekarza o przyjmowaniu następujących leków: leki stosowane w leczeniu zaburzeń rytmu serca (takie jak chinidyna, amiodaron, flekainid); leki przeciwdepresyjne lub leki ziołowe stosowane w leczeniu depresji i lęku (takie jak fluoksetyna, paroksetyna, wenlafaksyna, ziele dziurawca); leki przeciwgrzybicze (takie jak ketokonazol, itrakonazol); niektóre leki stosowane w leczeniu zakażenia HIV (takie jak efawirenz, newirapina i inhibitory proteazy, np. indynawir, rytonawir); leki przeciwdrgawkowe stosowane w leczeniu padaczki (takie jak karbamazepina, fenytoina, fenobarbital); określone antybiotyki stosowane w leczeniu gruźlicy (ryfabutyna, ryfampicyna).
Wymienione leki mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych lub zmniejszyć działanie leku Aripiprazole Sandoz. Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek nietypowe objawy podczas przyjmowania tych leków z lekiem Aripiprazole Sandoz, należy powiedzieć o tym lekarzowi.
Leki, które zwiększają stężenie serotoniny, są zwykle stosowane w leczeniu chorób obejmujących depresję, zespół lęku uogólnionego, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (ZOK) i fobię społeczną oraz migrenę i ból: tryptany, tramadol, tryptofan stosowane w leczeniu takich chorób, jak depresja, zespół lęku uogólnionego, zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (ZOK) i fobia społeczna oraz w leczeniu migreny i bólu; selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI) (takie jak paroksetyna i fluoksetyna) stosowane w leczeniu depresji, ZOK, napadów paniki i lęku; inne leki przeciwdepresyjne (takie jak wenlafaksyna i tryptofan) stosowane w leczeniu ciężkiej depresji; trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne (takie jak klomipramina i amitryptylina) stosowane w leczeniu depresji; ziele dziurawca (Hypericum perforatum) stosowane jako preparat ziołowy w łagodnej depresji; leki przeciwbólowe (takie jak tramadol i petydyna) stosowane w łagodzenia bólu; tryptany (takie jak sumatryptan i zolmitryptan) stosowane w leczeniu migreny.
Leki te mogą zwiększyć ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek nietypowe objawy w czasie przyjmowania tych leków z lekiem Aripiprazole Sandoz, należy powiedzieć o tym lekarzowi.
Aripiprazole Sandoz z jedzeniem, piciem i alkoholem Ten lek można przyjmować niezależnie od posiłków. Należy unikać picia alkoholu.
Ciąża, karmienie piersią i wpływ na płodność Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią, przypuszcza, że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza przed zastosowaniem tego leku.
U noworodków, których matki stosowały arypiprazol w ostatnim trymestrze (ostatnie 3 miesiące) ciąży, mogą wystąpić następujące objawy: drżenie, sztywność mięśni i (lub) osłabienie, senność, pobudzenie, trudności w oddychaniu oraz trudności związane ze ssaniem. W razie zaobserwowania takich objawów u dziecka, należy skontaktować się z lekarzem.
Jeśli pacjentka przyjmuje lek Aripiprazole Sandoz, lekarz omówi z nią, czy powinna karmić piersią, biorąc pod uwagę korzyści z leczenia i korzyści z karmienia dziecka piersią. Nie należy przyjmować leku i karmić dziecka piersią. Jeśli pacjentka przyjmuje ten lek, należy omówić z lekarzem najlepsze metody karmienia dziecka.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn Podczas stosowania tego leku mogą wystąpić zawroty głowy i zaburzenia widzenia (patrz punkt 4). Należy brać to pod uwagę podczas wykonywania czynności wymagających pełnej uwagi, np. podczas prowadzenia pojazdów lub obsługiwania maszyn.
Aripiprazole Sandoz zawiera laktozę, sód, aspartam i alkohol benzylowy Jeżeli stwierdzono wcześniej u pacjenta nietolerancję niektórych cukrów, należy skontaktować się z lekarzem przed przyjęciem tego leku.
Ten lek zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu na tabletkę ulegającą rozpadowi w jamie ustnej, to znaczy lek uznaje się za „wolny od sodu”.
Tabletki 10 mg: Ten lek zawiera 1,0 mg aspartamu w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Aspartam jest źródłem fenyloalaniny. Może być szkodliwy dla pacjentów z fenyloketonurią. Jest to rzadka choroba genetyczna, w której fenyloalanina gromadzi się w organizmie z powodu jej nieprawidłowego wydalania.
Ten lek zawiera do 0,0036 mg alkoholu benzylowego w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Alkohol benzylowy może powodować reakcje alergiczne. Pacjenci z chorobami wątroby lub nerek powinni skontaktować się z lekarzem przed zastosowaniem leku, gdyż duża ilość alkoholu benzylowego może gromadzić się w ich organizmie i powodować działania niepożądane (tzw. kwasicę metaboliczną).
Tabletki 15 mg: Ten lek zawiera 1,5 mg aspartamu w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Aspartam jest źródłem fenyloalaniny. Może być szkodliwy dla pacjentów z fenyloketonurią. Jest to rzadka choroba genetyczna, w której fenyloalanina gromadzi się w organizmie z powodu jej nieprawidłowego wydalania.
Ten lek zawiera do 0,0054 mg alkoholu benzylowego w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Alkohol benzylowy może powodować reakcje alergiczne. Pacjenci z chorobami wątroby lub nerek powinni skontaktować się z lekarzem przed zastosowaniem leku, gdyż duża ilość alkoholu benzylowego może gromadzić się w ich organizmie i powodować działania niepożądane (tzw. kwasicę metaboliczną).
Tabletki 30 mg: Ten lek zawiera 3,0 mg aspartamu w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Aspartam jest źródłem fenyloalaniny. Może być szkodliwy dla pacjentów z fenyloketonurią. Jest to rzadka choroba genetyczna, w której fenyloalanina gromadzi się w organizmie z powodu jej nieprawidłowego wydalania.
Ten lek zawiera do 0,0108 mg alkoholu benzylowego w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Alkohol benzylowy może powodować reakcje alergiczne. Pacjenci z chorobami wątroby lub nerek powinni skontaktować się z lekarzem przed zastosowaniem leku, gdyż duża ilość alkoholu benzylowego może gromadzić się w ich organizmie i powodować działania niepożądane (tzw. kwasicę metaboliczną).
3. Jak stosować Aripiprazole Sandoz
Ten lek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.
Zalecana dawka u dorosłych to 15 mg raz na dobę. Lekarz może jednak przepisać mniejszą lub większą dawkę, maksymalnie do 30 mg raz na dobę.
Stosowanie u dzieci i młodzieży Lekarz może zalecić rozpoczęcie leczenia od małej dawki podawanej w postaci płynnej (roztwór doustny). Dawkę tę można stopniowo zwiększać do zalecanej dawki dla młodzieży, wynoszącej
do 30 mg raz na dobę.
W przypadku wrażenia, że działanie leku Aripiprazole Sandoz jest za mocne lub za słabe, należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.
Należy dołożyć starań, aby lek Aripiprazole Sandoz przyjmować codziennie o tej samej porze. Nie ma znaczenia, czy tabletkę ulegającą rozpadowi w jamie ustnej przyjmuje się z posiłkiem, czy bez posiłku.
Blister należy otworzyć bezpośrednio przed przyjęciem leku. W celu odsłonięcia i wyjęcia jednej tabletki należy otworzyć opakowanie, oddzielić pojedynczy fragment blistra i pociągnąć jego górną część. Nie należy wyciskać tabletki przez folię, gdyż może to spowodować uszkodzenie tabletki. Bezpośrednio po otwarciu blistra należy wyjąć z niego tabletkę suchymi palcami i położyć ją na języku. Tabletka szybko rozpuszcza się w ślinie. Można ją połknąć popijając płynem lub bez popijania. Innym sposobem przyjęcia tabletki jest wymieszanie jej z wodą i wypicie powstałej zawiesiny.
Nawet jeśli pacjent czuje się lepiej, nie należy zmieniać dawki ani przerywać stosowania leku Aripiprazole Sandoz bez wcześniejszego uzgodnienia tego z lekarzem prowadzącym.
Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku Aripiprazole Sandoz W razie przyjęcia większej dawki leku Aripiprazole Sandoz niż zalecił lekarz (lub jeżeli ktoś inny przyjął pewną ilość nieprzeznaczonego dla niego leku Aripiprazole Sandoz), należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem prowadzącym. W razie trudności w uzyskaniu kontaktu z lekarzem, należy udać się do najbliższego szpitala, zabierając ze sobą opakowanie leku.
U pacjentów, którzy przyjęli zbyt dużą dawkę arypiprazolu, wystąpiły następujące objawy: szybkie bicie serca, pobudzenie/agresja, problemy z mową; nietypowe ruchy (szczególnie twarzy lub języka) i zmniejszenie świadomości;
Innymi objawami mogą być: ostry stan splątania, napady drgawkowe (padaczka), śpiączka, połączenie gorączki, przyspieszonego oddechu, nadmiernego pocenia się; sztywność mięśni i ospałość lub senność, zwolniony oddech, dławienie się, wysokie lub niskie ciśnienie krwi, nieprawidłowy rytm serca.
Jeśli u pacjenta wystąpi którykolwiek z tych objawów, należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem lub szpitalem.
Pominięcie zastosowania leku Aripiprazole Sandoz Jeśli pacjent pominie dawkę leku, powinien przyjąć ją niezwłocznie po przypomnieniu sobie o tym. Nie należy przyjmować dwóch dawek jednego dnia.
Przerwanie stosowania leku Aripiprazole Sandoz Nie wolno przerywać leczenia, nawet jeśli pacjent poczuje się lepiej. Bardzo ważne jest, aby lek przyjmować tak długo, jak zalecił to lekarz.
W razie jakichkolwiek dalszych wątpliwości związanych ze stosowaniem tego leku należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.
4. Możliwe działania niepożądane
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
Częste działania niepożądane (mogą występować u mniej niż 1 na 10 pacjentów): cukrzyca,
zaburzenia snu, uczucie lęku, uczucie niepokoju i niemożności spokojnego siedzenia lub stania, akatyzja (niekontrolowane odczucie wewnętrznego niepokoju i nieodparta potrzeba ciągłego poruszania się), niekontrolowane drżenie, ruchy z szarpnięciem lub ruchy wijące, drżenie, ból głowy, znużenie, senność, uczucie oszołomienia, drżenie obrazu i niewyraźne widzenie, zmniejszenie liczby wypróżnień lub trudności z wypróżnieniem, niestrawność, nudności, większe niż zwykle wydzielanie śliny, wymioty, uczucie zmęczenia.
Niezbyt częste działania niepożądane (mogą występować u mniej niż 1 na 100 pacjentów): zwiększone stężenie prolaktyny we krwi, zbyt duże stężenie cukru we krwi, depresja, zmienione lub nadmierne zainteresowanie seksem, niekontrolowane ruchy mięśni jamy ustnej, języka i kończyn (późna dyskineza), zaburzenia mięśni powodujące ruchy skręcania (dystonia), zespół niespokojnych nóg, podwójne widzenie, nadwrażliwość oczu na światło, szybkie bicie serca, zmniejszenie ciśnienia krwi w pozycji stojącej, które powoduje zawroty głowy, oszołomienie lub omdlenie, czkawka.
Następujące działania niepożądane były zgłaszane po wprowadzeniu arypiprazolu w postaci doustnej do obrotu, ale ich częstość nie jest znana: zmniejszona liczba krwinek białych, zmniejszona liczba płytek krwi, reakcja alergiczna (np. obrzęk błony śluzowej jamy ustnej, języka, twarzy i gardła, świąd, pokrzywka), wystąpienie cukrzycy lub zaostrzenie jej przebiegu, kwasica ketonowa (obecność związków ketonowych we krwi i moczu) lub śpiączka, duże stężenie cukru we krwi, małe stężenie sodu we krwi, utrata apetytu (jadłowstręt), zmniejszenie masy ciała, zwiększenie masy ciała, myśli samobójcze, próby samobójcze i dokonane samobójstwa, uczucie agresji, pobudzenie, nerwowość, jednoczesne występowanie gorączki, sztywności mięśni, przyspieszonego oddechu, pocenia się, ograniczenia świadomości oraz nagłych zmian ciśnienia krwi i zmian częstości pracy serca, omdlenia (złośliwy zespół neuroleptyczny)
zespół serotoninowy (reakcja, która może powodować uczucie wielkiej radości, ospałość, niezborność ruchów, niepokój, zwłaszcza ruchowy, uczucie upojenia alkoholowego, gorączkę,
pocenie się lub sztywność mięśni), zaburzenia mowy, unieruchomienie gałek ocznych w jednej pozycji, nagła niewyjaśniona śmierć, zagrażający życiu nieregularny rytm serca, zawał mięśnia sercowego, zwolnione bicie serca, zakrzepy krwi w żyłach, zwłaszcza nóg (do objawów należą obrzęk, ból i zaczerwienienie nogi), które mogą przemieszczać się naczyniami krwionośnymi do płuc, powodując ból w klatce piersiowej i trudności w oddychaniu (w razie wystąpienia któregokolwiek z tych objawów należy natychmiast zgłosić się do lekarza), wysokie ciśnienie krwi, omdlenie, przypadkowe zachłyśnięcia pokarmem z ryzykiem wystąpienia zapalenia płuc, skurcz mięśni wokół głośni, zapalenie trzustki, trudności w połykaniu, biegunka, odczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, odczucie dyskomfortu w żołądku, niewydolność wątroby, zapalenie wątroby, zażółcenie skóry i białych części gałek ocznych, nieprawidłowe wyniki badań czynności wątroby, wysypka skórna, nadwrażliwość skóry na światło, łysienie, nadmierne pocenie się, ciężkie reakcje alergiczne, takie jak osutka polekowa z eozynofilią i objawami ogólnoustrojowymi (zespół DRESS). Początkowo zespół DRESS przypomina objawy grypopodobne z wysypką na twarzy, a następnie pojawia się wysypka na innych częściach ciała, wysoka gorączka, powiększone węzły chłonne, podwyższenie aktywności enzymów wątrobowych (widoczne w badaniach krwi) i podwyższone stężenie określonego rodzaju białych krwinek (eozynofilia), nieprawidłowy rozpad mięśni prowadzący do zaburzeń czynności nerek, ból mięśni, sztywność, mimowolne oddawanie moczu (nietrzymanie moczu), trudności w oddawaniu moczu, objawy odstawienia u noworodków w przypadku narażenia na lek w okresie ciąży, przedłużony i (lub) bolesny wzwód, trudności w regulacji podstawowej temperatury ciała lub przegrzanie, ból w klatce piersiowej, obrzęk rąk, kostek lub stóp, w badaniach krwi: zwiększone lub zmienne stężenie cukru we krwi, zwiększenie stężenia glikowanej hemoglobiny, niezdolność do oparcia się impulsowi, popędowi lub pokusie podjęcia aktywności, która może zaszkodzić pacjentowi lub innym, obejmująca takie zachowania, jak: - silny impuls do nadmiernego uprawiania hazardu mimo poważnych konsekwencji osobistych lub rodzinnych; - zmienione bądź zwiększone zainteresowanie sferą seksualną i zachowania znacząco niepokojące pacjenta lub innych, na przykład wzmożony popęd seksualny; - dokonywanie niekontrolowanych, nadmiernych zakupów; - niepohamowane obżarstwo (spożywanie dużych ilości jedzenia w krótkim czasie) lub jedzenie kompulsywne (spożywanie większej ilości jedzenia niż zwykle i większej niż jest potrzebne do zaspokojenia głodu); - skłonność do włóczęgostwa. Jeśli u pacjenta wystąpią tego typu zachowania, należy powiedzieć o tym lekarzowi w celu omówienia
sposobów opanowania lub zmniejszenia tych objawów.
U osób w podeszłym wieku z otępieniem przyjmujących arypiprazol opisano więcej przypadków zakończonych zgonem. Ponadto odnotowano przypadki udaru lub „mini" udaru.
Dodatkowe działania niepożądane u dzieci i młodzieży U młodzieży w wieku 13 lat i starszej występowały działania niepożądane o podobnej częstości i rodzaju jak u dorosłych. Wyjątkiem są: senność, niekontrolowane drgania mięśni lub nagłe ruchy, niepokój ruchowy i zmęczenie, występujące bardzo często (częściej niż u 1 na 10 pacjentów) oraz ból w górnej części brzucha, suchość w jamie ustnej, przyspieszone bicie serca, zwiększenie masy ciała, zwiększenie apetytu, drżenie mięśni, niekontrolowane ruchy kończyn oraz zawroty głowy, zwłaszcza podczas wstawania z pozycji leżącej lub siedzącej, które występują często (częściej niż u 1 na 100 pacjentów).
Zgłaszanie działań niepożądanych Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi, farmaceucie lub pielęgniarce. Działania niepożądane można zgłaszać bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa tel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu. Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat bezpieczeństwa stosowania leku.
5. Jak przechowywać lek Aripiprazole Sandoz
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na tekturowym pudełku i blistrze po EXP. Termin ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.
Brak specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania leku.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji ani domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronić środowisko.
6. Zawartość opakowania i inne informacje
Co zawiera lek Aripiprazole Sandoz - Substancją czynną leku jest arypiprazol.
arypiprazolu.
arypiprazolu.
arypiprazolu.
- Pozostałe składniki to:
laktoza jednowodna, celuloza mikrokrystaliczna, kroskarmeloza sodowa, krzemionka koloidalna bezwodna, aspartam (E951), magnezu stearynian, żelaza tlenek czerwony (E172), aromat waniliowy (zawierający maltodekstrynę, gumę arabską, glikol propylenowy, alkohol benzylowy, aromaty wanilii).
laktoza jednowodna, celuloza mikrokrystaliczna, kroskarmeloza sodowa, krzemionka koloidalna bezwodna, aspartam (E951), magnezu stearynian, żelaza tlenek żółty (E172), aromat waniliowy (zawierający maltodekstrynę, gumę arabską, glikol propylenowy, alkohol benzylowy, aromaty wanilii).
Patrz punkt 2: „Aripiprazole Sandoz zawiera laktozę, sód, aspartam i alkohol benzylowy”.
Jak wygląda lek Aripiprazole Sandoz i co zawiera opakowanie Tabletki 10 mg są okrągłe, płaskie, różowe, o średnicy 8,0 mm ± 0,1 mm, z napisem „10” na jednej stronie i gładkie na drugiej stronie. Tabletki 15 mg są okrągłe, płaskie, żółte, o średnicy 9,0 mm ± 0,1 mm, z napisem „15” na jednej stronie i gładkie na drugiej stronie. Tabletki 30 mg są okrągłe, płaskie, różowe, o średnicy 10,0 mm ± 0,1 mm, z napisem „30” na jednej stronie i gładkie na drugiej stronie.
Aripiprazole Sandoz 10 mg i 15 mg Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej pakowane są w blistry zdzieralne perforowane papier/PET/Aluminium/PVC/Aluminium/OPA i umieszczane w tekturowym pudełku.
Wielkości opakowań: Blistry perforowane:14 x 1, 28 x 1, 30 x 1, 56 x 1, 98 x 1 tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej.
Aripiprazole Sandoz 30 mg Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej pakowane są w blistry zdzieralne perforowane papier/PET/Aluminium/PVC/Aluminium/OPA i umieszczane w tekturowym pudełku.
Wielkości opakowań: Blistry perforowane: 28 x 1, 30 x 1, 56 x 1, 98 x 1 tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej.
Podmiot odpowiedzialny Sandoz GmbH Biochemiestrasse 10
Wytwórca Rontis Hellas Medical and Pharmaceutical Products S.A. P.O. Box 3012 Larisa Industrial Area
Genepharm S.A. 18th km Marathonos Ave
Salutas Pharma GmbH Otto-von-Guericke-Allee 1
Lek Pharmaceuticals d.d. Verovškova 57
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji na temat leku oraz jego nazw w krajach członkowskich Europejskiego Obszaru Gospodarczego należy zwrócić się do: Sandoz Polska Sp. z o.o.
ul. Domaniewska 50 C 02-672 Warszawa tel. 22 209 70 00
Data ostatniej aktualizacji ulotki: 10/2021
Logo Sandoz
Charakterystyka
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
Aripiprazole Sandoz, 10 mg, tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej Aripiprazole Sandoz, 15 mg, tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej Aripiprazole Sandoz, 30 mg, tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej
Tabletki 10 mg Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 10 mg arypiprazolu (Aripiprazolum).
Substancje pomocnicze o znanym działaniu Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 90,30 mg laktozy (w postaci laktozy jednowodnej), 1,0 mg aspartamu i do 0,0036 mg alkoholu benzylowego.
Tabletki 15 mg Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 15 mg arypiprazolu (Aripiprazolum).
Substancje pomocnicze o znanym działaniu Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 135,46 mg laktozy (w postaci laktozy jednowodnej), 1,5 mg aspartamu i do 0,0054 mg alkoholu benzylowego.
Tabletki 30 mg Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 30 mg arypiprazolu (Aripiprazolum).
Substancje pomocnicze o znanym działaniu Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 270,90 mg laktozy (w postaci laktozy jednowodnej), 3,0 mg aspartamu i do 0,0108 mg alkoholu benzylowego.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
Tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej.
Tabletki 10 mg Okrągłe, płaskie, różowe tabletki o średnicy 8,0 mm ± 0,1 mm, z napisem „10” na jednej stronie i gładkie na drugiej stronie.
Tabletki 15 mg Okrągłe, płaskie, żółte tabletki o średnicy 9,0 mm ± 0,1 mm, z napisem „15” na jednej stronie i gładkie na drugiej stronie.
Tabletki 30 mg Okrągłe, płaskie, różowe tabletki o średnicy 10,0 mm ± 0,1 mm, z napisem „30” na jednej stronie i gładkie na drugiej stronie
Aripiprazole Sandoz jest wskazany w leczeniu schizofrenii u dorosłych i u młodzieży w wieku 15 lat i starszej.
Aripiprazole Sandoz jest wskazany w leczeniu epizodów maniakalnych o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I oraz w zapobieganiu nowym epizodom maniakalnym u dorosłych, u których występują głównie epizody maniakalne i którzy odpowiadają na leczenie arypiprazolem (patrz punkt 5.1).
Aripiprazole Sandoz jest wskazany w trwającym do 12 tygodni leczeniu epizodów maniakalnych o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej (patrz punkt 5.1).
Dawkowanie
Dorośli Schizofrenia: zalecaną dawką początkową produktu Aripiprazole Sandoz jest 10 lub 15 mg na dobę z dawką podtrzymującą 15 mg na dobę raz na dobę, niezależnie od posiłków.
Aripiprazole Sandoz jest skuteczny w dawkach od 10 do 30 mg na dobę. Chociaż nie potwierdzono większej skuteczności dawek większych niż dawka dobowa 15 mg, jednak u poszczególnych pacjentów większa dawka może być korzystna. Maksymalna dawka dobowa nie może być większa niż
Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I: zalecana dawka początkowa to lub w leczeniu skojarzonym (patrz punkt 5.1). U niektórych pacjentów może być korzystne zastosowanie większej dawki. Maksymalna dawka dobowa nie może być większa niż 30 mg.
Zapobieganie nawrotom epizodów maniakalnych w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I: w celu zapobiegania nawrotom epizodów maniakalnych u pacjentów, którzy otrzymywali arypiprazol w monoterapii lub w terapii skojarzonej, leczenie należy kontynuować stosując tę samą dawkę. Dostosowanie dawki dobowej, w tym jej zmniejszenie, należy rozważyć na podstawie stanu klinicznego.
Dzieci i młodzież
Schizofrenia u młodzieży w wieku 15 lat i starszej: zalecana dawka produktu Aripiprazole Sandoz to rozpocząć od dawki 2 mg (stosując roztwór doustny zawierający arypiprazol o mocy 1 mg/ml) podawanej przez 2 dni, zwiększanej stopniowo do 5 mg przez kolejne 2 dni, aż do osiągnięcia zalecanej dawki dobowej wynoszącej 10 mg. W przypadkach, gdzie to właściwe, dalsze zwiększenie dawki należy przeprowadzać dodając jednorazowo po 5 mg, bez przekroczenia maksymalnej dawki dobowej 30 mg (patrz punkt 5.1).
Produkt leczniczy Aripiprazole Sandoz jest skuteczny w przedziale dawek od 10 do 30 mg na dobę. Nie wykazano większej skuteczności dawek dobowych większych niż 10 mg, chociaż u poszczególnych pacjentów zastosowanie większych dawek może być korzystne.
Nie zaleca się stosowania produktu Aripiprazole Sandoz u pacjentów ze schizofrenią w wieku poniżej i skuteczności (patrz punkty 4.8 i 5.1).
Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej: zalecana dawka produktu Aripiprazole Sandoz to 10 mg na dobę podawanych w schemacie raz na dobę, niezależnie od posiłków. Leczenie należy rozpocząć od dawki 2 mg (stosując roztwór doustny zawierający arypiprazol o mocy 1 mg/ml) podawanej przez 2 dni, zwiększanej stopniowo do
Czas trwania leczenia powinien być możliwie najkrótszy konieczny do uzyskania kontroli objawów i nie może być dłuższy niż 12 tygodni. Nie wykazano większej skuteczności dawek dobowych większych niż 10 mg, a stosowanie dawki dobowej 30 mg jest związane ze znacząco większą częstością istotnych działań niepożądanych, włączając zdarzenia związane z objawami pozapiramidowymi (ang. EPS), senność, zmęczenie oraz zwiększenie masy ciała (patrz punkt 4.8). Z tego względu dawki większe niż 10 mg na dobę należy stosować tylko w wyjątkowych przypadkach oraz z zachowaniem ścisłej kontroli klinicznej (patrz punkty 4.4, 4.8 i 5.1).
U młodszych pacjentów zwiększone jest ryzyko zdarzeń niepożądanych związanych ze stosowaniem arypiprazolu, dlatego nie zaleca się stosowania produktu Aripiprazole Sandoz u pacjentów w wieku poniżej 13 lat (patrz punkty 4.8 i 5.1).
Drażliwość związana z zaburzeniami autystycznymi: nie ustalono dotychczas bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności arypiprazolu u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat. Aktualne dane przedstawiono w punkcie 5.1, ale nie można określić zaleceń dotyczących dawkowania.
Tiki związane z zespołem Tourette’a: nie ustalono dotychczas bezpieczeństwa stosowania i skuteczności arypiprazolu u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat. Aktualne dane przedstawiono w punkcie 5.1, ale nie można określić zaleceń dotyczących dawkowania.
Szczególne grupy pacjentów
Zaburzenia czynności wątroby U pacjentów z lekkimi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby modyfikacja dawki nie jest konieczna. Dostępne dane są niewystarczające, aby ustalić dawkowanie u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. W tej grupie pacjentów dawkowanie należy ustalać ostrożnie, a największą dawkę dobową 30 mg należy stosować ze szczególną ostrożnością (patrz punkt 5.2).
Zaburzenia czynności nerek U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek modyfikacja dawki nie jest konieczna.
Osoby w podeszłym wieku Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania i skuteczności arypiprazolu w leczeniu schizofrenii lub epizodów manii w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I u pacjentów w wieku zastosowanie mniejszej dawki początkowej, jeśli pozwalają na to okoliczności kliniczne (patrz punkt 4.4).
Płeć Nie jest konieczna modyfikacja dawkowania w zależności od płci (patrz punkt 5.2).
Palenie tytoniu Biorąc pod uwagę metabolizm arypiprazolu, modyfikacja dawkowania u osób palących tytoń nie jest konieczna (patrz punkt 4.5).
Dostosowanie dawki ze względu na interakcje Dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć w razie jednoczesnego podawania silnych inhibitorów izoenzymów CYP3A4 lub CYP2D6. Po zakończeniu jednoczesnego stosowania inhibitora CYP3A4 lub CYP2D6, dawkę arypiprazolu należy ponownie zwiększyć (patrz punkt 4.5). Dawkę arypiprazolu należy zwiększyć w razie jednoczesnego podawania leków silnie indukujących CYP3A4. Po odstawieniu leku indukującego CYP3A4, dawkę arypiprazolu należy ponownie zmniejszyć do dawki zalecanej (patrz punkt 4.5).
Sposób podawania
Produkt leczniczy Aripiprazole Sandoz jest przeznaczony do podawania doustnego.
Tabletkę ulegającą rozpadowi w jamie ustnej należy położyć na języku, gdzie szybko rozpuści się w ślinie. Można ją popić płynem. Wyjęcie nienaruszonej tabletki z jamy ustnej jest trudne. Ponieważ tabletka ulegajaca rozpadowi w jamie ustnej jest krucha, należy ją zażyć bezpośrednio po wyjęciu z blistra. Możliwe jest również wymieszanie tabletki z wodą i wypicie otrzymanej zawiesiny.
Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej mogą stanowić alternatywę dla produktu leczniczego w tabletkach dla pacjentów z trudnościami w połknięciu tabletki z arypiprazolem (patrz również punkt 5.2).
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1.
Podczas leczenia przeciwpsychotycznego poprawa stanu klinicznego pacjenta może nastąpić w ciągu kilku dni do kilku tygodni. Przez cały ten czas pacjent powinien pozostawać pod ścisłą obserwacją.
Prawdopodobieństwo podjęcia próby samobójczej Występowanie zachowań samobójczych jest związane z chorobami psychicznymi oraz zaburzeniami nastroju i w niektórych przypadkach było zgłaszane wkrótce po rozpoczęciu lub zmianie leczenia przeciwpsychotycznego, w tym leczenia arypiprazolem (patrz punkt 4.8). Leczenie przeciwpsychotyczne pacjentów wysokiego ryzyka powinno odbywać się pod ścisłym nadzorem.
Zaburzenia sercowo-naczyniowe Arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z chorobą sercowo-naczyniową (zawał mięśnia sercowego lub choroba niedokrwienna serca w wywiadzie, niewydolność serca lub zaburzenia przewodzenia), chorobą naczyń mózgowych, w stanach predysponujących do niedociśnienia tętniczego (odwodnienie, zmniejszenie objętości krwi krążącej i stosowanie leków przeciwnadciśnieniowych) lub nadciśnienia tętniczego, w tym postępującego lub złośliwego.
Po zastosowaniu przeciwpsychotycznych produktów leczniczych obserwowano przypadki żylnej choroby zakrzepowo- zatorowej (ang. venous thromboembolism, VTE). Ponieważ u pacjentów leczonych lekami przeciwpsychotycznymi często występują nabyte czynniki ryzyka VTE, przed rozpoczęciem oraz w trakcie leczenia arypiprazolem należy zidentyfikować wszystkie możliwe czynniki ryzyka VTE i wdrożyć odpowiednie środki zapobiegawcze.
Wydłużenie odstępu QT W badaniach klinicznych częstość występowania wydłużenia odstępu QT po zastosowaniu arypiprazolu i placebo była porównywalna. Arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z wydłużeniem odstępu QT w wywiadzie rodzinnym (patrz punkt 4.8).
Późne dyskinezy W badaniach klinicznych trwających rok lub krócej, w trakcie leczenia arypiprazolem zgłaszano niezbyt częste przypadki dyskinez wymagające interwencji. Jeśli u pacjenta leczonego arypiprazolem wystąpią przedmiotowe lub podmiotowe objawy późnych dyskinez, należy rozważyć zmniejszenie dawki lub odstawienie leku (patrz punkt 4.8). Objawy takie mogą czasowo nasilić się lub nawet wystąpić dopiero po odstawieniu leku.
Inne objawy pozapiramidowe W badaniach klinicznych z zastosowaniem arypiprazolu u dzieci i młodzieży obserwowano akatyzję oraz parkinsonizm. Jeśli u pacjenta przyjmującego arypiprazol wystąpią przedmiotowe i podmiotowe objawy innych zaburzeń pozapiramidowych, należy rozważyć zmniejszenie dawki oraz wprowadzenie ścisłej kontroli klinicznej.
Złośliwy zespół neuroleptyczny (ang. neuroleptic malignant syndrome, NMS) NMS jest potencjalnie śmiertelnym zespołem objawów, które mogą wystąpić podczas stosowania leków przeciwpsychotycznych. W badaniach klinicznych odnotowano rzadkie przypadki NMS w czasie leczenia arypiprazolem. Klinicznymi objawami NMS są wysoka gorączka, sztywność mięśni, zaburzenia świadomości oraz przejawy niestabilności autonomicznego układu nerwowego (nieregularne tętno lub wahania ciśnienia tętniczego, częstoskurcz, obfite pocenie się i zaburzenia rytmu serca). Mogą wystąpić także objawy dodatkowe, takie jak zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej, mioglobinuria (rabdomioliza) i ostra niewydolność nerek. Jednak notowano także zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej i rabdomiolizę, niekoniecznie związane z NMS. Jeśli u pacjenta wystąpią objawy przedmiotowe i podmiotowe wskazujące na NMS, bądź wystąpi niewyjaśnionego pochodzenia wysoka gorączka bez innych klinicznych objawów NMS, należy odstawić wszystkie leki przeciwpsychotyczne, w tym arypiprazol.
Napady drgawkowe W badaniach klinicznych odnotowano niezbyt częste przypadki napadów drgawek w czasie leczenia arypiprazolem. Z tego względu arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z napadami drgawek w wywiadzie lub z chorobami wiążącymi się ze skłonnością do takich napadów (patrz punkt 4.8).
Pacjenci w podeszłym wieku z psychozą związaną z otępieniem
Zwiększona śmiertelność W trzech kontrolowanych placebo badaniach (n=938, średni wiek: 82,4 roku; zakres: 56-99 lat) z udziałem osób w podeszłym wieku z psychozą związaną z chorobą Alzheimera, ryzyko zgonu u pacjentów otrzymujących arypiprazol było większe niż u pacjentów otrzymujących placebo. Częstość zgonów u pacjentów leczonych arypiprazolem wynosiła 3,5% w porównaniu z 1,7% w grupie placebo. Wprawdzie przyczyny zgonów były zróżnicowane, ale wydaje się, że większość zgonów związana była albo z chorobami układu krążenia (np. niewydolność serca, nagły zgon), albo z chorobami infekcyjnymi (np. zapalenie płuc), patrz punkt 4.8.
Działania niepożądane dotyczące krążenia mózgowego W tych samych badaniach odnotowano działania niepożądane dotyczące krążenia mózgowego (np. udar, przemijający napad niedokrwienny), również zakończone zgonem (średni wiek pacjentów: mózgowego wystąpiły u 1,3% pacjentów leczonych arypiprazolem w porównaniu z 0,6% pacjentów otrzymujących placebo. Różnica ta nie była istotna statystycznie. W jednym z tych badań z zastosowaniem ustalonej dawki stwierdzono jednak istotną zależność działań niepożądanych dotyczących krążenia mózgowego od dawki u pacjentów leczonych arypiprazolem (patrz punkt 4.8).
Arypiprazol nie jest wskazany w leczeniu pacjentów z psychozą związaną z otępieniem.
Hiperglikemia i cukrzyca U pacjentów leczonych atypowymi przeciwpsychotycznymi produktami leczniczymi, w tym arypiprazolem, opisywano hiperglikemię, w niektórych przypadkach bardzo wysoką, z kwasicą ketonową lub śpiączką hiperosmotyczną albo zgonem. Czynnikami ryzyka, które mogą sprzyjać wystąpieniu ciężkich powikłań, są otyłość i cukrzyca w wywiadzie rodzinnym. W badaniach klinicznych nie wykazano znaczących różnic w częstości działań niepożądanych związanych z hiperglikemią (w tym cukrzycy) ani nieprawidłowego stężenia glukozy we krwi w badaniach laboratoryjnych po zastosowaniu arypiprazolu i po podaniu placebo. U pacjentów leczonych arypiprazolem i innymi atypowymi przeciwpsychotycznymi produktami leczniczymi nie jest dostępne dokładne oszacowanie ryzyka działań niepożądanych związanych z hiperglikemią, które pozwoliłoby na bezpośrednie porównanie. U pacjentów leczonych jakimikolwiek przeciwpsychotycznymi produktami leczniczymi, w tym arypiprazolem, należy obserwować, czy nie występują objawy przedmiotowe i podmiotowe hiperglikemii (takie jak nadmierne pragnienie, wielomocz, nadmierne łaknienie i osłabienie), a u pacjentów z cukrzycą lub czynnikami ryzyka jej rozwoju należy regularnie monitorować pogorszenie kontroli glikemii (patrz punkt 4.8).
Nadwrażliwość Po zastosowaniu arypiprazolu mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości charakteryzujące się objawami uczulenia (patrz punkt 4.8).
Zwiększenie masy ciała Obserwowane często u pacjentów ze schizofrenią i zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym zwiększenie masy ciała zwykle spowodowane jest współistniejącymi chorobami, stosowaniem leków przeciwpsychotycznych, które powodują zwiększenie masy ciała, niewłaściwym stylem życia, i może prowadzić do ciężkich powikłań. Zwiększenie masy ciała obserwowano u pacjentów w okresie po wprowadzeniu arypiprazolu do obrotu. Jeśli występowało, to zwykle u pacjentów z istotnymi czynnikami ryzyka, takimi jak cukrzyca, zaburzenia tarczycy lub gruczolak przysadki w wywiadzie. W badaniach klinicznych nie wykazano, aby arypiprazol powodował klinicznie istotne zwiększenie masy ciała u dorosłych (patrz punkt 5.1), zaś w badaniach klinicznych z udziałem młodzieży z epizodem manii w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego stosowanie arypiprazolu wiązało się ze zwiększeniem masy ciała po 4 tygodniach leczenia. Zwiększenie masy ciała należy kontrolować u młodzieży z manią w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. Jeśli jest ono znaczące klinicznie, należy rozważyć zmniejszenie dawki (patrz punkt 4.8).
Dysfagia Zaburzenia kurczliwości mięśniówki przełyku i zachłyśnięcie wiązały się ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych, w tym arypiprazolu. Arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z ryzykiem zachłystowego zapalenia płuc.
Patologiczne uzależnienie od hazardu i inne zaburzenia kontroli impulsów Podczas przyjmowania arypiprazolu u pacjentów mogą występować zwiększone popędy, w szczególności popęd do hazardu i niezdolność do kontrolowania tych popędów. Inne zgłaszane popędy obejmują: zwiększenie popędu seksualnego, kompulsywną potrzebę wydawania pieniędzy, obżarstwo lub kompulsywne objadanie się oraz inne impulsywne i kompulsywne zachowania. Ważne, aby lekarze przepisujący lek pytali pacjentów lub opiekunów w szczególności o pojawienie się podczas leczenia arypiprazolem nowego lub zwiększonego popędu do hazardu, popędu seksualnego, kompulsywnej potrzeby wydawania pieniędzy, obżarstwa lub kompulsywnego objadania się, lub innych popędów. Należy pamiętać, że objawy zaburzenia kontroli impulsów mogą być związane z chorobą podstawową; jednak w niektórych przypadkach zgłaszano ustąpienie popędów po zmniejszeniu dawki lub odstawieniu leku. Zaburzenia kontroli impulsów mogą zaszkodzić pacjentowi lub innym, jeśli nie zostaną rozpoznane. Należy rozważyć zmianę dawki lub odstawienie leku, jeśli u pacjenta wystąpią takie popędy podczas przyjmowania arypiprazolu (patrz punkt 4.8).
Pacjenci ze współistniejącym zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) Mimo częstego współistnienia zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I oraz zespołu ADHD, dane dotyczące bezpieczeństwa jednoczesnego stosowania arypiprazolu i stymulantów są bardzo ograniczone; dlatego należy zachować wyjątkową ostrożność podczas podawania tych produktów leczniczych jednocześnie.
Upadki Arypiprazol może powodować senność, niedociśnienie ortostatyczne, niestabilność ruchową i czuciową, co może prowadzić do upadków. Należy zachować ostrożność podczas leczenia pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka i rozważyć zmniejszenie dawki początkowej (np. u pacjentów w podeszłym wieku lub pacjentów osłabionych, patrz punkt 4.2).
Aripiprazole Sandoz zawiera laktozę, sód, aspartam i alkohol benzylowy. Ten produkt leczniczy zawiera laktozę. Pacjenci z rzadką, wrodzoną nietolerancją galaktozy, brakiem laktazy lub zaburzeniami wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni stosować tego produktu leczniczego.
Ten produkt leczniczy zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg sodu) w tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej, to znaczy produkt leczniczy uznaje się za „wolny od sodu”.
Tabletki 10 mg Ten produkt leczniczy zawiera 1,0 mg aspartamu w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Aspartam jest źródłem fenyloalaniny, która może być szkodliwa dla osób z fenyloketonurią.
Ten produkt leczniczy zawiera do 0,0036 mg alkoholu benzylowego w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Alkohol benzylowy może powodować reakcje alergiczne. Duże objętości alkoholu benzylowego należy podawać z ostrożnością i tylko w razie konieczności, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby z powodu ryzyka kumulacji toksyczności (kwasica metaboliczna).
Tabletki 15 mg Ten produkt leczniczy zawiera 1,5 mg aspartamu w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Aspartam jest źródłem fenyloalaniny, która może być szkodliwa dla osób z fenyloketonurią.
Ten produkt leczniczy zawiera do 0,0054 mg alkoholu benzylowego w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Alkohol benzylowy może powodować reakcje alergiczne. Duże objętości alkoholu benzylowego należy podawać z ostrożnością i tylko w razie konieczności, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby z powodu ryzyka kumulacji toksyczności (kwasica metaboliczna).
Tabletki 30 mg Ten produkt leczniczy zawiera 3,0 mg aspartamu w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Aspartam jest źródłem fenyloalaniny, która może być szkodliwa dla osób z fenyloketonurią.
Ten produkt leczniczy zawiera do 0,0108 mg alkoholu benzylowego w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Alkohol benzylowy może powodować reakcje alergiczne. Duże objętości alkoholu benzylowego należy podawać z ostrożnością i tylko w razie konieczności, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby z powodu ryzyka kumulacji toksyczności (kwasica metaboliczna).
Ze względu na antagonistyczne działanie na receptor α 1 - adrenergiczny, arypiprazol może nasilać działanie niektórych przeciwnadciśnieniowych produktów leczniczych.
Ze względu na główne działanie arypiprazolu na OUN należy zachować ostrożność, jeśli arypiprazol jest podawany razem z alkoholem lub z innymi produktami leczniczymi działającymi na OUN, wywołującymi zbliżone działania niepożądane, takie jak sedacja (patrz punkt 4.8).
Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania arypiprazolu i produktów leczniczych wydłużających odstęp QT lub powodujących zaburzenia elektrolitowe.
Możliwy wpływ innych produktów leczniczych na arypiprazol
Famotydyna, hamujący wydzielanie kwasu solnego w żołądku antagonista receptora H 2 , zmniejsza szybkość wchłaniania arypiprazolu, jednak działanie to nie ma znaczenia klinicznego.
Arypiprazol jest metabolizowany w wielu procesach z udziałem izoenzymów CYP2D6 i CYP3A4, ale nie przez enzymy z grupy CYP1A, więc nie jest konieczna modyfikacja dawkowania u osób palących tytoń.
Chinidyna i inne inhibitory CYP2D6 W badaniu klinicznym z udziałem zdrowych osób silny inhibitor izoenzymu CYP2D6 (chinidyna) zwiększał AUC arypiprazolu o 107% bez zmiany C max . Wartości AUC i C max
czynnego metabolitu, zmniejszały się odpowiednio o 32% i 47%. Podczas jednoczesnego podawania z chinidyną dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć do około połowy przepisanej dawki. Inne silne inhibitory izoenzymu CYP2D6, takie jak fluoksetyna i paroksetyna, mogą mieć podobne działanie i w takich sytuacjach należy podobnie zmniejszyć dawkę leku.
Ketokonazol i inne inhibitory CYP3A4 W badaniu klinicznym z udziałem zdrowych osób silny inhibitor CYP3A4 (ketokonazol) zwiększał wartości AUC i C max
max
odpowiednio o 77% i 43%. U osób wolno metabolizujących z udziałem CYP2D6 stosowanie silnych inhibitorów CYP3A4 może powodować zwiększenie stężenia w osoczu jednocześnie podawanego arypiprazolu w porównaniu z osobami o szybkim metabolizmie z udziałem CYP2D6.
Jeśli rozważane jest jednoczesne stosowanie ketokonazolu albo innych silnych inhibitorów CYP3A4 z arypiprazolem, zakładane korzyści z leczenia powinny przeważyć potencjalne ryzyko dla pacjenta. W przypadku jednoczesnego stosowania ketokonazolu z arypiprazolem, przepisaną dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć do około połowy. Inne silne inhibitory CYP3A4, takie jak itrakonazol i inhibitory proteazy HIV, mogą mieć podobne działanie i w takich przypadkach należy podobnie zmniejszyć dawkowanie (patrz punkt 4.2).
Po odstawieniu inhibitora CYP2D6 lub CYP3A4 dawkę arypiprazolu należy zwiększyć do tej, jaką stosowano przed rozpoczęciem terapii skojarzonej.
Jeśli słabe inhibitory CYP3A4 (np. diltiazem) lub CYP2D6 (np. escytalopram) stosowane są jednocześnie z arypiprazolem, można spodziewać się niewielkiego zwiększenia jego stężenia w osoczu.
Karbamazepina i inne leki indukujące CYP3A4 Po jednoczesnym podaniu karbamazepiny, silnego induktora CYP3A4, z doustnym arypiprazolem pacjentom ze schizofrenią lub zaburzeniami schizoafektywnymi, średnie geometryczne C max
arypiprazolu zmniejszyły się odpowiednio o 68% i 73%, w porównaniu z wartościami, gdy arypiprazol (30 mg) stosowany był w monoterapii. Podobnie, średnie geometryczne C max
dehydroarypiprazolu po jednoczesnym podaniu karbamazepiny były mniejsze o odpowiednio 69% i 71% niż po zastosowaniu arypiprazolu w monoterapii. Dawkę arypiprazolu należy podwoić, gdy jednocześnie podaje się karbamazepinę. Można oczekiwać, że jednoczesne podawanie arypiprazolu i innych silnych induktorów CYP3A4 (takich jak ryfampicyna, ryfabutyna, fenytoina, fenobarbital, prymidon, efawirenz, newirapina i ziele dziurawca) będzie działać podobnie, dlatego należy podobnie zwiększyć dawkę. Po odstawieniu silnego induktora CYP3A4 dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć do zalecanej.
Walproinian i lit Skojarzone stosowanie arypiprazolu z walproinianem lub litem nie powodowało żadnych istotnych klinicznie zmian stężenia arypiprazolu, dlatego nie jest konieczne dostosowanie dawki podczas podawania walproinianu lub litu z arypiprazolem.
Możliwy wpływ arypiprazolu na inne produkty lecznicze
W czasie badań klinicznych arypiprazol w dawce od 10 do 30 mg na dobę nie wpływał istotnie na metabolizm substratów CYP2D6 (współczynnik dekstrometorfan/3-metoksymorfinan), CYP2C9 (warfaryna), CYP2C19 (omeprazol) i CYP3A4 (dekstrometorfan). Ponadto w warunkach in vitro arypiprazol i dehydroarypiprazol nie zmieniały metabolizmu zachodzącego z udziałem CYP1A2. Dlatego istotne klinicznie interakcje między produktami leczniczymi metabolizowanymi przez te enzymy są mało prawdopodobne.
Arypiprazol nie zmieniał istotnie klinicznie stężenia jednocześnie podawanego walproinianu, litu lub lamotryginy.
Zespół serotoninowy U pacjentów przyjmujących arypiprazol obserwowano przypadki zespołu serotoninowego, a możliwe objawy przedmiotowe oraz podmiotowe mogą wystąpić szczególnie podczas jednoczesnego stosowania innych serotoninergicznych produktów leczniczych, takich jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny/inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SSRI/SNRI) lub produktów leczniczych, które zwiększają stężenie arypiprazolu (patrz punkt 4.8).
Ciąża Nie przeprowadzono odpowiednich i dobrze kontrolowanych badań z zastosowaniem arypiprazolu u kobiet w ciąży. Notowano wprawdzie występowanie wad wrodzonych, jednak nie można było ustalić ich związku przyczynowego z arypiprazolem. Na podstawie wyników badań na zwierzętach nie można wykluczyć możliwości szkodliwego wpływu leku na rozwój płodu (patrz punkt 5.3). Należy zalecić pacjentkom, aby poinformowały lekarza, jeśli zajdą w ciążę lub planują ciążę w trakcie leczenia arypiprazolem. Ze względu na niewystarczające dane dotyczące bezpieczeństwa stosowania u ludzi i budzące wątpliwości wyniki badań toksycznego wpływu na reprodukcję u zwierząt, produktu leczniczego nie należy stosować w okresie ciąży, chyba że spodziewane korzyści wyraźnie przewyższają możliwe ryzyko dla płodu.
Noworodki narażone na działanie leków przeciwpsychotycznych (w tym arypiprazol) w czasie trzeciego trymestru ciąży obarczone są ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych, w tym zaburzeń pozapiramidowych i (lub) objawów odstawienia o różnym nasileniu i czasie trwania po porodzie. Obserwowano pobudzenie, wzmożone napięcie, obniżone napięcie, drżenie, senność, zespół zaburzeń oddechowych lub zaburzenia związane ze ssaniem. Dlatego stan noworodków należy uważnie kontrolować (patrz punkt 4.8).
Karmienie piersią Arypiprazol i (lub) jego metabolity przenikają do mleka kobiecego. Należy podjąć decyzję, czy przerwać karmienie piersią, czy przerwać/nie podejmować podawania arypiprazolu, biorąc pod uwagę korzyści z karmienia piersią dla dziecka i korzyści z leczenia dla matki.
Płodność Arypiprazol nie zaburzał płodności na podstawie danych z badań nad toksycznym wpływem na reprodukcję.
Arypiprazol wywiera niewielki lub umiarkowany wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn w związku z możliwym wpływem na układ nerwowy i wzrok, takim jak uspokojenie polekowe, senność, omdlenie, niewyraźne widzenie, podwójne widzenie (patrz punkt 4.8).
Podsumowanie profilu bezpieczeństwa Najczęściej notowanymi działaniami niepożądanymi w kontrolowanych placebo badaniach są akatyzja i nudności; każde występuje u więcej niż 3% pacjentów otrzymujących doustnie arypiprazol.
Tabelaryczne zestawienie działań niepożądanych Częstość działań niepożądanych związanych z leczeniem arypiprazolem podano w poniższej tabeli. Dane w tabeli oparto na działaniach niepożądanych zgłaszanych podczas badań klinicznych i (lub) po wprowadzeniu arypiprazolu do obrotu.
Wszystkie działania niepożądane wymieniono zgodnie z klasyfikacją układów i narządów oraz częstością: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000), bardzo rzadko (<1/10 000) i częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych). W obrębie każdej grupy częstości działania niepożądane wymieniono zgodnie z malejącą ciężkością.
Częstości działań niepożądanych raportowanych w okresie po wprowadzeniu arypiprazolu do obrotu nie można określić, gdyż pochodzą ze spontanicznych zgłoszeń. Z tego względu częstości te zakwalifikowano do grupy „częstość nieznana”.
Zaburzenia krwi i układu chłonnego
neutropenia, małopłytkowość Zaburzenia układu immunologicznego
(np. reakcja anafilaktyczna, obrzęk naczynioruchowy, w tym opuchnięcie i obrzęk języka, obrzęk twarzy, alergiczny świąd lub pokrzywka) Zaburzenia endokrynologiczne
hiperosmotyczna, kwasica ketonowa Zaburzenia metabolizmu i odżywiania Cukrzyca Hiperglikemia Hiponatremia, jadłowstręt,
Zaburzenia psychiczne Bezsenność, lęk, niepokój (zwłaszcza ruchowy) Depresja, hiperseksualność Próby samobójcze, myśli samobójcze i dokonane samobójstwo (patrz punkt 4.4), patologiczne uprawianie hazardu, zaburzenia kontroli impulsów, obżarstwo, kompulsywna potrzeba wydawania pieniędzy, poriomania, agresja, pobudzenie, nerwowość Zaburzenia układu nerwowego Akatyzja, zaburzenia pozapiramidowe, drżenie, bóle głowy, uspokojenie, senność, zawroty głowy Późne dyskinezy, Dystonia, Zespół niespokojnych nóg Złośliwy zespół neuroleptyczny, drgawki typu grand mal, zespół serotoninowy, zaburzenia mowy Zaburzenia oka Nieostre widzenie Podwójne widzenie, światłowstręt Napad przymusowego patrzenia z rotacją gałek ocznych
Zaburzenia serca Tachykardia Nagły niewyjaśniony zgon, zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes, komorowe zaburzenia rytmu serca, zatrzymanie akcji serca, bradykardia Zaburzenia naczyniowe
ortostatyczne Żylna choroba zakrzepowo- zatorowa (w tym zator płucny i zakrzepica żył głębokich), nadciśnienie tętnicze, omdlenie Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia
zapalenie płuc, skurcz krtani, skurcz części ustnej gardła Zaburzenia żołądka i jelit Zaparcie, niestrawność, nudności, zwiększone wydzielanie śliny, wymioty
zaburzenia połykania, biegunka, odczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, odczucie dyskomfortu w żołądku Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych
wątroby, zapalenie wątroby, żółtaczka Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej
reakcja fotowrażliwości, łysienie, nadmierne pocenie się Osutka polekowa z eozynofilią i objawami układowymi (DRESS) Zaburzenia mięśniowo- szkieletowe i tkanki łącznej
ból mięśni, sztywność Zaburzenia nerek i dróg moczowych
moczu, zatrzymanie moczu Ciąża, połóg i okres okołoporodowy
noworodków (patrz punkt 4.6) Zaburzenia układu Priapizm rozrodczego i piersi Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania Zmęczenie Zaburzenia termoregulacji (np. hipotermia, gorączka), ból w klatce piersiowej, obrzęki obwodowe Badania diagnostyczne
ciała Zwiększenie masy ciała Zwiększona aktywność aminotransferazy alaninowej (AlAT), Zwiększona aktywność aminotransferazy asparaginianowej (AspAT), Zwiększona aktywność gamma- glutamylotransferazy (GGT), Zwiększona aktywność fosfatazy zasadowej Wydłużenie odstępu QT Zwiększone stężenie glukozy we krwi, zwiększone stężenie glikowanej hemoglobiny, wahania stężenia glukozy we krwi, zwiększona aktywność kinazy kreatynowej
Opis wybranych działań niepożądanych
Dorośli
Objawy pozapiramidowe (ang. EPS) Schizofrenia: w długotrwałym, 52-tygodniowym, kontrolowanym badaniu, częstość EPS (w tym parkinsonizm, akatyzja, dystonia i dyskineza) u pacjentów leczonych arypiprazolem była ogólnie mniejsza (25,8%) niż u pacjentów leczonych haloperydolem (57,3%). W długotrwałym, 26-tygodniowym, kontrolowanym placebo badaniu, częstość EPS u pacjentów leczonych arypiprazolem wynosiła 19%, a w grupie placebo 13,1%. W innym długotrwałym, 26-tygodniowym, kontrolowanym badaniu częstość EPS u pacjentów leczonych arypiprazolem wynosiła 14,8%, a u pacjentów otrzymujących olanzapinę 15,1%.
Epizody maniakalne w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I: w trwającym arypiprazolem i u 53,3% pacjentów leczonych haloperydolem. W innym 12-tygodniowym badaniu przypadki EPS stwierdzano u 26,6% pacjentów leczonych arypiprazolem i u 17,6% pacjentów leczonych litem. W długotrwałym, 26-tygodniowym, kontrolowanym placebo badaniu w leczeniu podtrzymującym, przypadki EPS stwierdzano u 18,2 % pacjentów leczonych arypiprazolem i u 15,7% pacjentów otrzymujących placebo.
Akatyzja W kontrolowanych placebo badaniach akatyzja w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego występowała u 12,1% pacjentów leczonych arypiprazolem i u 3,2% pacjentów otrzymujących placebo, zaś w przebiegu schizofrenii u 6,2% pacjentów otrzymujących arypiprazol i 3,0% w grupie placebo.
Dystonia Efekt klasy terapeutycznej - objawy dystonii, długotrwałe nieprawidłowe skurcze grup mięśni, mogą występować u wrażliwych pacjentów w ciągu pierwszych kilku dni leczenia. Do objawów dystonii należą: skurcze mięśni szyi, czasami postępujące do ucisku w gardle, trudności w połykaniu, trudności w oddychaniu i (lub) zaburzenia ruchów języka. Chociaż objawy te mogą występować po zastosowaniu małych dawek, występują częściej i z większym nasileniem podczas stosowania przeciwpsychotycznych produktów leczniczych pierwszej generacji w dużych mocach i większych dawkach. Zwiększone ryzyko ostrej dystonii obserwowano u mężczyzn i młodszych grup wiekowych.
Prolaktyna W trakcie badań klinicznych dotyczących stosowania arypiprazolu w zatwierdzonych wskazaniach oraz w okresie po wprowadzeniu do obrotu obserwowano zarówno zwiększenie, jak i zmniejszenie stężenia prolaktyny w surowicy w porównaniu z wartościami sprzed leczenia (patrz punkt 5.1).
Parametry laboratoryjne Porównanie odsetka pacjentów otrzymujących arypiprazol lub placebo, u których wystąpiły potencjalnie istotne klinicznie zmiany wartości rutynowych parametrów laboratoryjnych i wskaźników lipidowych (patrz punkt 5.1), nie wykazało ważnych z medycznego punktu widzenia różnic. Zwiększenie aktywności CK (kinazy kreatynowej), na ogół przemijające i bezobjawowe, obserwowano u 3,5% pacjentów leczonych arypiprazolem w porównaniu z 2,0% pacjentów otrzymujących placebo.
Dzieci i młodzież
Schizofrenia u młodzieży w wieku 15 lat i starszej W krótkotrwałym, kontrolowanym placebo badaniu z udziałem 302 nastolatków (w wieku 13-17 lat) ze schizofrenią, częstość i rodzaj działań niepożądanych były podobne do występujących u dorosłych, z wyjątkiem następujących działań niepożądanych zgłaszanych częściej u nastolatków otrzymujących arypiprazol niż u dorosłych otrzymujących arypiprazol (i częściej niż placebo): senność/sedacja i zaburzenia pozapiramidowe zgłaszane bardzo często (≥1/10) oraz suchość w jamie ustnej, zwiększony apetyt, niedociśnienie ortostatyczne zgłaszane często (≥1/100, <1/10). Profil bezpieczeństwa w otwartym, 26-tygodniowym badaniu był podobny do obserwowanego w krótkotrwałym badaniu z kontrolą placebo. Profil bezpieczeństwa w długotrwałym, kontrolowanym badaniu z podwójnie ślepą próbą był również podobny, a wyjątek stanowiły następujące reakcje, które zgłaszano częściej niż u dzieci i młodzieży otrzymujących placebo i które występowały często (≥1/100 do <1/10): zmniejszenie masy ciała, zwiększenie stężenia insuliny we krwi, zaburzenia rytmu serca i leukopenia.
W łącznej populacji nastolatków (w wieku 13-17 lat) ze schizofrenią leczonych do 2 lat, przypadki małego stężenia prolaktyny w surowicy stwierdzono u 29,5% dziewcząt (<3 ng/ml) i 48,3% chłopców (<2 ng/ml). W grupie młodzieży (w wieku 13-17 lat) ze schizofrenią, otrzymującej arypiprazol w dawce od 5 do 30 mg przez okres do 72 miesięcy, małe stężenie prolaktyny w surowicy odnotowano u 25,6% pacjentek (<3 ng/ml) i u 45,0% pacjentów (<2 ng/ml). Podczas dwóch długotrwałych badań z udziałem młodzieży (13-17 lat) ze schizofrenią i pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową leczonych arypiprazolem częstość, z jaką notowano małe stężenia prolaktyny w surowicy u kobiet (<3 ng/ml) i mężczyzn (<2 ng/ml), wynosiła odpowiednio 37,0% i 59,4%.
Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej Częstość i rodzaj działań niepożądanych u młodzieży z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym typu I były podobne do występujących u dorosłych, z wyjątkiem następujących reakcji: bardzo często (≥1/10) senność (23,0%), zaburzenia pozapiramidowe (18,4%), akatyzja (16,0%) i zmęczenie (11,8%); często (≥1/100 do <1/10) ból w nadbrzuszu, zwiększenie częstości akcji serca, zwiększenie masy ciała, zwiększenie apetytu, drżenie mięśni oraz dyskineza.
Następujące działania niepożądane miały prawdopodobnie związek z zastosowaną dawką: zaburzenia pozapiramidowe (częstość dla dawki 10 mg wynosiła 9,1%, dla dawki 30 mg 28,8%, dla placebo 1,7%) i akatyzja (częstość dla dawki 10 mg wynosiła 12,1%, dla dawki 30 mg 20,3%, dla placebo 1,7%).
Średnie zmiany masy ciała u młodzieży z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym typu I po a w grupie placebo 0,2 kg i 2,3 kg.
U dzieci i młodzieży senność oraz zmęczenie obserwowano częściej u pacjentów z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym niż u pacjentów ze schizofrenią.
W populacji dzieci i młodzieży z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym (w wieku 10-17 lat), leczonych do 30 tygodni, małe stężenie prolaktyny w surowicy stwierdzono u 28,0% dziewcząt (<3 ng/ml) i 53,3% chłopców (<2 ng/ml).
Patologiczne uzależnienie od hazardu i inne zaburzenia kontroli impulsów Patologiczne uzależnienie od hazardu, hiperseksualność, kompulsywna potrzeba wydawania pieniędzy i obżarstwo lub kompulsywne objadanie się mogą wystąpić u pacjentów leczonych arypiprazolem (patrz punkt 4.4).
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa tel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu
Objawy przedmiotowe i podmiotowe W badaniach klinicznych i po wprowadzeniu produktu do obrotu odnotowano przypadkowe bądź zamierzone przedawkowanie samego arypiprazolu przez dorosłych pacjentów po oszacowanej dawce do 1260 mg, bez przypadków zgonu. Potencjalnie ważne medycznie objawy przedmiotowe i podmiotowe obejmowały: letarg, zwiększone ciśnienie tętnicze, senność, tachykardię, nudności, wymioty i biegunkę. Ponadto otrzymano zgłoszenia przypadkowego przedawkowania samego arypiprazolu (do 195 mg) u dzieci, bez przypadku zgonu. Potencjalnie istotne klinicznie objawy przedmiotowe i podmiotowe obejmowały senność, przemijającą utratę przytomności i objawy pozapiramidowe.
Postępowanie po przedawkowaniu W przypadku przedawkowania należy zastosować leczenie podtrzymujące, utrzymanie drożności dróg oddechowych, dotlenianie i wentylację oraz leczenie objawowe. Należy wziąć pod uwagę możliwość wpływu wielu produktów leczniczych. Z tego względu należy niezwłocznie rozpocząć monitorowanie czynności układu krążenia, obejmujące stałe monitorowanie zapisu elektrokardiograficznego w celu wykrycia możliwych zaburzeń rytmu serca. Każdy potwierdzony lub podejrzewany przypadek przedawkowania arypiprazolu należy objąć ścisłą kontrolą i prowadzić ją do czasu uzyskania poprawy stanu pacjenta.
Węgiel aktywny (50 g) podany w godzinę po zażyciu arypiprazolu zmniejszał C max
o około 41% i AUC o około 51%, co wskazuje, że może być skuteczny w leczeniu przedawkowania.
Hemodializa Mimo braku informacji dotyczących wpływu hemodializy w leczeniu przedawkowania arypiprazolu, jej skuteczność jest mało prawdopodobna ze względu na znaczny stopień wiązania arypiprazolu z białkami osocza.
Grupa farmakoterapeutyczna: leki psycholeptyczne, inne leki przeciwpsychotyczne, kod ATC: N05AX12
Mechanizm działania Uważa się, że skuteczność arypiprazolu w leczeniu schizofrenii i zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I wynika ze skojarzenia częściowego działania agonistycznego wobec receptora dopaminowego D 2
1a
serotoninowego 5HT 2a . Antagonistyczne właściwości arypiprazolu wykazano na zwierzęcym modelu hiperaktywności dopaminergicznej, a właściwości agonistyczne na zwierzęcym modelu hipoaktywności dopaminergicznej. W warunkach in vitro arypiprazol wykazuje silne powinowactwo do receptorów dopaminowych D 2
3 , serotoninowych 5HT 1a
2a
powinowactwo do receptorów dopaminowych D 4 , serotoninowych 5HT 2c
7 , a także adrenergicznych alfa-1 i histaminowych H 1 . Wykazuje także umiarkowane powinowactwo do miejsc wychwytu zwrotnego serotoniny, nie wykazuje natomiast istotnego powinowactwa do receptorów muskarynowych. Interakcje z receptorami innymi niż podtypy receptorów dopaminowych i serotoninowych pozwalają na wyjaśnienie niektórych innych właściwości klinicznych arypiprazolu.
Jak wykazała pozytonowa tomografia emisyjna, arypiprazol w dawkach od 0,5 do 30 mg podawanych zdrowym osobom raz na dobę przez 2 tygodnie powodował zależne od dawki zmniejszenie wiązania rakloprydu znakowanego 11 C, ligandu receptora D 2 /D 3 , w jądrze ogoniastym i skorupie.
Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania
Dorośli
Schizofrenia W trzech krótkotrwałych (4 do 6 tygodni), kontrolowanych placebo badaniach z udziałem podawanie arypiprazolu powodowało istotnie większą poprawę w zakresie objawów psychotycznych niż placebo.
U dorosłych pacjentów, u których obserwowano wstępną dobrą reakcję na lek, arypiprazol skutecznie podtrzymywał poprawę kliniczną podczas kontynuacji leczenia. W badaniu z grupą kontrolną przyjmującą haloperydol odsetek pacjentów, u których udało się utrzymać dobrą reakcję na produkt leczniczy w ciągu 52 tygodni, był podobny w obu grupach (arypiprazol 77% i haloperydol 73%). Badanie ukończyła istotnie większa liczba pacjentów leczonych arypiprazolem (43%) niż haloperydolem (30%). Wyniki uzyskane w skalach ocen stosowanych jako wtórne punkty końcowe badania, w tym w skali PANSS i w skali oceny depresji MADRS (Montgomery-Asberg Depression Rating Scale), wskazują na istotną przewagę nad haloperydolem.
W trwającym 26 tygodni kontrolowanym placebo badaniu z udziałem dorosłych pacjentów z ustabilizowaną przewlekłą schizofrenią stwierdzono, że arypiprazol w większym niż placebo stopniu redukował częstość nawrotów (34% w grupie leczonych arypiprazolem i 57% w grupie otrzymującej placebo).
Zwiększenie masy ciała Wyniki badań klinicznych nie wskazują, aby arypiprazol powodował klinicznie istotne zwiększenie masy ciała. W trwającym 26 tygodni, wieloośrodkowym badaniu z podwójnie ślepą próbą i grupą kontrolną otrzymującą olanzapinę udział wzięło 314 dorosłych pacjentów ze schizofrenią, a pierwszorzędowym punktem końcowym badania był przyrost masy ciała. U znacząco mniejszej grupy pacjentów stwierdzono zwiększenie masy ciała o ≥7% wobec wartości początkowej (tzn. przyrost masy ciała o co najmniej 5,6 kg przy średniej początkowej masie wynoszącej około 80,5 kg) w grupie otrzymującej arypiprazol (n=18 lub 13% pacjentów, których wyniki poddawano analizie) w porównaniu z grupą otrzymującą olanzapinę (n=45 lub 33% pacjentów, których wyniki poddawano analizie).
Parametry lipidowe W zbiorczej analizie parametrów lipidowych pochodzących z kontrolowanych placebo badań klinicznych u dorosłych nie wykazano, aby arypiprazol powodował klinicznie istotne zmiany stężenia cholesterolu całkowitego, triglicerydów, cholesterolu HDL i cholesterolu LDL.
Prolaktyna Stężenia prolaktyny oceniono podczas wszystkich badań z zastosowaniem wszystkich dawek arypiprazolu (n=28 242). Częstość hiperprolaktynemii lub zwiększenia stężenia prolaktyny w surowicy u pacjentów leczonych arypiprazolem (0,3%) była podobna do częstości hiperprolaktynemii w grupie otrzymującej placebo (0,2%). U pacjentów otrzymujących arypiprazol mediana czasu do wystąpienia objawu wynosiła 42 dni, a mediana czasu trwania wynosiła 34 dni.
Częstość hiperprolaktynemii lub zmniejszenia stężenia prolaktyny w surowicy u pacjentów leczonych arypiprazolem wynosiła 0,4% w porównaniu z 0,02% w grupie otrzymującej placebo. U pacjentów otrzymujących arypiprazol mediana czasu do wystąpienia objawu wynosiła 30 dni, a mediana czasu trwania wynosiła 194 dni.
Epizody maniakalne w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I W dwóch 3-tygodniowych, kontrolowanych placebo badaniach z zastosowaniem zmiennej dawki, z udziałem pacjentów z epizodem maniakalnym lub mieszanym w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I, arypiprazol w monoterapii znacząco bardziej skutecznie niż placebo zmniejszał objawy maniakalne w ciągu 3 tygodni. Badania te obejmowały pacjentów z objawami lub bez objawów psychotycznych oraz pacjentów z szybką zmianą fazy lub bez szybkiej zmiany fazy (przebieg typu rapid-cycling).
W jednym 3-tygodniowym badaniu kontrolowanym placebo z zastosowaniem stałej dawki w monoterapii u pacjentów z epizodem maniakalnym lub mieszanym w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I, arypiprazol nie był bardziej skuteczny niż placebo.
W dwóch trwających 12 tygodni badaniach kontrolowanych placebo oraz innymi substancjami czynnymi u pacjentów z epizodem maniakalnym lub mieszanym w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I z objawami lub bez objawów psychotycznych, arypiprazol był bardziej skuteczny niż placebo w 3. tygodniu badania, a wynik leczenia podtrzymującego był w 12. tygodniu badania porównywalny z wynikiem leczenia litem lub haloperydolem. Odsetek pacjentów, u których uzyskano remisję objawów maniakalnych po zastosowaniu arypiprazolu, litu lub haloperydolu, był w 12. tygodniu badania porównywalny.
W 6-tygodniowym, kontrolowanym placebo badaniu z udziałem pacjentów z epizodem maniakalnym lub mieszanym w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I z objawami lub bez objawów psychotycznych, którzy częściowo nie reagowali na monoterapię litem lub walproinianem przez 2 tygodnie przy terapeutycznych stężeniach w surowicy, zastosowanie arypiprazolu jako dodatkowego leku spowodowało większą skuteczność leczenia w celu redukcji objawów maniakalnych niż stosowanie litu lub walproinianu w monoterapii.
W 26-tygodniowym, kontrolowanym placebo, rozszerzonym o 74 tygodnie badaniu z udziałem pacjentów z objawami maniakalnymi, którzy osiągnęli remisję w trakcie stosowania arypiprazolu w czasie fazy stabilizacji przed randomizacją, arypiprazol skuteczniej niż placebo zapobiegał nawrotowi choroby dwubiegunowej, głównie w zapobieganiu nawrotowi objawów maniakalnych, ale nie wykazał przewagi nad placebo w zapobieganiu nawrotowi depresji.
W 52-tygodniowym, kontrolowanym placebo badaniu u pacjentów z trwającym epizodem maniakalnym lub mieszanym w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I, którzy osiągnęli trwałą remisję (w skali oceny manii Younga Y-MRS oraz w skali oceny depresji MADRS całkowita liczba punktów ≤12) w trakcie stosowania arypiprazolu (w dawce od 10 mg na dobę do z arypiprazolem miało przewagę nad placebo w zapobieganiu nawrotowi choroby afektywnej dwubiegunowej (współczynnik ryzyka 0,54), zmniejszając ryzyko o 46% i w zapobieganiu nawrotom manii, zmniejszając ryzyko o 65% (współczynnik ryzyka 0,35), ale nie wykazało przewagi nad placebo w zapobieganiu nawrotowi depresji. Leczenie skojarzone z arypiprazolem wykazało przewagę wobec placebo w przypadku drugorzędowego punktu oceny, skali ogólnego wrażenia klinicznego (ang. CGI-BP) nasilenia choroby (mania). W tym badaniu pacjenci zostali przydzieleni przez badaczy do badania prowadzonego metodą próby otwartej z zastosowaniem litu lub walproinianu w monoterapii, w celu oceny częściowego braku odpowiedzi. Stan pacjentów był stabilizowany przez co najmniej 12 kolejnych tygodni za pomocą skojarzenia arypiprazolu i stosowanego wcześniej stabilizatora nastroju. Pacjenci stabilni byli następnie przydzielani losowo do grupy otrzymującej w dalszym ciągu ten sam stabilizator nastroju z arypiprazolem lub z placebo w badaniu metodą podwójnie ślepej próby. W fazie randomizowanej oceniano cztery podgrupy stabilizatora nastroju: arypiprazol + lit; arypiprazol + walproinian; placebo + lit; placebo + walproinian. Współczynniki Kaplana-Meiera dla nawrotu jakiegokolwiek zaburzenia nastroju w przypadku terapii skojarzonej były następujące: 16% dla grupy stosującej arypiprazol + lit i 18% dla grupy arypiprazol + walproinian, w porównaniu do 45% dla grupy placebo + lit i 19% dla grupy placebo + walproinian.
Dzieci i młodzież
Schizofrenia u młodzieży W 6-tygodniowym kontrolowanym placebo badaniu, w którym udział wzięło 302 nastoletnich pacjentów ze schizofrenią (w wieku 13-17 lat), u których stwierdzano objawy pozytywne lub negatywne, stosowanie arypiprazolu wiązało się ze statystycznie istotnie większą poprawą w zakresie objawów psychotycznych niż placebo. W analizie podgrupy pacjentów w wieku między 15 a 17 lat (stanowiącej 74% całkowitej populacji włączonej do badania), obserwowano utrzymywanie się działania w czasie trwania 26-tygodniowej otwartej fazy badania.
W trwającym 60-89 tygodni randomizowanym, kontrolowanym placebo badaniu z podwójnie ślepą próbą, które prowadzono z udziałem młodzieży ze schizofrenią (n=146; w wieku 13-17 lat), stwierdzono statystycznie znamienną różnicę w zakresie odsetka nawrotów objawów psychotycznych między grupą otrzymującą arypiprazol (19,39%) a grupą otrzymującą placebo (37,5%). Punkt szacunkowy współczynnika ryzyka (HR) w całej populacji wynosił 0,461 (95% przedział ufności, 0,242-0,879). W analizach w podgrupach punkt szacunkowy współczynnika ryzyka wynosił 0,495 u uczestników w wieku od 13 do 14 lat w porównaniu z 0,454 u uczestników w wieku od 15 do 17 lat. Jednak ocena szacunkowa współczynnika ryzyka w grupie młodszych uczestników (13-14 lat) nie była precyzyjna, odzwierciedlając mniejszą liczebność grupy (arypiprazol, n=29; placebo, n=12) i przedział ufności dla tej oceny szacunkowej (wynoszący od 0,151 do 1,628) uniemożliwiał wyciągnięcie wniosków odnośnie występowania wyniku leczenia. Natomiast 95% przedział ufności dla współczynnika ryzyka w podgrupie starszych uczestników (arypiprazol, n=69; placebo, n=36) wynosił od 0,242 do 0,879 i dlatego można wyciągnąć u nich wnioski odnośnie wyników leczenia.
Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I u dzieci i młodzieży Arypiprazol badano w 30-tygodniowym badaniu kontrolowanym placebo, w którym udział wzięło zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I z epizodami maniakalnymi lub mieszanymi z objawami psychotycznymi lub bez tych objawów i z wynikiem ≥20 w skali manii według Younga (Y-MRS), jako wartością wyjściową. Spośród pacjentów włączonych do podstawowej analizy skuteczności, u 139 pacjentów rozpoznano aktualnie współistniejący ADHD.
Wykazano przewagę arypiprazolu nad placebo w odniesieniu do zmiany wartości w skali wg Y-MRS wobec wartości wyjściowej w 4. oraz 12. tygodniu. W dalszych analizach przewaga nad placebo była bardziej wyraźna u pacjentów ze współistniejącym zespołem ADHD w porównaniu z pacjentami bez ADHD, gdzie nie zaobserwowano różnicy w stosunku do placebo. Zapobieganie nawrotom nie zostało określone.
Do najczęstszych zdarzeń niepożądanych występujących w trakcie leczenia u pacjentów otrzymujących dawkę 30 mg należały zaburzenia pozapiramidowe (28,3%), senność (27,3%), ból głowy (23,2%) oraz nudności (14,1%). Średni przyrost masy ciała w 30-tygodniowych okresie leczenia wynosił 2,9 kg w porównaniu z 0,98 kg u pacjentów, u których stosowano placebo.
Drażliwość związana z zaburzeniami autystycznymi u dzieci i młodzieży (patrz punkt 4.2) U pacjentów w wieku od 6 do 17 lat arypiprazol badano w dwóch 8-tygodniowych badaniach kontrolowanych placebo [w jednym badaniu stosowano zmienną dawkę (2-15 mg/dobę), a w drugim stałą dawkę (5, 10 lub 15 mg/dobę)] oraz w jednym 52-tygodniowym badaniu otwartym. Dawkowanie w tych badaniach rozpoczynano od 2 mg/dobę, po tygodniu zwiększanych do 5 mg/dobę, a następnie zwiększanych w odstępach tygodniowych o 5 mg/dobę do czasu osiągnięcia dawki docelowej. Ponad 75% pacjentów miało mniej niż 13 lat. Wykazano statystycznie większą niż placebo skuteczność arypiprazolu w podskali dotyczącej drażliwości Listy Zachowań Aberracyjnych (ang. Aberrant Behaviour Checklist Irritability subscale). Jednak nie ustalono znaczenia klinicznego tej obserwacji. Profil bezpieczeństwa obejmował zwiększenie masy ciała i zmianę stężenia prolaktyny. Czas trwania długoterminowego badania dotyczącego bezpieczeństwa był ograniczony do 52 tygodni. W zebranych badaniach małe stężenie prolaktyny u leczonych arypiprazolem dziewcząt (<3 ng/ml) i chłopców (<2 ng/ml) stwierdzono u, odpowiednio, 27/46 (58,7%) i 258/298 (86,6%) pacjentów. W badaniach kontrolowanych placebo średnie zwiększenie masy ciała wynosiło 0,4 kg w grupie placebo i 1,6 kg w grupie arypiprazolu.
Arypiprazol badano także w kontrolowanym placebo, długoterminowym badaniu podtrzymującym. Po 13-26-tygodniowej stabilizacji z zastosowaniem arypiprazolu (w dawkach 2-15 mg/dobę) pacjenci z trwałą odpowiedzią albo kontynuowali leczenie arypiprazolem, albo otrzymywali placebo przez kolejne 16 tygodni. Współczynniki Kaplana-Meiera dla nawrotu w tygodniu 16. były następujące: 35% dla grupy stosującej arypiprazol oraz 52% dla grupy placebo; współczynnik ryzyka nawrotu w ciągu 16 tygodni (arypiprazol/placebo) wynosił 0,57 (różnica nieistotna statystycznie). Średnie zwiększenie masy ciała w fazie stabilizacji (do 26 tygodni) z zastosowaniem arypiprazolu wynosiło 3,2 kg, natomiast w drugiej fazie badania (16 tygodni) obserwowano dalszy średni wzrost o 2,2 kg dla arypiprazolu w porównaniu z 0,6 kg dla placebo. Objawy pozapiramidowe były zgłaszane głównie w fazie stabilizacji, u 17% pacjentów, z drgawkami stanowiącymi 6,5%.
Tiki związane z zespołem Tourette’a u dzieci i młodzieży (patrz punkt 4.2) Skuteczność arypiprazolu badano u dzieci i młodzieży z zespołem Tourette’a (arypiprazol: n=99, placebo: n=44) w trwającym 8 tygodni, randomizowanym, kontrolowanym placebo badaniu z podwójnie ślepą próbą w schemacie leczenia z użyciem stałej dawki zależnej od masy ciała od i przed rozpoczęciem leczenia uzyskali średni wynik 30 na łącznej skali tików w Globalnej Skali Nasilenia Tików z Yale (Total Tic Score on the Yale Global Tic Severity Scale, TTS-YGTSS). Grupa pacjentów otrzymująca arypiprazol wykazywała poprawę mierzoną zmianą wyniku na skali TTS-YGTSS od pomiaru początkowego do pomiaru w 8. tygodniu leczenia, która wynosiła 13,35 w grupie otrzymującej małą dawkę (5 mg lub 10 mg) i 16,94 w grupie otrzymującej dużą dawkę (10 mg lub 20 mg) w porównaniu z poprawą wynoszącą 7,09 u pacjentów otrzymujących placebo.
W trwającym 10 tygodni randomizowanym, kontrolowanym placebo badaniu z podwójnie ślepą próbą, przeprowadzonym w Korei Południowej, oceniano skuteczność zmiennej dawki arypiprazolu (od 2 mg/dobę do 20 mg/dobę) u dzieci i młodzieży z zespołem Tourette’a (arypiprazol: n=32, placebo: n=29), z dawką początkową wynoszącą 2 mg. Pacjenci w wieku 6-18 lat uzyskali średni wynik 29 na skali TTS-YGTSS w pomiarze początkowym. Pacjenci otrzymujący arypiprazol wykazywali poprawę mierzoną w 10. tygodniu zmianą wyniku o 14,97 na skali TTS-YGTSS od pomiaru początkowego w porównaniu z poprawą wynoszącą 9,62 w grupie placebo.
W obu tych krótkich badaniach nie określono klinicznej istotności uzyskanych wyników, biorąc pod uwagę działanie terapeutyczne w porównaniu z istotnym wpływem efektu placebo i niejasne skutki w zakresie funkcjonowania psychospołecznego. Brak danych długoterminowych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa arypiprazolu w tej niestabilnej chorobie.
Europejska Agencja Leków uchyliła obowiązek dołączania wyników badań referencyjnego produktu leczniczego zawierającego arypiprazol w jednej lub kilku podgrupach populacji dzieci i młodzieży w leczeniu schizofrenii oraz w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej (stosowanie u dzieci i młodzieży, patrz punkt 4.2).
Arypiprazol w tabletkach ulegających rozpadowi w jamie ustnej i w tabletkach jest biorównoważny, z podobną szybkością i zakresem wchłaniania. Arypiprazol w tabletkach ulegających rozpadowi w jamie ustnej może stanowić alternatywę dla arypiprazolu w tabletkach.
Wchłanianie Arypiprazol jest dobrze wchłaniany, a maksymalne stężenie w osoczu osiąga w ciągu 3-5 godzin po podaniu. Arypiprazol w minimalnym stopniu podlega metabolizmowi przedukładowemu. Bezwzględna dostępność po doustnym podaniu jednej tabletki wynosi 87%. Spożywanie posiłków o dużej zawartości tłuszczu nie wpływa na farmakokinetykę arypiprazolu.
Dystrybucja Arypiprazol jest rozmieszczany w całym organizmie, a pozorna objętość dystrybucji wynosząca 4,9 l/kg wskazuje na znaczną dystrybucję pozanaczyniową. W stężeniach terapeutycznych arypiprazol i dehydroarypiprazol wiążą się w ponad 99% z białkami surowicy, głównie z albuminami.
Metabolizm Arypiprazol jest w znacznym stopniu metabolizowany w wątrobie, głównie w trzech procesach: dehydrogenacji, hydroksylacji i N-dealkilacji. Jak wynika z badań in vitro, za dehydrogenację i hydroksylację arypiprazolu odpowiadają enzymy CYP3A4 i CYP2D6, a N-dealkilacja jest katalizowana przez CYP3A4. Główną cząsteczką czynną w krążeniu ogólnym jest sam arypiprazol. W stanie stacjonarnym czynny metabolit, dehydroarypiprazol, stanowi około 40% AUC arypiprazolu w osoczu.
Eliminacja Średni okres półtrwania arypiprazolu w fazie eliminacji wynosi u osób szybko i wolno metabolizujących z udziałem enzymu CYP2D6, odpowiednio, około 75 godzin i około 146 godzin.
Całkowity klirens arypiprazolu wynosi 0,7 ml/min/kg i jest to głównie klirens wątrobowy.
Po doustnym podaniu pojedynczej dawki arypiprazolu znakowanego [ 14 C], stwierdza się odpowiednio 27% i 60% podanego pierwiastka radioaktywnego w moczu i kale. Mniej niż 1% niezmienionego arypiprazolu zostaje wydalone w moczu i około 18% z kałem.
Dzieci i młodzież Farmakokinetyka arypiprazolu i dehydroarypiprazolu u dzieci w wieku 10 do 17 lat była podobna do farmakokinetyki u dorosłych, po korekcie różnic w masie ciała.
Farmakokinetyka w szczególnych grupach pacjentów
Osoby w podeszłym wieku Nie stwierdzono różnic w farmakokinetyce arypiprazolu między zdrowymi osobami starszymi a młodszymi osobami dorosłymi; nie stwierdzono także mierzalnego wpływu wieku na farmakokinetykę arypiprazolu u pacjentów ze schizofrenią.
Płeć Nie stwierdzono różnic w farmakokinetyce arypiprazolu u zdrowych kobiet i zdrowych mężczyzn. Nie stwierdzono także żadnego mierzalnego wpływu płci na farmakokinetykę arypiprazolu u pacjentów ze schizofrenią.
Palenie tytoniu Populacyjne badania farmakokinetyczne nie wykazały żadnych istotnych klinicznie, zależnych od palenia tytoniu różnic w farmakokinetyce arypiprazolu.
Rasa Populacyjne badania farmakokinetyczne nie wykazały żadnych istotnych klinicznie, zależnych od rasy różnic w farmakokinetyce arypiprazolu.
Zaburzenia czynności nerek Stwierdzono, że charakterystyka farmakokinetyczna arypiprazolu i dehydroarypiprazolu jest podobna u osób z ciężkimi chorobami nerek i u młodych osób zdrowych.
Zaburzenia czynności wątroby Badania z zastosowaniem pojedynczej dawki leku u osób z różnego stopnia marskością wątroby (klasy A, B i C wg Childa-Pugha) nie wykazały, aby zaburzenia czynności wątroby wpływały istotnie na farmakokinetykę arypiprazolu i dehydroarypiprazolu. W badaniu tym jednak wzięło udział tylko dotyczących zdolności metabolicznych tych pacjentów.
Dane niekliniczne wynikające z konwencjonalnych badań farmakologicznych dotyczących bezpieczeństwa, badań toksyczności po podaniu wielokrotnym, genotoksyczności, rakotwórczości oraz toksycznego wpływu na rozród i rozwój potomstwa, nie ujawniają szczególnego zagrożenia dla człowieka.
Istotne działanie toksyczne stwierdzano jedynie po podaniu dawek lub przy stopniu narażenia wyraźnie przekraczającym maksymalne dawki lub narażenie występujące u ludzi, co wskazuje, że działanie takie jest ograniczone lub nie występuje w praktyce klinicznej. Obserwacje te obejmują: zależny od dawki toksyczny wpływ na nadnercza (gromadzenie barwnika lipofuscyny i (lub) obumieranie komórek miąższowych) stwierdzany u szczurów po 104 tygodniach podawania arypiprazolu w dawce od 20 do 60 mg/kg mc./dobę (średnia wartość AUC w stanie stacjonarnym przekraczała 3 do 10 razy wartość u ludzi po podaniu maksymalnej zalecanej dawki) i zwiększenie częstości raków nadnerczy, a także skojarzonej częstości gruczolaków lub raków nadnerczy u samic szczura otrzymujących lek w dawce 60 mg/kg mc./dobę (średnia wartość AUC w stanie stacjonarnym przekraczała 10 razy wartość u ludzi po podaniu maksymalnej zalecanej dawki). Największa ekspozycja niepowodująca powstawania nowotworów u samic szczura odpowiadała 7-krotnej ekspozycji u ludzi po stosowaniu zalecanej dawki.
Dodatkowo stwierdzono występowanie kamicy żółciowej, jako następstwo odkładania się sprzężonych związków siarczanowych hydroksyarypiprazolu w żółci małp, którym wielokrotnie podawano doustnie dawki leku od 25 do 125 mg/kg mc./dobę (średnia wartość AUC w stanie stacjonarnym była od 1 do 3 razy większa niż AUC u ludzi po podaniu maksymalnej zalecanej dawki klinicznej lub 16 do 81 razy wyższa niż po podaniu maksymalnej dawki zalecanej na podstawie przeliczenia mg/m 2
w żółci człowieka podczas stosowania największej proponowanej dawki 30 mg na dobę, nie przekraczało 6% stężenia stwierdzanego w żółci małp podczas trwającego 39 tygodni badania i jest znacznie mniejsze (6%) niż granica rozpuszczalności określona in vitro.
W badaniach toksykologicznych z użyciem dawki wielokrotnej u młodych szczurów i psów profil toksyczności arypiprazolu był porównywalny z profilem obserwowanym u dorosłych zwierząt. Ponadto brak dowodów na istnienie neurotoksyczności i niepożądanego wpływu na rozwój.
Wyniki przeprowadzonych w pełnym zakresie standardowych badań genotoksyczności wskazują, że arypiprazol nie ma właściwości genotoksycznych. Arypiprazol nie zaburzał płodności w badaniach toksycznego wpływu na reprodukcję. Obserwowano toksyczny wpływ na rozwój, w tym także zależne od dawki opóźnienie płodowej mineralizacji kości oraz możliwy wpływ teratogenny u szczurów, którym podawano dawki subterapeutyczne (oceniane na podstawie wartości AUC) oraz u królików, którym podawano dawki powodujące ekspozycję 3 i 11 razy przewyższającą wartość AUC występującą w stanie stacjonarnym po zastosowaniu dawek maksymalnych zalecanych u ludzi). Toksyczny wpływ na samice ciężarne obserwowano podczas podawania dawek podobnych do tych, które powodują toksyczny wpływ na rozwój.
Tabletki 10 mg i 30 mg: Laktoza jednowodna Celuloza mikrokrystaliczna Kroskarmeloza sodowa Krzemionka koloidalna bezwodna Aspartam (E 951) Magnezu stearynian Żelaza tlenek czerwony (E 172) Aromat waniliowy (zawiera maltodekstrynę, gumę arabską, glikol propylenowy, alkohol benzylowy, aromaty wanilii)
Tabletki 15 mg: Laktoza jednowodna Celuloza mikrokrystaliczna Kroskarmeloza sodowa Krzemionka koloidalna bezwodna Aspartam (E 951) Magnezu stearynian Żelaza tlenek żółty (E 172) Aromat waniliowy (zawiera maltodekstrynę, gumę arabską, glikol propylenowy, alkohol benzylowy, aromaty wanilii)
Nie dotyczy.
Brak specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania.
Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej są pakowane w blistry zdzieralne papier/PET/Aluminium/PVC/Aluminium/OPA i umieszczane w tekturowym pudełku.
Wielkości opakowań: Blistry: 10, 14, 28, 30, 49, 56, 98 tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej. Blistry perforowane: 10 x 1, 14 x 1, 28 x 1, 30 x 1, 49 x 1, 56 x 1, 98 x 1 tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej.
Nie wszystkie rodzaje i wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
Wszelkie niewykorzystane resztki produktu lub jego odpady należy usunąć zgodnie z lokalnymi przepisami.
Sandoz GmbH Biochemiestrasse 10
Aripiprazole Sandoz, 10 mg Pozwolenie nr 22777 Aripiprazole Sandoz, 15 mg Pozwolenie nr 22778 Aripiprazole Sandoz, 30 mg Pozwolenie nr 22779
Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 6.11.2015 r. Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 23.01.2020 r.
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
Aripiprazole Sandoz, 10 mg, tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej Aripiprazole Sandoz, 15 mg, tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej Aripiprazole Sandoz, 30 mg, tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Tabletki 10 mg Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 10 mg arypiprazolu (Aripiprazolum).
Substancje pomocnicze o znanym działaniu Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 90,30 mg laktozy (w postaci laktozy jednowodnej), 1,0 mg aspartamu i do 0,0036 mg alkoholu benzylowego.
Tabletki 15 mg Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 15 mg arypiprazolu (Aripiprazolum).
Substancje pomocnicze o znanym działaniu Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 135,46 mg laktozy (w postaci laktozy jednowodnej), 1,5 mg aspartamu i do 0,0054 mg alkoholu benzylowego.
Tabletki 30 mg Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 30 mg arypiprazolu (Aripiprazolum).
Substancje pomocnicze o znanym działaniu Każda tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej zawiera 270,90 mg laktozy (w postaci laktozy jednowodnej), 3,0 mg aspartamu i do 0,0108 mg alkoholu benzylowego.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1.
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Tabletka ulegająca rozpadowi w jamie ustnej.
Tabletki 10 mg Okrągłe, płaskie, różowe tabletki o średnicy 8,0 mm ± 0,1 mm, z napisem „10” na jednej stronie i gładkie na drugiej stronie.
Tabletki 15 mg Okrągłe, płaskie, żółte tabletki o średnicy 9,0 mm ± 0,1 mm, z napisem „15” na jednej stronie i gładkie na drugiej stronie.
Tabletki 30 mg Okrągłe, płaskie, różowe tabletki o średnicy 10,0 mm ± 0,1 mm, z napisem „30” na jednej stronie i gładkie na drugiej stronie
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
Aripiprazole Sandoz jest wskazany w leczeniu schizofrenii u dorosłych i u młodzieży w wieku 15 lat i starszej.
Aripiprazole Sandoz jest wskazany w leczeniu epizodów maniakalnych o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I oraz w zapobieganiu nowym epizodom maniakalnym u dorosłych, u których występują głównie epizody maniakalne i którzy odpowiadają na leczenie arypiprazolem (patrz punkt 5.1).
Aripiprazole Sandoz jest wskazany w trwającym do 12 tygodni leczeniu epizodów maniakalnych o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej (patrz punkt 5.1).
4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie
Dorośli Schizofrenia: zalecaną dawką początkową produktu Aripiprazole Sandoz jest 10 lub 15 mg na dobę z dawką podtrzymującą 15 mg na dobę raz na dobę, niezależnie od posiłków.
Aripiprazole Sandoz jest skuteczny w dawkach od 10 do 30 mg na dobę. Chociaż nie potwierdzono większej skuteczności dawek większych niż dawka dobowa 15 mg, jednak u poszczególnych pacjentów większa dawka może być korzystna. Maksymalna dawka dobowa nie może być większa niż
Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I: zalecana dawka początkowa to lub w leczeniu skojarzonym (patrz punkt 5.1). U niektórych pacjentów może być korzystne zastosowanie większej dawki. Maksymalna dawka dobowa nie może być większa niż 30 mg.
Zapobieganie nawrotom epizodów maniakalnych w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I: w celu zapobiegania nawrotom epizodów maniakalnych u pacjentów, którzy otrzymywali arypiprazol w monoterapii lub w terapii skojarzonej, leczenie należy kontynuować stosując tę samą dawkę. Dostosowanie dawki dobowej, w tym jej zmniejszenie, należy rozważyć na podstawie stanu klinicznego.
Dzieci i młodzież
Schizofrenia u młodzieży w wieku 15 lat i starszej: zalecana dawka produktu Aripiprazole Sandoz to rozpocząć od dawki 2 mg (stosując roztwór doustny zawierający arypiprazol o mocy 1 mg/ml) podawanej przez 2 dni, zwiększanej stopniowo do 5 mg przez kolejne 2 dni, aż do osiągnięcia zalecanej dawki dobowej wynoszącej 10 mg. W przypadkach, gdzie to właściwe, dalsze zwiększenie dawki należy przeprowadzać dodając jednorazowo po 5 mg, bez przekroczenia maksymalnej dawki dobowej 30 mg (patrz punkt 5.1).
Produkt leczniczy Aripiprazole Sandoz jest skuteczny w przedziale dawek od 10 do 30 mg na dobę. Nie wykazano większej skuteczności dawek dobowych większych niż 10 mg, chociaż u poszczególnych pacjentów zastosowanie większych dawek może być korzystne.
Nie zaleca się stosowania produktu Aripiprazole Sandoz u pacjentów ze schizofrenią w wieku poniżej i skuteczności (patrz punkty 4.8 i 5.1).
Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej: zalecana dawka produktu Aripiprazole Sandoz to 10 mg na dobę podawanych w schemacie raz na dobę, niezależnie od posiłków. Leczenie należy rozpocząć od dawki 2 mg (stosując roztwór doustny zawierający arypiprazol o mocy 1 mg/ml) podawanej przez 2 dni, zwiększanej stopniowo do
Czas trwania leczenia powinien być możliwie najkrótszy konieczny do uzyskania kontroli objawów i nie może być dłuższy niż 12 tygodni. Nie wykazano większej skuteczności dawek dobowych większych niż 10 mg, a stosowanie dawki dobowej 30 mg jest związane ze znacząco większą częstością istotnych działań niepożądanych, włączając zdarzenia związane z objawami pozapiramidowymi (ang. EPS), senność, zmęczenie oraz zwiększenie masy ciała (patrz punkt 4.8). Z tego względu dawki większe niż 10 mg na dobę należy stosować tylko w wyjątkowych przypadkach oraz z zachowaniem ścisłej kontroli klinicznej (patrz punkty 4.4, 4.8 i 5.1).
U młodszych pacjentów zwiększone jest ryzyko zdarzeń niepożądanych związanych ze stosowaniem arypiprazolu, dlatego nie zaleca się stosowania produktu Aripiprazole Sandoz u pacjentów w wieku poniżej 13 lat (patrz punkty 4.8 i 5.1).
Drażliwość związana z zaburzeniami autystycznymi: nie ustalono dotychczas bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności arypiprazolu u dzieci i młodzieży w wieku poniżej 18 lat. Aktualne dane przedstawiono w punkcie 5.1, ale nie można określić zaleceń dotyczących dawkowania.
Tiki związane z zespołem Tourette’a: nie ustalono dotychczas bezpieczeństwa stosowania i skuteczności arypiprazolu u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat. Aktualne dane przedstawiono w punkcie 5.1, ale nie można określić zaleceń dotyczących dawkowania.
Szczególne grupy pacjentów
Zaburzenia czynności wątroby U pacjentów z lekkimi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby modyfikacja dawki nie jest konieczna. Dostępne dane są niewystarczające, aby ustalić dawkowanie u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby. W tej grupie pacjentów dawkowanie należy ustalać ostrożnie, a największą dawkę dobową 30 mg należy stosować ze szczególną ostrożnością (patrz punkt 5.2).
Zaburzenia czynności nerek U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek modyfikacja dawki nie jest konieczna.
Osoby w podeszłym wieku Nie ustalono bezpieczeństwa stosowania i skuteczności arypiprazolu w leczeniu schizofrenii lub epizodów manii w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I u pacjentów w wieku zastosowanie mniejszej dawki początkowej, jeśli pozwalają na to okoliczności kliniczne (patrz punkt 4.4).
Płeć Nie jest konieczna modyfikacja dawkowania w zależności od płci (patrz punkt 5.2).
Palenie tytoniu Biorąc pod uwagę metabolizm arypiprazolu, modyfikacja dawkowania u osób palących tytoń nie jest konieczna (patrz punkt 4.5).
Dostosowanie dawki ze względu na interakcje Dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć w razie jednoczesnego podawania silnych inhibitorów izoenzymów CYP3A4 lub CYP2D6. Po zakończeniu jednoczesnego stosowania inhibitora CYP3A4 lub CYP2D6, dawkę arypiprazolu należy ponownie zwiększyć (patrz punkt 4.5). Dawkę arypiprazolu należy zwiększyć w razie jednoczesnego podawania leków silnie indukujących CYP3A4. Po odstawieniu leku indukującego CYP3A4, dawkę arypiprazolu należy ponownie zmniejszyć do dawki zalecanej (patrz punkt 4.5).
Sposób podawania
Produkt leczniczy Aripiprazole Sandoz jest przeznaczony do podawania doustnego.
Tabletkę ulegającą rozpadowi w jamie ustnej należy położyć na języku, gdzie szybko rozpuści się w ślinie. Można ją popić płynem. Wyjęcie nienaruszonej tabletki z jamy ustnej jest trudne. Ponieważ tabletka ulegajaca rozpadowi w jamie ustnej jest krucha, należy ją zażyć bezpośrednio po wyjęciu z blistra. Możliwe jest również wymieszanie tabletki z wodą i wypicie otrzymanej zawiesiny.
Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej mogą stanowić alternatywę dla produktu leczniczego w tabletkach dla pacjentów z trudnościami w połknięciu tabletki z arypiprazolem (patrz również punkt 5.2).
4.3 Przeciwwskazania
Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1.
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
Podczas leczenia przeciwpsychotycznego poprawa stanu klinicznego pacjenta może nastąpić w ciągu kilku dni do kilku tygodni. Przez cały ten czas pacjent powinien pozostawać pod ścisłą obserwacją.
Prawdopodobieństwo podjęcia próby samobójczej Występowanie zachowań samobójczych jest związane z chorobami psychicznymi oraz zaburzeniami nastroju i w niektórych przypadkach było zgłaszane wkrótce po rozpoczęciu lub zmianie leczenia przeciwpsychotycznego, w tym leczenia arypiprazolem (patrz punkt 4.8). Leczenie przeciwpsychotyczne pacjentów wysokiego ryzyka powinno odbywać się pod ścisłym nadzorem.
Zaburzenia sercowo-naczyniowe Arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z chorobą sercowo-naczyniową (zawał mięśnia sercowego lub choroba niedokrwienna serca w wywiadzie, niewydolność serca lub zaburzenia przewodzenia), chorobą naczyń mózgowych, w stanach predysponujących do niedociśnienia tętniczego (odwodnienie, zmniejszenie objętości krwi krążącej i stosowanie leków przeciwnadciśnieniowych) lub nadciśnienia tętniczego, w tym postępującego lub złośliwego.
Po zastosowaniu przeciwpsychotycznych produktów leczniczych obserwowano przypadki żylnej choroby zakrzepowo- zatorowej (ang. venous thromboembolism, VTE). Ponieważ u pacjentów leczonych lekami przeciwpsychotycznymi często występują nabyte czynniki ryzyka VTE, przed rozpoczęciem oraz w trakcie leczenia arypiprazolem należy zidentyfikować wszystkie możliwe czynniki ryzyka VTE i wdrożyć odpowiednie środki zapobiegawcze.
Wydłużenie odstępu QT W badaniach klinicznych częstość występowania wydłużenia odstępu QT po zastosowaniu arypiprazolu i placebo była porównywalna. Arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z wydłużeniem odstępu QT w wywiadzie rodzinnym (patrz punkt 4.8).
Późne dyskinezy W badaniach klinicznych trwających rok lub krócej, w trakcie leczenia arypiprazolem zgłaszano niezbyt częste przypadki dyskinez wymagające interwencji. Jeśli u pacjenta leczonego arypiprazolem wystąpią przedmiotowe lub podmiotowe objawy późnych dyskinez, należy rozważyć zmniejszenie dawki lub odstawienie leku (patrz punkt 4.8). Objawy takie mogą czasowo nasilić się lub nawet wystąpić dopiero po odstawieniu leku.
Inne objawy pozapiramidowe W badaniach klinicznych z zastosowaniem arypiprazolu u dzieci i młodzieży obserwowano akatyzję oraz parkinsonizm. Jeśli u pacjenta przyjmującego arypiprazol wystąpią przedmiotowe i podmiotowe objawy innych zaburzeń pozapiramidowych, należy rozważyć zmniejszenie dawki oraz wprowadzenie ścisłej kontroli klinicznej.
Złośliwy zespół neuroleptyczny (ang. neuroleptic malignant syndrome, NMS) NMS jest potencjalnie śmiertelnym zespołem objawów, które mogą wystąpić podczas stosowania leków przeciwpsychotycznych. W badaniach klinicznych odnotowano rzadkie przypadki NMS w czasie leczenia arypiprazolem. Klinicznymi objawami NMS są wysoka gorączka, sztywność mięśni, zaburzenia świadomości oraz przejawy niestabilności autonomicznego układu nerwowego (nieregularne tętno lub wahania ciśnienia tętniczego, częstoskurcz, obfite pocenie się i zaburzenia rytmu serca). Mogą wystąpić także objawy dodatkowe, takie jak zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej, mioglobinuria (rabdomioliza) i ostra niewydolność nerek. Jednak notowano także zwiększenie aktywności kinazy kreatynowej i rabdomiolizę, niekoniecznie związane z NMS. Jeśli u pacjenta wystąpią objawy przedmiotowe i podmiotowe wskazujące na NMS, bądź wystąpi niewyjaśnionego pochodzenia wysoka gorączka bez innych klinicznych objawów NMS, należy odstawić wszystkie leki przeciwpsychotyczne, w tym arypiprazol.
Napady drgawkowe W badaniach klinicznych odnotowano niezbyt częste przypadki napadów drgawek w czasie leczenia arypiprazolem. Z tego względu arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z napadami drgawek w wywiadzie lub z chorobami wiążącymi się ze skłonnością do takich napadów (patrz punkt 4.8).
Pacjenci w podeszłym wieku z psychozą związaną z otępieniem
Zwiększona śmiertelność W trzech kontrolowanych placebo badaniach (n=938, średni wiek: 82,4 roku; zakres: 56-99 lat) z udziałem osób w podeszłym wieku z psychozą związaną z chorobą Alzheimera, ryzyko zgonu u pacjentów otrzymujących arypiprazol było większe niż u pacjentów otrzymujących placebo. Częstość zgonów u pacjentów leczonych arypiprazolem wynosiła 3,5% w porównaniu z 1,7% w grupie placebo. Wprawdzie przyczyny zgonów były zróżnicowane, ale wydaje się, że większość zgonów związana była albo z chorobami układu krążenia (np. niewydolność serca, nagły zgon), albo z chorobami infekcyjnymi (np. zapalenie płuc), patrz punkt 4.8.
Działania niepożądane dotyczące krążenia mózgowego W tych samych badaniach odnotowano działania niepożądane dotyczące krążenia mózgowego (np. udar, przemijający napad niedokrwienny), również zakończone zgonem (średni wiek pacjentów: mózgowego wystąpiły u 1,3% pacjentów leczonych arypiprazolem w porównaniu z 0,6% pacjentów otrzymujących placebo. Różnica ta nie była istotna statystycznie. W jednym z tych badań z zastosowaniem ustalonej dawki stwierdzono jednak istotną zależność działań niepożądanych dotyczących krążenia mózgowego od dawki u pacjentów leczonych arypiprazolem (patrz punkt 4.8).
Arypiprazol nie jest wskazany w leczeniu pacjentów z psychozą związaną z otępieniem.
Hiperglikemia i cukrzyca U pacjentów leczonych atypowymi przeciwpsychotycznymi produktami leczniczymi, w tym arypiprazolem, opisywano hiperglikemię, w niektórych przypadkach bardzo wysoką, z kwasicą ketonową lub śpiączką hiperosmotyczną albo zgonem. Czynnikami ryzyka, które mogą sprzyjać wystąpieniu ciężkich powikłań, są otyłość i cukrzyca w wywiadzie rodzinnym. W badaniach klinicznych nie wykazano znaczących różnic w częstości działań niepożądanych związanych z hiperglikemią (w tym cukrzycy) ani nieprawidłowego stężenia glukozy we krwi w badaniach laboratoryjnych po zastosowaniu arypiprazolu i po podaniu placebo. U pacjentów leczonych arypiprazolem i innymi atypowymi przeciwpsychotycznymi produktami leczniczymi nie jest dostępne dokładne oszacowanie ryzyka działań niepożądanych związanych z hiperglikemią, które pozwoliłoby na bezpośrednie porównanie. U pacjentów leczonych jakimikolwiek przeciwpsychotycznymi produktami leczniczymi, w tym arypiprazolem, należy obserwować, czy nie występują objawy przedmiotowe i podmiotowe hiperglikemii (takie jak nadmierne pragnienie, wielomocz, nadmierne łaknienie i osłabienie), a u pacjentów z cukrzycą lub czynnikami ryzyka jej rozwoju należy regularnie monitorować pogorszenie kontroli glikemii (patrz punkt 4.8).
Nadwrażliwość Po zastosowaniu arypiprazolu mogą wystąpić reakcje nadwrażliwości charakteryzujące się objawami uczulenia (patrz punkt 4.8).
Zwiększenie masy ciała Obserwowane często u pacjentów ze schizofrenią i zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym zwiększenie masy ciała zwykle spowodowane jest współistniejącymi chorobami, stosowaniem leków przeciwpsychotycznych, które powodują zwiększenie masy ciała, niewłaściwym stylem życia, i może prowadzić do ciężkich powikłań. Zwiększenie masy ciała obserwowano u pacjentów w okresie po wprowadzeniu arypiprazolu do obrotu. Jeśli występowało, to zwykle u pacjentów z istotnymi czynnikami ryzyka, takimi jak cukrzyca, zaburzenia tarczycy lub gruczolak przysadki w wywiadzie. W badaniach klinicznych nie wykazano, aby arypiprazol powodował klinicznie istotne zwiększenie masy ciała u dorosłych (patrz punkt 5.1), zaś w badaniach klinicznych z udziałem młodzieży z epizodem manii w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego stosowanie arypiprazolu wiązało się ze zwiększeniem masy ciała po 4 tygodniach leczenia. Zwiększenie masy ciała należy kontrolować u młodzieży z manią w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. Jeśli jest ono znaczące klinicznie, należy rozważyć zmniejszenie dawki (patrz punkt 4.8).
Dysfagia Zaburzenia kurczliwości mięśniówki przełyku i zachłyśnięcie wiązały się ze stosowaniem leków przeciwpsychotycznych, w tym arypiprazolu. Arypiprazol należy stosować ostrożnie u pacjentów z ryzykiem zachłystowego zapalenia płuc.
Patologiczne uzależnienie od hazardu i inne zaburzenia kontroli impulsów Podczas przyjmowania arypiprazolu u pacjentów mogą występować zwiększone popędy, w szczególności popęd do hazardu i niezdolność do kontrolowania tych popędów. Inne zgłaszane popędy obejmują: zwiększenie popędu seksualnego, kompulsywną potrzebę wydawania pieniędzy, obżarstwo lub kompulsywne objadanie się oraz inne impulsywne i kompulsywne zachowania. Ważne, aby lekarze przepisujący lek pytali pacjentów lub opiekunów w szczególności o pojawienie się podczas leczenia arypiprazolem nowego lub zwiększonego popędu do hazardu, popędu seksualnego, kompulsywnej potrzeby wydawania pieniędzy, obżarstwa lub kompulsywnego objadania się, lub innych popędów. Należy pamiętać, że objawy zaburzenia kontroli impulsów mogą być związane z chorobą podstawową; jednak w niektórych przypadkach zgłaszano ustąpienie popędów po zmniejszeniu dawki lub odstawieniu leku. Zaburzenia kontroli impulsów mogą zaszkodzić pacjentowi lub innym, jeśli nie zostaną rozpoznane. Należy rozważyć zmianę dawki lub odstawienie leku, jeśli u pacjenta wystąpią takie popędy podczas przyjmowania arypiprazolu (patrz punkt 4.8).
Pacjenci ze współistniejącym zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) Mimo częstego współistnienia zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I oraz zespołu ADHD, dane dotyczące bezpieczeństwa jednoczesnego stosowania arypiprazolu i stymulantów są bardzo ograniczone; dlatego należy zachować wyjątkową ostrożność podczas podawania tych produktów leczniczych jednocześnie.
Upadki Arypiprazol może powodować senność, niedociśnienie ortostatyczne, niestabilność ruchową i czuciową, co może prowadzić do upadków. Należy zachować ostrożność podczas leczenia pacjentów z grupy podwyższonego ryzyka i rozważyć zmniejszenie dawki początkowej (np. u pacjentów w podeszłym wieku lub pacjentów osłabionych, patrz punkt 4.2).
Aripiprazole Sandoz zawiera laktozę, sód, aspartam i alkohol benzylowy. Ten produkt leczniczy zawiera laktozę. Pacjenci z rzadką, wrodzoną nietolerancją galaktozy, brakiem laktazy lub zaburzeniami wchłaniania glukozy-galaktozy nie powinni stosować tego produktu leczniczego.
Ten produkt leczniczy zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg sodu) w tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej, to znaczy produkt leczniczy uznaje się za „wolny od sodu”.
Tabletki 10 mg Ten produkt leczniczy zawiera 1,0 mg aspartamu w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Aspartam jest źródłem fenyloalaniny, która może być szkodliwa dla osób z fenyloketonurią.
Ten produkt leczniczy zawiera do 0,0036 mg alkoholu benzylowego w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Alkohol benzylowy może powodować reakcje alergiczne. Duże objętości alkoholu benzylowego należy podawać z ostrożnością i tylko w razie konieczności, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby z powodu ryzyka kumulacji toksyczności (kwasica metaboliczna).
Tabletki 15 mg Ten produkt leczniczy zawiera 1,5 mg aspartamu w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Aspartam jest źródłem fenyloalaniny, która może być szkodliwa dla osób z fenyloketonurią.
Ten produkt leczniczy zawiera do 0,0054 mg alkoholu benzylowego w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Alkohol benzylowy może powodować reakcje alergiczne. Duże objętości alkoholu benzylowego należy podawać z ostrożnością i tylko w razie konieczności, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby z powodu ryzyka kumulacji toksyczności (kwasica metaboliczna).
Tabletki 30 mg Ten produkt leczniczy zawiera 3,0 mg aspartamu w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Aspartam jest źródłem fenyloalaniny, która może być szkodliwa dla osób z fenyloketonurią.
Ten produkt leczniczy zawiera do 0,0108 mg alkoholu benzylowego w każdej tabletce ulegającej rozpadowi w jamie ustnej. Alkohol benzylowy może powodować reakcje alergiczne. Duże objętości alkoholu benzylowego należy podawać z ostrożnością i tylko w razie konieczności, zwłaszcza u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek lub wątroby z powodu ryzyka kumulacji toksyczności (kwasica metaboliczna).
4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Ze względu na antagonistyczne działanie na receptor α 1 - adrenergiczny, arypiprazol może nasilać działanie niektórych przeciwnadciśnieniowych produktów leczniczych.
Ze względu na główne działanie arypiprazolu na OUN należy zachować ostrożność, jeśli arypiprazol jest podawany razem z alkoholem lub z innymi produktami leczniczymi działającymi na OUN, wywołującymi zbliżone działania niepożądane, takie jak sedacja (patrz punkt 4.8).
Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania arypiprazolu i produktów leczniczych wydłużających odstęp QT lub powodujących zaburzenia elektrolitowe.
Możliwy wpływ innych produktów leczniczych na arypiprazol
Famotydyna, hamujący wydzielanie kwasu solnego w żołądku antagonista receptora H 2 , zmniejsza szybkość wchłaniania arypiprazolu, jednak działanie to nie ma znaczenia klinicznego.
Arypiprazol jest metabolizowany w wielu procesach z udziałem izoenzymów CYP2D6 i CYP3A4, ale nie przez enzymy z grupy CYP1A, więc nie jest konieczna modyfikacja dawkowania u osób palących tytoń.
Chinidyna i inne inhibitory CYP2D6 W badaniu klinicznym z udziałem zdrowych osób silny inhibitor izoenzymu CYP2D6 (chinidyna) zwiększał AUC arypiprazolu o 107% bez zmiany C max . Wartości AUC i C max
czynnego metabolitu, zmniejszały się odpowiednio o 32% i 47%. Podczas jednoczesnego podawania z chinidyną dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć do około połowy przepisanej dawki. Inne silne inhibitory izoenzymu CYP2D6, takie jak fluoksetyna i paroksetyna, mogą mieć podobne działanie i w takich sytuacjach należy podobnie zmniejszyć dawkę leku.
Ketokonazol i inne inhibitory CYP3A4 W badaniu klinicznym z udziałem zdrowych osób silny inhibitor CYP3A4 (ketokonazol) zwiększał wartości AUC i C max
max
odpowiednio o 77% i 43%. U osób wolno metabolizujących z udziałem CYP2D6 stosowanie silnych inhibitorów CYP3A4 może powodować zwiększenie stężenia w osoczu jednocześnie podawanego arypiprazolu w porównaniu z osobami o szybkim metabolizmie z udziałem CYP2D6.
Jeśli rozważane jest jednoczesne stosowanie ketokonazolu albo innych silnych inhibitorów CYP3A4 z arypiprazolem, zakładane korzyści z leczenia powinny przeważyć potencjalne ryzyko dla pacjenta. W przypadku jednoczesnego stosowania ketokonazolu z arypiprazolem, przepisaną dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć do około połowy. Inne silne inhibitory CYP3A4, takie jak itrakonazol i inhibitory proteazy HIV, mogą mieć podobne działanie i w takich przypadkach należy podobnie zmniejszyć dawkowanie (patrz punkt 4.2).
Po odstawieniu inhibitora CYP2D6 lub CYP3A4 dawkę arypiprazolu należy zwiększyć do tej, jaką stosowano przed rozpoczęciem terapii skojarzonej.
Jeśli słabe inhibitory CYP3A4 (np. diltiazem) lub CYP2D6 (np. escytalopram) stosowane są jednocześnie z arypiprazolem, można spodziewać się niewielkiego zwiększenia jego stężenia w osoczu.
Karbamazepina i inne leki indukujące CYP3A4 Po jednoczesnym podaniu karbamazepiny, silnego induktora CYP3A4, z doustnym arypiprazolem pacjentom ze schizofrenią lub zaburzeniami schizoafektywnymi, średnie geometryczne C max
arypiprazolu zmniejszyły się odpowiednio o 68% i 73%, w porównaniu z wartościami, gdy arypiprazol (30 mg) stosowany był w monoterapii. Podobnie, średnie geometryczne C max
dehydroarypiprazolu po jednoczesnym podaniu karbamazepiny były mniejsze o odpowiednio 69% i 71% niż po zastosowaniu arypiprazolu w monoterapii. Dawkę arypiprazolu należy podwoić, gdy jednocześnie podaje się karbamazepinę. Można oczekiwać, że jednoczesne podawanie arypiprazolu i innych silnych induktorów CYP3A4 (takich jak ryfampicyna, ryfabutyna, fenytoina, fenobarbital, prymidon, efawirenz, newirapina i ziele dziurawca) będzie działać podobnie, dlatego należy podobnie zwiększyć dawkę. Po odstawieniu silnego induktora CYP3A4 dawkę arypiprazolu należy zmniejszyć do zalecanej.
Walproinian i lit Skojarzone stosowanie arypiprazolu z walproinianem lub litem nie powodowało żadnych istotnych klinicznie zmian stężenia arypiprazolu, dlatego nie jest konieczne dostosowanie dawki podczas podawania walproinianu lub litu z arypiprazolem.
Możliwy wpływ arypiprazolu na inne produkty lecznicze
W czasie badań klinicznych arypiprazol w dawce od 10 do 30 mg na dobę nie wpływał istotnie na metabolizm substratów CYP2D6 (współczynnik dekstrometorfan/3-metoksymorfinan), CYP2C9 (warfaryna), CYP2C19 (omeprazol) i CYP3A4 (dekstrometorfan). Ponadto w warunkach in vitro arypiprazol i dehydroarypiprazol nie zmieniały metabolizmu zachodzącego z udziałem CYP1A2. Dlatego istotne klinicznie interakcje między produktami leczniczymi metabolizowanymi przez te enzymy są mało prawdopodobne.
Arypiprazol nie zmieniał istotnie klinicznie stężenia jednocześnie podawanego walproinianu, litu lub lamotryginy.
Zespół serotoninowy U pacjentów przyjmujących arypiprazol obserwowano przypadki zespołu serotoninowego, a możliwe objawy przedmiotowe oraz podmiotowe mogą wystąpić szczególnie podczas jednoczesnego stosowania innych serotoninergicznych produktów leczniczych, takich jak selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny/inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SSRI/SNRI) lub produktów leczniczych, które zwiększają stężenie arypiprazolu (patrz punkt 4.8).
4.6 Wpływ na płodność, ciążę i laktację
Ciąża Nie przeprowadzono odpowiednich i dobrze kontrolowanych badań z zastosowaniem arypiprazolu u kobiet w ciąży. Notowano wprawdzie występowanie wad wrodzonych, jednak nie można było ustalić ich związku przyczynowego z arypiprazolem. Na podstawie wyników badań na zwierzętach nie można wykluczyć możliwości szkodliwego wpływu leku na rozwój płodu (patrz punkt 5.3). Należy zalecić pacjentkom, aby poinformowały lekarza, jeśli zajdą w ciążę lub planują ciążę w trakcie leczenia arypiprazolem. Ze względu na niewystarczające dane dotyczące bezpieczeństwa stosowania u ludzi i budzące wątpliwości wyniki badań toksycznego wpływu na reprodukcję u zwierząt, produktu leczniczego nie należy stosować w okresie ciąży, chyba że spodziewane korzyści wyraźnie przewyższają możliwe ryzyko dla płodu.
Noworodki narażone na działanie leków przeciwpsychotycznych (w tym arypiprazol) w czasie trzeciego trymestru ciąży obarczone są ryzykiem wystąpienia działań niepożądanych, w tym zaburzeń pozapiramidowych i (lub) objawów odstawienia o różnym nasileniu i czasie trwania po porodzie. Obserwowano pobudzenie, wzmożone napięcie, obniżone napięcie, drżenie, senność, zespół zaburzeń oddechowych lub zaburzenia związane ze ssaniem. Dlatego stan noworodków należy uważnie kontrolować (patrz punkt 4.8).
Karmienie piersią Arypiprazol i (lub) jego metabolity przenikają do mleka kobiecego. Należy podjąć decyzję, czy przerwać karmienie piersią, czy przerwać/nie podejmować podawania arypiprazolu, biorąc pod uwagę korzyści z karmienia piersią dla dziecka i korzyści z leczenia dla matki.
Płodność Arypiprazol nie zaburzał płodności na podstawie danych z badań nad toksycznym wpływem na reprodukcję.
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Arypiprazol wywiera niewielki lub umiarkowany wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn w związku z możliwym wpływem na układ nerwowy i wzrok, takim jak uspokojenie polekowe, senność, omdlenie, niewyraźne widzenie, podwójne widzenie (patrz punkt 4.8).
4.8 Działania niepożądane
Podsumowanie profilu bezpieczeństwa Najczęściej notowanymi działaniami niepożądanymi w kontrolowanych placebo badaniach są akatyzja i nudności; każde występuje u więcej niż 3% pacjentów otrzymujących doustnie arypiprazol.
Tabelaryczne zestawienie działań niepożądanych Częstość działań niepożądanych związanych z leczeniem arypiprazolem podano w poniższej tabeli. Dane w tabeli oparto na działaniach niepożądanych zgłaszanych podczas badań klinicznych i (lub) po wprowadzeniu arypiprazolu do obrotu.
Wszystkie działania niepożądane wymieniono zgodnie z klasyfikacją układów i narządów oraz częstością: bardzo często (≥1/10), często (≥1/100 do <1/10), niezbyt często (≥1/1000 do <1/100), rzadko (≥1/10 000 do <1/1000), bardzo rzadko (<1/10 000) i częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych). W obrębie każdej grupy częstości działania niepożądane wymieniono zgodnie z malejącą ciężkością.
Częstości działań niepożądanych raportowanych w okresie po wprowadzeniu arypiprazolu do obrotu nie można określić, gdyż pochodzą ze spontanicznych zgłoszeń. Z tego względu częstości te zakwalifikowano do grupy „częstość nieznana”.
Zaburzenia krwi i układu chłonnego
neutropenia, małopłytkowość Zaburzenia układu immunologicznego
(np. reakcja anafilaktyczna, obrzęk naczynioruchowy, w tym opuchnięcie i obrzęk języka, obrzęk twarzy, alergiczny świąd lub pokrzywka) Zaburzenia endokrynologiczne
hiperosmotyczna, kwasica ketonowa Zaburzenia metabolizmu i odżywiania Cukrzyca Hiperglikemia Hiponatremia, jadłowstręt,
Zaburzenia psychiczne Bezsenność, lęk, niepokój (zwłaszcza ruchowy) Depresja, hiperseksualność Próby samobójcze, myśli samobójcze i dokonane samobójstwo (patrz punkt 4.4), patologiczne uprawianie hazardu, zaburzenia kontroli impulsów, obżarstwo, kompulsywna potrzeba wydawania pieniędzy, poriomania, agresja, pobudzenie, nerwowość Zaburzenia układu nerwowego Akatyzja, zaburzenia pozapiramidowe, drżenie, bóle głowy, uspokojenie, senność, zawroty głowy Późne dyskinezy, Dystonia, Zespół niespokojnych nóg Złośliwy zespół neuroleptyczny, drgawki typu grand mal, zespół serotoninowy, zaburzenia mowy Zaburzenia oka Nieostre widzenie Podwójne widzenie, światłowstręt Napad przymusowego patrzenia z rotacją gałek ocznych
Zaburzenia serca Tachykardia Nagły niewyjaśniony zgon, zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes, komorowe zaburzenia rytmu serca, zatrzymanie akcji serca, bradykardia Zaburzenia naczyniowe
ortostatyczne Żylna choroba zakrzepowo- zatorowa (w tym zator płucny i zakrzepica żył głębokich), nadciśnienie tętnicze, omdlenie Zaburzenia układu oddechowego, klatki piersiowej i śródpiersia
zapalenie płuc, skurcz krtani, skurcz części ustnej gardła Zaburzenia żołądka i jelit Zaparcie, niestrawność, nudności, zwiększone wydzielanie śliny, wymioty
zaburzenia połykania, biegunka, odczucie dyskomfortu w jamie brzusznej, odczucie dyskomfortu w żołądku Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych
wątroby, zapalenie wątroby, żółtaczka Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej
reakcja fotowrażliwości, łysienie, nadmierne pocenie się Osutka polekowa z eozynofilią i objawami układowymi (DRESS) Zaburzenia mięśniowo- szkieletowe i tkanki łącznej
ból mięśni, sztywność Zaburzenia nerek i dróg moczowych
moczu, zatrzymanie moczu Ciąża, połóg i okres okołoporodowy
noworodków (patrz punkt 4.6) Zaburzenia układu Priapizm rozrodczego i piersi Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania Zmęczenie Zaburzenia termoregulacji (np. hipotermia, gorączka), ból w klatce piersiowej, obrzęki obwodowe Badania diagnostyczne
ciała Zwiększenie masy ciała Zwiększona aktywność aminotransferazy alaninowej (AlAT), Zwiększona aktywność aminotransferazy asparaginianowej (AspAT), Zwiększona aktywność gamma- glutamylotransferazy (GGT), Zwiększona aktywność fosfatazy zasadowej Wydłużenie odstępu QT Zwiększone stężenie glukozy we krwi, zwiększone stężenie glikowanej hemoglobiny, wahania stężenia glukozy we krwi, zwiększona aktywność kinazy kreatynowej
Opis wybranych działań niepożądanych
Dorośli
Objawy pozapiramidowe (ang. EPS) Schizofrenia: w długotrwałym, 52-tygodniowym, kontrolowanym badaniu, częstość EPS (w tym parkinsonizm, akatyzja, dystonia i dyskineza) u pacjentów leczonych arypiprazolem była ogólnie mniejsza (25,8%) niż u pacjentów leczonych haloperydolem (57,3%). W długotrwałym, 26-tygodniowym, kontrolowanym placebo badaniu, częstość EPS u pacjentów leczonych arypiprazolem wynosiła 19%, a w grupie placebo 13,1%. W innym długotrwałym, 26-tygodniowym, kontrolowanym badaniu częstość EPS u pacjentów leczonych arypiprazolem wynosiła 14,8%, a u pacjentów otrzymujących olanzapinę 15,1%.
Epizody maniakalne w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I: w trwającym arypiprazolem i u 53,3% pacjentów leczonych haloperydolem. W innym 12-tygodniowym badaniu przypadki EPS stwierdzano u 26,6% pacjentów leczonych arypiprazolem i u 17,6% pacjentów leczonych litem. W długotrwałym, 26-tygodniowym, kontrolowanym placebo badaniu w leczeniu podtrzymującym, przypadki EPS stwierdzano u 18,2 % pacjentów leczonych arypiprazolem i u 15,7% pacjentów otrzymujących placebo.
Akatyzja W kontrolowanych placebo badaniach akatyzja w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego występowała u 12,1% pacjentów leczonych arypiprazolem i u 3,2% pacjentów otrzymujących placebo, zaś w przebiegu schizofrenii u 6,2% pacjentów otrzymujących arypiprazol i 3,0% w grupie placebo.
Dystonia Efekt klasy terapeutycznej - objawy dystonii, długotrwałe nieprawidłowe skurcze grup mięśni, mogą występować u wrażliwych pacjentów w ciągu pierwszych kilku dni leczenia. Do objawów dystonii należą: skurcze mięśni szyi, czasami postępujące do ucisku w gardle, trudności w połykaniu, trudności w oddychaniu i (lub) zaburzenia ruchów języka. Chociaż objawy te mogą występować po zastosowaniu małych dawek, występują częściej i z większym nasileniem podczas stosowania przeciwpsychotycznych produktów leczniczych pierwszej generacji w dużych mocach i większych dawkach. Zwiększone ryzyko ostrej dystonii obserwowano u mężczyzn i młodszych grup wiekowych.
Prolaktyna W trakcie badań klinicznych dotyczących stosowania arypiprazolu w zatwierdzonych wskazaniach oraz w okresie po wprowadzeniu do obrotu obserwowano zarówno zwiększenie, jak i zmniejszenie stężenia prolaktyny w surowicy w porównaniu z wartościami sprzed leczenia (patrz punkt 5.1).
Parametry laboratoryjne Porównanie odsetka pacjentów otrzymujących arypiprazol lub placebo, u których wystąpiły potencjalnie istotne klinicznie zmiany wartości rutynowych parametrów laboratoryjnych i wskaźników lipidowych (patrz punkt 5.1), nie wykazało ważnych z medycznego punktu widzenia różnic. Zwiększenie aktywności CK (kinazy kreatynowej), na ogół przemijające i bezobjawowe, obserwowano u 3,5% pacjentów leczonych arypiprazolem w porównaniu z 2,0% pacjentów otrzymujących placebo.
Dzieci i młodzież
Schizofrenia u młodzieży w wieku 15 lat i starszej W krótkotrwałym, kontrolowanym placebo badaniu z udziałem 302 nastolatków (w wieku 13-17 lat) ze schizofrenią, częstość i rodzaj działań niepożądanych były podobne do występujących u dorosłych, z wyjątkiem następujących działań niepożądanych zgłaszanych częściej u nastolatków otrzymujących arypiprazol niż u dorosłych otrzymujących arypiprazol (i częściej niż placebo): senność/sedacja i zaburzenia pozapiramidowe zgłaszane bardzo często (≥1/10) oraz suchość w jamie ustnej, zwiększony apetyt, niedociśnienie ortostatyczne zgłaszane często (≥1/100, <1/10). Profil bezpieczeństwa w otwartym, 26-tygodniowym badaniu był podobny do obserwowanego w krótkotrwałym badaniu z kontrolą placebo. Profil bezpieczeństwa w długotrwałym, kontrolowanym badaniu z podwójnie ślepą próbą był również podobny, a wyjątek stanowiły następujące reakcje, które zgłaszano częściej niż u dzieci i młodzieży otrzymujących placebo i które występowały często (≥1/100 do <1/10): zmniejszenie masy ciała, zwiększenie stężenia insuliny we krwi, zaburzenia rytmu serca i leukopenia.
W łącznej populacji nastolatków (w wieku 13-17 lat) ze schizofrenią leczonych do 2 lat, przypadki małego stężenia prolaktyny w surowicy stwierdzono u 29,5% dziewcząt (<3 ng/ml) i 48,3% chłopców (<2 ng/ml). W grupie młodzieży (w wieku 13-17 lat) ze schizofrenią, otrzymującej arypiprazol w dawce od 5 do 30 mg przez okres do 72 miesięcy, małe stężenie prolaktyny w surowicy odnotowano u 25,6% pacjentek (<3 ng/ml) i u 45,0% pacjentów (<2 ng/ml). Podczas dwóch długotrwałych badań z udziałem młodzieży (13-17 lat) ze schizofrenią i pacjentów z chorobą afektywną dwubiegunową leczonych arypiprazolem częstość, z jaką notowano małe stężenia prolaktyny w surowicy u kobiet (<3 ng/ml) i mężczyzn (<2 ng/ml), wynosiła odpowiednio 37,0% i 59,4%.
Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I u młodzieży w wieku 13 lat i starszej Częstość i rodzaj działań niepożądanych u młodzieży z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym typu I były podobne do występujących u dorosłych, z wyjątkiem następujących reakcji: bardzo często (≥1/10) senność (23,0%), zaburzenia pozapiramidowe (18,4%), akatyzja (16,0%) i zmęczenie (11,8%); często (≥1/100 do <1/10) ból w nadbrzuszu, zwiększenie częstości akcji serca, zwiększenie masy ciała, zwiększenie apetytu, drżenie mięśni oraz dyskineza.
Następujące działania niepożądane miały prawdopodobnie związek z zastosowaną dawką: zaburzenia pozapiramidowe (częstość dla dawki 10 mg wynosiła 9,1%, dla dawki 30 mg 28,8%, dla placebo 1,7%) i akatyzja (częstość dla dawki 10 mg wynosiła 12,1%, dla dawki 30 mg 20,3%, dla placebo 1,7%).
Średnie zmiany masy ciała u młodzieży z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym typu I po a w grupie placebo 0,2 kg i 2,3 kg.
U dzieci i młodzieży senność oraz zmęczenie obserwowano częściej u pacjentów z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym niż u pacjentów ze schizofrenią.
W populacji dzieci i młodzieży z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym (w wieku 10-17 lat), leczonych do 30 tygodni, małe stężenie prolaktyny w surowicy stwierdzono u 28,0% dziewcząt (<3 ng/ml) i 53,3% chłopców (<2 ng/ml).
Patologiczne uzależnienie od hazardu i inne zaburzenia kontroli impulsów Patologiczne uzależnienie od hazardu, hiperseksualność, kompulsywna potrzeba wydawania pieniędzy i obżarstwo lub kompulsywne objadanie się mogą wystąpić u pacjentów leczonych arypiprazolem (patrz punkt 4.4).
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych: Al. Jerozolimskie 181C, 02-222 Warszawa tel.: + 48 22 49 21 301, faks: + 48 22 49 21 309, strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu
4.9 Przedawkowanie
Objawy przedmiotowe i podmiotowe W badaniach klinicznych i po wprowadzeniu produktu do obrotu odnotowano przypadkowe bądź zamierzone przedawkowanie samego arypiprazolu przez dorosłych pacjentów po oszacowanej dawce do 1260 mg, bez przypadków zgonu. Potencjalnie ważne medycznie objawy przedmiotowe i podmiotowe obejmowały: letarg, zwiększone ciśnienie tętnicze, senność, tachykardię, nudności, wymioty i biegunkę. Ponadto otrzymano zgłoszenia przypadkowego przedawkowania samego arypiprazolu (do 195 mg) u dzieci, bez przypadku zgonu. Potencjalnie istotne klinicznie objawy przedmiotowe i podmiotowe obejmowały senność, przemijającą utratę przytomności i objawy pozapiramidowe.
Postępowanie po przedawkowaniu W przypadku przedawkowania należy zastosować leczenie podtrzymujące, utrzymanie drożności dróg oddechowych, dotlenianie i wentylację oraz leczenie objawowe. Należy wziąć pod uwagę możliwość wpływu wielu produktów leczniczych. Z tego względu należy niezwłocznie rozpocząć monitorowanie czynności układu krążenia, obejmujące stałe monitorowanie zapisu elektrokardiograficznego w celu wykrycia możliwych zaburzeń rytmu serca. Każdy potwierdzony lub podejrzewany przypadek przedawkowania arypiprazolu należy objąć ścisłą kontrolą i prowadzić ją do czasu uzyskania poprawy stanu pacjenta.
Węgiel aktywny (50 g) podany w godzinę po zażyciu arypiprazolu zmniejszał C max
o około 41% i AUC o około 51%, co wskazuje, że może być skuteczny w leczeniu przedawkowania.
Hemodializa Mimo braku informacji dotyczących wpływu hemodializy w leczeniu przedawkowania arypiprazolu, jej skuteczność jest mało prawdopodobna ze względu na znaczny stopień wiązania arypiprazolu z białkami osocza.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: leki psycholeptyczne, inne leki przeciwpsychotyczne, kod ATC: N05AX12
Mechanizm działania Uważa się, że skuteczność arypiprazolu w leczeniu schizofrenii i zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I wynika ze skojarzenia częściowego działania agonistycznego wobec receptora dopaminowego D 2
1a
serotoninowego 5HT 2a . Antagonistyczne właściwości arypiprazolu wykazano na zwierzęcym modelu hiperaktywności dopaminergicznej, a właściwości agonistyczne na zwierzęcym modelu hipoaktywności dopaminergicznej. W warunkach in vitro arypiprazol wykazuje silne powinowactwo do receptorów dopaminowych D 2
3 , serotoninowych 5HT 1a
2a
powinowactwo do receptorów dopaminowych D 4 , serotoninowych 5HT 2c
7 , a także adrenergicznych alfa-1 i histaminowych H 1 . Wykazuje także umiarkowane powinowactwo do miejsc wychwytu zwrotnego serotoniny, nie wykazuje natomiast istotnego powinowactwa do receptorów muskarynowych. Interakcje z receptorami innymi niż podtypy receptorów dopaminowych i serotoninowych pozwalają na wyjaśnienie niektórych innych właściwości klinicznych arypiprazolu.
Jak wykazała pozytonowa tomografia emisyjna, arypiprazol w dawkach od 0,5 do 30 mg podawanych zdrowym osobom raz na dobę przez 2 tygodnie powodował zależne od dawki zmniejszenie wiązania rakloprydu znakowanego 11 C, ligandu receptora D 2 /D 3 , w jądrze ogoniastym i skorupie.
Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania
Dorośli
Schizofrenia W trzech krótkotrwałych (4 do 6 tygodni), kontrolowanych placebo badaniach z udziałem podawanie arypiprazolu powodowało istotnie większą poprawę w zakresie objawów psychotycznych niż placebo.
U dorosłych pacjentów, u których obserwowano wstępną dobrą reakcję na lek, arypiprazol skutecznie podtrzymywał poprawę kliniczną podczas kontynuacji leczenia. W badaniu z grupą kontrolną przyjmującą haloperydol odsetek pacjentów, u których udało się utrzymać dobrą reakcję na produkt leczniczy w ciągu 52 tygodni, był podobny w obu grupach (arypiprazol 77% i haloperydol 73%). Badanie ukończyła istotnie większa liczba pacjentów leczonych arypiprazolem (43%) niż haloperydolem (30%). Wyniki uzyskane w skalach ocen stosowanych jako wtórne punkty końcowe badania, w tym w skali PANSS i w skali oceny depresji MADRS (Montgomery-Asberg Depression Rating Scale), wskazują na istotną przewagę nad haloperydolem.
W trwającym 26 tygodni kontrolowanym placebo badaniu z udziałem dorosłych pacjentów z ustabilizowaną przewlekłą schizofrenią stwierdzono, że arypiprazol w większym niż placebo stopniu redukował częstość nawrotów (34% w grupie leczonych arypiprazolem i 57% w grupie otrzymującej placebo).
Zwiększenie masy ciała Wyniki badań klinicznych nie wskazują, aby arypiprazol powodował klinicznie istotne zwiększenie masy ciała. W trwającym 26 tygodni, wieloośrodkowym badaniu z podwójnie ślepą próbą i grupą kontrolną otrzymującą olanzapinę udział wzięło 314 dorosłych pacjentów ze schizofrenią, a pierwszorzędowym punktem końcowym badania był przyrost masy ciała. U znacząco mniejszej grupy pacjentów stwierdzono zwiększenie masy ciała o ≥7% wobec wartości początkowej (tzn. przyrost masy ciała o co najmniej 5,6 kg przy średniej początkowej masie wynoszącej około 80,5 kg) w grupie otrzymującej arypiprazol (n=18 lub 13% pacjentów, których wyniki poddawano analizie) w porównaniu z grupą otrzymującą olanzapinę (n=45 lub 33% pacjentów, których wyniki poddawano analizie).
Parametry lipidowe W zbiorczej analizie parametrów lipidowych pochodzących z kontrolowanych placebo badań klinicznych u dorosłych nie wykazano, aby arypiprazol powodował klinicznie istotne zmiany stężenia cholesterolu całkowitego, triglicerydów, cholesterolu HDL i cholesterolu LDL.
Prolaktyna Stężenia prolaktyny oceniono podczas wszystkich badań z zastosowaniem wszystkich dawek arypiprazolu (n=28 242). Częstość hiperprolaktynemii lub zwiększenia stężenia prolaktyny w surowicy u pacjentów leczonych arypiprazolem (0,3%) była podobna do częstości hiperprolaktynemii w grupie otrzymującej placebo (0,2%). U pacjentów otrzymujących arypiprazol mediana czasu do wystąpienia objawu wynosiła 42 dni, a mediana czasu trwania wynosiła 34 dni.
Częstość hiperprolaktynemii lub zmniejszenia stężenia prolaktyny w surowicy u pacjentów leczonych arypiprazolem wynosiła 0,4% w porównaniu z 0,02% w grupie otrzymującej placebo. U pacjentów otrzymujących arypiprazol mediana czasu do wystąpienia objawu wynosiła 30 dni, a mediana czasu trwania wynosiła 194 dni.
Epizody maniakalne w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I W dwóch 3-tygodniowych, kontrolowanych placebo badaniach z zastosowaniem zmiennej dawki, z udziałem pacjentów z epizodem maniakalnym lub mieszanym w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I, arypiprazol w monoterapii znacząco bardziej skutecznie niż placebo zmniejszał objawy maniakalne w ciągu 3 tygodni. Badania te obejmowały pacjentów z objawami lub bez objawów psychotycznych oraz pacjentów z szybką zmianą fazy lub bez szybkiej zmiany fazy (przebieg typu rapid-cycling).
W jednym 3-tygodniowym badaniu kontrolowanym placebo z zastosowaniem stałej dawki w monoterapii u pacjentów z epizodem maniakalnym lub mieszanym w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I, arypiprazol nie był bardziej skuteczny niż placebo.
W dwóch trwających 12 tygodni badaniach kontrolowanych placebo oraz innymi substancjami czynnymi u pacjentów z epizodem maniakalnym lub mieszanym w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I z objawami lub bez objawów psychotycznych, arypiprazol był bardziej skuteczny niż placebo w 3. tygodniu badania, a wynik leczenia podtrzymującego był w 12. tygodniu badania porównywalny z wynikiem leczenia litem lub haloperydolem. Odsetek pacjentów, u których uzyskano remisję objawów maniakalnych po zastosowaniu arypiprazolu, litu lub haloperydolu, był w 12. tygodniu badania porównywalny.
W 6-tygodniowym, kontrolowanym placebo badaniu z udziałem pacjentów z epizodem maniakalnym lub mieszanym w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I z objawami lub bez objawów psychotycznych, którzy częściowo nie reagowali na monoterapię litem lub walproinianem przez 2 tygodnie przy terapeutycznych stężeniach w surowicy, zastosowanie arypiprazolu jako dodatkowego leku spowodowało większą skuteczność leczenia w celu redukcji objawów maniakalnych niż stosowanie litu lub walproinianu w monoterapii.
W 26-tygodniowym, kontrolowanym placebo, rozszerzonym o 74 tygodnie badaniu z udziałem pacjentów z objawami maniakalnymi, którzy osiągnęli remisję w trakcie stosowania arypiprazolu w czasie fazy stabilizacji przed randomizacją, arypiprazol skuteczniej niż placebo zapobiegał nawrotowi choroby dwubiegunowej, głównie w zapobieganiu nawrotowi objawów maniakalnych, ale nie wykazał przewagi nad placebo w zapobieganiu nawrotowi depresji.
W 52-tygodniowym, kontrolowanym placebo badaniu u pacjentów z trwającym epizodem maniakalnym lub mieszanym w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I, którzy osiągnęli trwałą remisję (w skali oceny manii Younga Y-MRS oraz w skali oceny depresji MADRS całkowita liczba punktów ≤12) w trakcie stosowania arypiprazolu (w dawce od 10 mg na dobę do z arypiprazolem miało przewagę nad placebo w zapobieganiu nawrotowi choroby afektywnej dwubiegunowej (współczynnik ryzyka 0,54), zmniejszając ryzyko o 46% i w zapobieganiu nawrotom manii, zmniejszając ryzyko o 65% (współczynnik ryzyka 0,35), ale nie wykazało przewagi nad placebo w zapobieganiu nawrotowi depresji. Leczenie skojarzone z arypiprazolem wykazało przewagę wobec placebo w przypadku drugorzędowego punktu oceny, skali ogólnego wrażenia klinicznego (ang. CGI-BP) nasilenia choroby (mania). W tym badaniu pacjenci zostali przydzieleni przez badaczy do badania prowadzonego metodą próby otwartej z zastosowaniem litu lub walproinianu w monoterapii, w celu oceny częściowego braku odpowiedzi. Stan pacjentów był stabilizowany przez co najmniej 12 kolejnych tygodni za pomocą skojarzenia arypiprazolu i stosowanego wcześniej stabilizatora nastroju. Pacjenci stabilni byli następnie przydzielani losowo do grupy otrzymującej w dalszym ciągu ten sam stabilizator nastroju z arypiprazolem lub z placebo w badaniu metodą podwójnie ślepej próby. W fazie randomizowanej oceniano cztery podgrupy stabilizatora nastroju: arypiprazol + lit; arypiprazol + walproinian; placebo + lit; placebo + walproinian. Współczynniki Kaplana-Meiera dla nawrotu jakiegokolwiek zaburzenia nastroju w przypadku terapii skojarzonej były następujące: 16% dla grupy stosującej arypiprazol + lit i 18% dla grupy arypiprazol + walproinian, w porównaniu do 45% dla grupy placebo + lit i 19% dla grupy placebo + walproinian.
Dzieci i młodzież
Schizofrenia u młodzieży W 6-tygodniowym kontrolowanym placebo badaniu, w którym udział wzięło 302 nastoletnich pacjentów ze schizofrenią (w wieku 13-17 lat), u których stwierdzano objawy pozytywne lub negatywne, stosowanie arypiprazolu wiązało się ze statystycznie istotnie większą poprawą w zakresie objawów psychotycznych niż placebo. W analizie podgrupy pacjentów w wieku między 15 a 17 lat (stanowiącej 74% całkowitej populacji włączonej do badania), obserwowano utrzymywanie się działania w czasie trwania 26-tygodniowej otwartej fazy badania.
W trwającym 60-89 tygodni randomizowanym, kontrolowanym placebo badaniu z podwójnie ślepą próbą, które prowadzono z udziałem młodzieży ze schizofrenią (n=146; w wieku 13-17 lat), stwierdzono statystycznie znamienną różnicę w zakresie odsetka nawrotów objawów psychotycznych między grupą otrzymującą arypiprazol (19,39%) a grupą otrzymującą placebo (37,5%). Punkt szacunkowy współczynnika ryzyka (HR) w całej populacji wynosił 0,461 (95% przedział ufności, 0,242-0,879). W analizach w podgrupach punkt szacunkowy współczynnika ryzyka wynosił 0,495 u uczestników w wieku od 13 do 14 lat w porównaniu z 0,454 u uczestników w wieku od 15 do 17 lat. Jednak ocena szacunkowa współczynnika ryzyka w grupie młodszych uczestników (13-14 lat) nie była precyzyjna, odzwierciedlając mniejszą liczebność grupy (arypiprazol, n=29; placebo, n=12) i przedział ufności dla tej oceny szacunkowej (wynoszący od 0,151 do 1,628) uniemożliwiał wyciągnięcie wniosków odnośnie występowania wyniku leczenia. Natomiast 95% przedział ufności dla współczynnika ryzyka w podgrupie starszych uczestników (arypiprazol, n=69; placebo, n=36) wynosił od 0,242 do 0,879 i dlatego można wyciągnąć u nich wnioski odnośnie wyników leczenia.
Epizody maniakalne w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym typu I u dzieci i młodzieży Arypiprazol badano w 30-tygodniowym badaniu kontrolowanym placebo, w którym udział wzięło zaburzenia afektywnego dwubiegunowego typu I z epizodami maniakalnymi lub mieszanymi z objawami psychotycznymi lub bez tych objawów i z wynikiem ≥20 w skali manii według Younga (Y-MRS), jako wartością wyjściową. Spośród pacjentów włączonych do podstawowej analizy skuteczności, u 139 pacjentów rozpoznano aktualnie współistniejący ADHD.
Wykazano przewagę arypiprazolu nad placebo w odniesieniu do zmiany wartości w skali wg Y-MRS wobec wartości wyjściowej w 4. oraz 12. tygodniu. W dalszych analizach przewaga nad placebo była bardziej wyraźna u pacjentów ze współistniejącym zespołem ADHD w porównaniu z pacjentami bez ADHD, gdzie nie zaobserwowano różnicy w stosunku do placebo. Zapobieganie nawrotom nie zostało określone.
Do najczęstszych zdarzeń niepożądanych występujących w trakcie leczenia u pacjentów otrzymujących dawkę 30 mg należały zaburzenia pozapiramidowe (28,3%), senność (27,3%), ból głowy (23,2%) oraz nudności (14,1%). Średni przyrost masy ciała w 30-tygodniowych okresie leczenia wynosił 2,9 kg w porównaniu z 0,98 kg u pacjentów, u których stosowano placebo.
Drażliwość związana z zaburzeniami autystycznymi u dzieci i młodzieży (patrz punkt 4.2) U pacjentów w wieku od 6 do 17 lat arypiprazol badano w dwóch 8-tygodniowych badaniach kontrolowanych placebo [w jednym badaniu stosowano zmienną dawkę (2-15 mg/dobę), a w drugim stałą dawkę (5, 10 lub 15 mg/dobę)] oraz w jednym 52-tygodniowym badaniu otwartym. Dawkowanie w tych badaniach rozpoczynano od 2 mg/dobę, po tygodniu zwiększanych do 5 mg/dobę, a następnie zwiększanych w odstępach tygodniowych o 5 mg/dobę do czasu osiągnięcia dawki docelowej. Ponad 75% pacjentów miało mniej niż 13 lat. Wykazano statystycznie większą niż placebo skuteczność arypiprazolu w podskali dotyczącej drażliwości Listy Zachowań Aberracyjnych (ang. Aberrant Behaviour Checklist Irritability subscale). Jednak nie ustalono znaczenia klinicznego tej obserwacji. Profil bezpieczeństwa obejmował zwiększenie masy ciała i zmianę stężenia prolaktyny. Czas trwania długoterminowego badania dotyczącego bezpieczeństwa był ograniczony do 52 tygodni. W zebranych badaniach małe stężenie prolaktyny u leczonych arypiprazolem dziewcząt (<3 ng/ml) i chłopców (<2 ng/ml) stwierdzono u, odpowiednio, 27/46 (58,7%) i 258/298 (86,6%) pacjentów. W badaniach kontrolowanych placebo średnie zwiększenie masy ciała wynosiło 0,4 kg w grupie placebo i 1,6 kg w grupie arypiprazolu.
Arypiprazol badano także w kontrolowanym placebo, długoterminowym badaniu podtrzymującym. Po 13-26-tygodniowej stabilizacji z zastosowaniem arypiprazolu (w dawkach 2-15 mg/dobę) pacjenci z trwałą odpowiedzią albo kontynuowali leczenie arypiprazolem, albo otrzymywali placebo przez kolejne 16 tygodni. Współczynniki Kaplana-Meiera dla nawrotu w tygodniu 16. były następujące: 35% dla grupy stosującej arypiprazol oraz 52% dla grupy placebo; współczynnik ryzyka nawrotu w ciągu 16 tygodni (arypiprazol/placebo) wynosił 0,57 (różnica nieistotna statystycznie). Średnie zwiększenie masy ciała w fazie stabilizacji (do 26 tygodni) z zastosowaniem arypiprazolu wynosiło 3,2 kg, natomiast w drugiej fazie badania (16 tygodni) obserwowano dalszy średni wzrost o 2,2 kg dla arypiprazolu w porównaniu z 0,6 kg dla placebo. Objawy pozapiramidowe były zgłaszane głównie w fazie stabilizacji, u 17% pacjentów, z drgawkami stanowiącymi 6,5%.
Tiki związane z zespołem Tourette’a u dzieci i młodzieży (patrz punkt 4.2) Skuteczność arypiprazolu badano u dzieci i młodzieży z zespołem Tourette’a (arypiprazol: n=99, placebo: n=44) w trwającym 8 tygodni, randomizowanym, kontrolowanym placebo badaniu z podwójnie ślepą próbą w schemacie leczenia z użyciem stałej dawki zależnej od masy ciała od i przed rozpoczęciem leczenia uzyskali średni wynik 30 na łącznej skali tików w Globalnej Skali Nasilenia Tików z Yale (Total Tic Score on the Yale Global Tic Severity Scale, TTS-YGTSS). Grupa pacjentów otrzymująca arypiprazol wykazywała poprawę mierzoną zmianą wyniku na skali TTS-YGTSS od pomiaru początkowego do pomiaru w 8. tygodniu leczenia, która wynosiła 13,35 w grupie otrzymującej małą dawkę (5 mg lub 10 mg) i 16,94 w grupie otrzymującej dużą dawkę (10 mg lub 20 mg) w porównaniu z poprawą wynoszącą 7,09 u pacjentów otrzymujących placebo.
W trwającym 10 tygodni randomizowanym, kontrolowanym placebo badaniu z podwójnie ślepą próbą, przeprowadzonym w Korei Południowej, oceniano skuteczność zmiennej dawki arypiprazolu (od 2 mg/dobę do 20 mg/dobę) u dzieci i młodzieży z zespołem Tourette’a (arypiprazol: n=32, placebo: n=29), z dawką początkową wynoszącą 2 mg. Pacjenci w wieku 6-18 lat uzyskali średni wynik 29 na skali TTS-YGTSS w pomiarze początkowym. Pacjenci otrzymujący arypiprazol wykazywali poprawę mierzoną w 10. tygodniu zmianą wyniku o 14,97 na skali TTS-YGTSS od pomiaru początkowego w porównaniu z poprawą wynoszącą 9,62 w grupie placebo.
W obu tych krótkich badaniach nie określono klinicznej istotności uzyskanych wyników, biorąc pod uwagę działanie terapeutyczne w porównaniu z istotnym wpływem efektu placebo i niejasne skutki w zakresie funkcjonowania psychospołecznego. Brak danych długoterminowych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa arypiprazolu w tej niestabilnej chorobie.
Europejska Agencja Leków uchyliła obowiązek dołączania wyników badań referencyjnego produktu leczniczego zawierającego arypiprazol w jednej lub kilku podgrupach populacji dzieci i młodzieży w leczeniu schizofrenii oraz w leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej (stosowanie u dzieci i młodzieży, patrz punkt 4.2).
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
Arypiprazol w tabletkach ulegających rozpadowi w jamie ustnej i w tabletkach jest biorównoważny, z podobną szybkością i zakresem wchłaniania. Arypiprazol w tabletkach ulegających rozpadowi w jamie ustnej może stanowić alternatywę dla arypiprazolu w tabletkach.
Wchłanianie Arypiprazol jest dobrze wchłaniany, a maksymalne stężenie w osoczu osiąga w ciągu 3-5 godzin po podaniu. Arypiprazol w minimalnym stopniu podlega metabolizmowi przedukładowemu. Bezwzględna dostępność po doustnym podaniu jednej tabletki wynosi 87%. Spożywanie posiłków o dużej zawartości tłuszczu nie wpływa na farmakokinetykę arypiprazolu.
Dystrybucja Arypiprazol jest rozmieszczany w całym organizmie, a pozorna objętość dystrybucji wynosząca 4,9 l/kg wskazuje na znaczną dystrybucję pozanaczyniową. W stężeniach terapeutycznych arypiprazol i dehydroarypiprazol wiążą się w ponad 99% z białkami surowicy, głównie z albuminami.
Metabolizm Arypiprazol jest w znacznym stopniu metabolizowany w wątrobie, głównie w trzech procesach: dehydrogenacji, hydroksylacji i N-dealkilacji. Jak wynika z badań in vitro, za dehydrogenację i hydroksylację arypiprazolu odpowiadają enzymy CYP3A4 i CYP2D6, a N-dealkilacja jest katalizowana przez CYP3A4. Główną cząsteczką czynną w krążeniu ogólnym jest sam arypiprazol. W stanie stacjonarnym czynny metabolit, dehydroarypiprazol, stanowi około 40% AUC arypiprazolu w osoczu.
Eliminacja Średni okres półtrwania arypiprazolu w fazie eliminacji wynosi u osób szybko i wolno metabolizujących z udziałem enzymu CYP2D6, odpowiednio, około 75 godzin i około 146 godzin.
Całkowity klirens arypiprazolu wynosi 0,7 ml/min/kg i jest to głównie klirens wątrobowy.
Po doustnym podaniu pojedynczej dawki arypiprazolu znakowanego [ 14 C], stwierdza się odpowiednio 27% i 60% podanego pierwiastka radioaktywnego w moczu i kale. Mniej niż 1% niezmienionego arypiprazolu zostaje wydalone w moczu i około 18% z kałem.
Dzieci i młodzież Farmakokinetyka arypiprazolu i dehydroarypiprazolu u dzieci w wieku 10 do 17 lat była podobna do farmakokinetyki u dorosłych, po korekcie różnic w masie ciała.
Farmakokinetyka w szczególnych grupach pacjentów
Osoby w podeszłym wieku Nie stwierdzono różnic w farmakokinetyce arypiprazolu między zdrowymi osobami starszymi a młodszymi osobami dorosłymi; nie stwierdzono także mierzalnego wpływu wieku na farmakokinetykę arypiprazolu u pacjentów ze schizofrenią.
Płeć Nie stwierdzono różnic w farmakokinetyce arypiprazolu u zdrowych kobiet i zdrowych mężczyzn. Nie stwierdzono także żadnego mierzalnego wpływu płci na farmakokinetykę arypiprazolu u pacjentów ze schizofrenią.
Palenie tytoniu Populacyjne badania farmakokinetyczne nie wykazały żadnych istotnych klinicznie, zależnych od palenia tytoniu różnic w farmakokinetyce arypiprazolu.
Rasa Populacyjne badania farmakokinetyczne nie wykazały żadnych istotnych klinicznie, zależnych od rasy różnic w farmakokinetyce arypiprazolu.
Zaburzenia czynności nerek Stwierdzono, że charakterystyka farmakokinetyczna arypiprazolu i dehydroarypiprazolu jest podobna u osób z ciężkimi chorobami nerek i u młodych osób zdrowych.
Zaburzenia czynności wątroby Badania z zastosowaniem pojedynczej dawki leku u osób z różnego stopnia marskością wątroby (klasy A, B i C wg Childa-Pugha) nie wykazały, aby zaburzenia czynności wątroby wpływały istotnie na farmakokinetykę arypiprazolu i dehydroarypiprazolu. W badaniu tym jednak wzięło udział tylko dotyczących zdolności metabolicznych tych pacjentów.
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
Dane niekliniczne wynikające z konwencjonalnych badań farmakologicznych dotyczących bezpieczeństwa, badań toksyczności po podaniu wielokrotnym, genotoksyczności, rakotwórczości oraz toksycznego wpływu na rozród i rozwój potomstwa, nie ujawniają szczególnego zagrożenia dla człowieka.
Istotne działanie toksyczne stwierdzano jedynie po podaniu dawek lub przy stopniu narażenia wyraźnie przekraczającym maksymalne dawki lub narażenie występujące u ludzi, co wskazuje, że działanie takie jest ograniczone lub nie występuje w praktyce klinicznej. Obserwacje te obejmują: zależny od dawki toksyczny wpływ na nadnercza (gromadzenie barwnika lipofuscyny i (lub) obumieranie komórek miąższowych) stwierdzany u szczurów po 104 tygodniach podawania arypiprazolu w dawce od 20 do 60 mg/kg mc./dobę (średnia wartość AUC w stanie stacjonarnym przekraczała 3 do 10 razy wartość u ludzi po podaniu maksymalnej zalecanej dawki) i zwiększenie częstości raków nadnerczy, a także skojarzonej częstości gruczolaków lub raków nadnerczy u samic szczura otrzymujących lek w dawce 60 mg/kg mc./dobę (średnia wartość AUC w stanie stacjonarnym przekraczała 10 razy wartość u ludzi po podaniu maksymalnej zalecanej dawki). Największa ekspozycja niepowodująca powstawania nowotworów u samic szczura odpowiadała 7-krotnej ekspozycji u ludzi po stosowaniu zalecanej dawki.
Dodatkowo stwierdzono występowanie kamicy żółciowej, jako następstwo odkładania się sprzężonych związków siarczanowych hydroksyarypiprazolu w żółci małp, którym wielokrotnie podawano doustnie dawki leku od 25 do 125 mg/kg mc./dobę (średnia wartość AUC w stanie stacjonarnym była od 1 do 3 razy większa niż AUC u ludzi po podaniu maksymalnej zalecanej dawki klinicznej lub 16 do 81 razy wyższa niż po podaniu maksymalnej dawki zalecanej na podstawie przeliczenia mg/m 2
w żółci człowieka podczas stosowania największej proponowanej dawki 30 mg na dobę, nie przekraczało 6% stężenia stwierdzanego w żółci małp podczas trwającego 39 tygodni badania i jest znacznie mniejsze (6%) niż granica rozpuszczalności określona in vitro.
W badaniach toksykologicznych z użyciem dawki wielokrotnej u młodych szczurów i psów profil toksyczności arypiprazolu był porównywalny z profilem obserwowanym u dorosłych zwierząt. Ponadto brak dowodów na istnienie neurotoksyczności i niepożądanego wpływu na rozwój.
Wyniki przeprowadzonych w pełnym zakresie standardowych badań genotoksyczności wskazują, że arypiprazol nie ma właściwości genotoksycznych. Arypiprazol nie zaburzał płodności w badaniach toksycznego wpływu na reprodukcję. Obserwowano toksyczny wpływ na rozwój, w tym także zależne od dawki opóźnienie płodowej mineralizacji kości oraz możliwy wpływ teratogenny u szczurów, którym podawano dawki subterapeutyczne (oceniane na podstawie wartości AUC) oraz u królików, którym podawano dawki powodujące ekspozycję 3 i 11 razy przewyższającą wartość AUC występującą w stanie stacjonarnym po zastosowaniu dawek maksymalnych zalecanych u ludzi). Toksyczny wpływ na samice ciężarne obserwowano podczas podawania dawek podobnych do tych, które powodują toksyczny wpływ na rozwój.
6. DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
Tabletki 10 mg i 30 mg: Laktoza jednowodna Celuloza mikrokrystaliczna Kroskarmeloza sodowa Krzemionka koloidalna bezwodna Aspartam (E 951) Magnezu stearynian Żelaza tlenek czerwony (E 172) Aromat waniliowy (zawiera maltodekstrynę, gumę arabską, glikol propylenowy, alkohol benzylowy, aromaty wanilii)
Tabletki 15 mg: Laktoza jednowodna Celuloza mikrokrystaliczna Kroskarmeloza sodowa Krzemionka koloidalna bezwodna Aspartam (E 951) Magnezu stearynian Żelaza tlenek żółty (E 172) Aromat waniliowy (zawiera maltodekstrynę, gumę arabską, glikol propylenowy, alkohol benzylowy, aromaty wanilii)
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Nie dotyczy.
6.3 Okres ważności
6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania
Brak specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
Tabletki ulegające rozpadowi w jamie ustnej są pakowane w blistry zdzieralne papier/PET/Aluminium/PVC/Aluminium/OPA i umieszczane w tekturowym pudełku.
Wielkości opakowań: Blistry: 10, 14, 28, 30, 49, 56, 98 tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej. Blistry perforowane: 10 x 1, 14 x 1, 28 x 1, 30 x 1, 49 x 1, 56 x 1, 98 x 1 tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej.
Nie wszystkie rodzaje i wielkości opakowań muszą znajdować się w obrocie.
6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania i przygotowania produktu leczniczego do
stosowaniaWszelkie niewykorzystane resztki produktu lub jego odpady należy usunąć zgodnie z lokalnymi przepisami.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA DOPUSZCZENIE
DO OBROTUSandoz GmbH Biochemiestrasse 10
8. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
Aripiprazole Sandoz, 10 mg Pozwolenie nr 22777 Aripiprazole Sandoz, 15 mg Pozwolenie nr 22778 Aripiprazole Sandoz, 30 mg Pozwolenie nr 22779
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIAData wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 6.11.2015 r. Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 23.01.2020 r.