Provera
Medroxyprogesteroni acetas
Tabletki 10 mg | Medroxyprogesteroni acetas 10 mg
Pfizer Italia S.r.l., Włochy
Ulotka
Ulotka dołączona do opakowania: informacja dla pacjenta
PROVERA, 5 mg, tabletki PROVERA, 10 mg, tabletki Medroxyprogesteroni acetas
Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed z ast osowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - W razie jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty. - Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby są takie same. - Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie . Patrz punkt 4.
Spis treści ulotki
Lek PROVERA wywiera szereg udowodnionych działań farmakologicznych na układ wewnątrzwydzielniczy: • hamuje wydzielanie gonadotropin przysadkowych (FSH i LH); • zmniejsza stężenie ACTH i hydrokortyzonu we krwi; • zmniejsza stężenie testosteronu we krwi obwodowej; • zmniejsza stężenie estrogenów we krwi obwodowej.
Lek PROVERA podawany doustnie w zalecanych dawkach kobietom z prawidłowym wydzielaniem estrogenów, powoduje zmianę w błonie śluzowej macicy ze stadium wzrostu w stadium wydzielnicze. Lek PROVERA stosuje się w leczeniu: • wtórnego braku miesiączki, • czynnościowych (bezowulacyjnych) krwawień z macicy spowodowanych zaburzeniem równowagi hormonalnej, • endometriozy łagodnej do umiarkowanej, • oraz w przeciwdziałaniu rozrostowi endometrium (rozrostowi błony śluzowej trzonu macicy) u kobiet przyjmujących estrogeny.
Kiedy nie stosować leku PROVERA: • jeśli pacjentka ma uczulenie na medroksyprogesteronu octan lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6), • w przypadku ciąży lub podejrzenia ciąży, • w diagnostyce ciąży, • w przypadku krwawienia z dróg rodnych lub moczowych o nieustalonej przyczynie, • w przypadku choroby zakrzepowej żył, • w przypadku udaru mózgu w wywiadzie, • w przypadku ciężkiej niewydolności wątroby, • w przypadku rozpoznania lub podejrzenia nowotworu złośliwego piersi lub narządu rodnego, • w przypadku poronienia zatrzymanego.
Ostrzeżenia i środki ostrożności Przed rozpoczęciem stosowania PROVERA należy omówić to z lekarzem lub farmaceutą.
Kiedy zachować szczególną ostrożność stosując lek PROVERA • w przypadku znanej nadwrażliwości na steroidy inne niż substancja czynna leku medroksyprogesteronu octan; • w razie wystąpienia krwawienia z dróg rodnych podczas stosowania leku PROVERA; • u pacjentek ze współistniejącymi schorzeniami, takimi jak: padaczka, migrena, astma, zaburzenia czynności serca lub nerek, w których zwiększenie masy ciała lub zatrzymanie płynów może spowodować pogorszenie stanu zdrowia; • u pacjentek z depresją w wywiadzie; • u niektórych pacjentek w trakcie stosowania leku PROVERA mogą wystąpić objawy odpowiadające depresji przedmiesiączkowej; • u niektórych pacjentek przyjmujących lek PROVERA może dojść do zmniejszenia tolerancji glukozy. Pacjentki z cukrzycą należy poddawać starannej obserwacji podczas stosowania leku; • w przypadku przekazywania wycinka błony śluzowej trzonu macicy lub wycinka z kanału szyjki macicy do badania histopatologicznego należy poinformować histopatologa (lub laboratorium) o stosowaniu leku PROVERA; • stosowanie leku PROVERA może zmniejszać stężenia następujących biomarkerów hormonalnych: a) steroidy w osoczu i (lub) w moczu (np. kortyzol, estrogen, pregnandiol, progesteron, testosteron) b) gonadotropiny w osoczu i (lub) w moczu (np. LH i FSH) c) globulina wiążąca hormony płciowe (SHBG) • jeżeli u pacjentki wystąpi nagła, częściowa lub całkowita utrata wzroku albo nagle wystąpi wytrzeszcz, podwójne widzenie lub migrena, należy przerwać przyjmowanie leku i przeprowadzić dokładne badania okulistyczne. W przypadku zdiagnozowania obrzęku tarczy nerwu wzrokowego lub stwierdzenia zmian w naczyniach siatkówki, nie należy kontynuować przyjmowania leku ; • u pacjentek z zaburzeniami zakrzepowymi lub zakrzepowo-zatorowymi w wywiadzie.
Przed rozpoczęciem terapii hormonalnej i okresowo po jej rozpoczęciu, lekarz powin ien zalecić badania przedmiotowe: oznaczenia ciśnienia tętniczego, badania piersi, brzucha i narządów miednicy, w tym wykonanie badania cytologicznego szyjki macicy.
Stosowanie terapii hormonalnej wiąże się z ryzykiem wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo- zatorowej t j. zakrzepicy żył głębokich lub zatorowości płucnej.
Nie należy stosować w zapobieganiu chorobom układu krążenia - estrogenów w monoterapii (jako jedyny lek) lub w skojarzeniu z progestagenami. Stwierdzono zwiększone ryzyko wystąpienia takich incydentów sercowo-naczyniowych, jak zawał serca, choroba niedokrwienna serca, udar i żylna choroba zakrzepowo-zatorowa w przypadku stosowania skojarzonego schematu podawania estrogenów i (lub) progestagenów u kobiet po menopauzie.
Wykazano możliwe zwiększenie ryzyka wyst ąpienia chor ób układu krążenia w pierwszym roku równoczesnego stosowania estrogenów i medroksyprogesteronu octanu w sposób ciągły złożony.
Zaobserwowano zwiększone ryzyko udaru u kobiet otrzymujących estrogeny w skojarzeniu z medroksyprogesteronu octanem.
Jednoczesne stosowanie estrogenów i progestagenów przez kobiety po menopauzie zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi. Ryzyko zwiększa się wraz z wydłużaniem się czasu stosowania leków.
Nie zaleca się stosowania terapii hormonalnej w celu zapobiegania otępieniu lub łagodnym zaburzeniom funkcji poznawczych u kobiet. Istnieje zwiększone ryzyko rozwinięcia prawdopodobnego otępienia i łagodnego zaburzenia funkcji poznawczych u kobiet po menopauzie w wieku 65 lat lub starszych.
Nie przeprowadzono badań nad wpływem leku PROVERA podawanego doustnie na gęstość mineralną kości (ang. Bone Mineral Density – BMD). W badaniu z udziałem kobiet przyjmujących medroksyprogesteronu octan we wstrzyknięciach jako metodę antykoncepcji odnotowano średni spadek wartości wskaźnika BMD. U kobiet dorosłych po okresie kilku lat po zaprzestaniu stosowania leku, obserwowano częściowy powrót BMD do wartości wyjściowych, natomiast całkowity powrót odnotowano u kobiet w wieku młodzieńczym. Nie wiadomo, czy stosowanie medroksyprogesteronu octanu we wstrzyknięciach w okresie młodzieńczym i wczesnej dorosłości, krytycznym dla przyrostu masy kostnej okresie życia, zmniejsza szczytową masę kostną. Lekarz może zalecić przyjmowanie wapnia i witaminy D oraz wykonywanie okresowej oceny gęstości mineralnej kości.
Lek PROVERA a inne leki Należy powiedzieć lekarzowi o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować. Jednoczesne podawanie aminoglutetymidu i dużych dawek medroksyprogesteronu octanu, może w istotnym stopniu zmniejszać stężenie medroksyprogesteronu octanu w osoczu i skuteczność działania leku PROVERA. Medroksyprogesteronu octan może wpłynąć na wyniki testu z metyraponem.
Stosowanie leku PROVERA z jedzeniem i piciem Podanie leku podczas posiłku prowadzi do zwiększenia jego dostępności biologicznej.
Ciąża i karmienie piersią Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią, przypuszcza że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.
Ciąża Lek PROVERA jest przeciwwskazany u kobiet w ciąży. Istnieją dane wskazujące na istnienie związku pomiędzy stosowaniem leków z grupy progestagenów w pierwszym trymestrze ciąży, a występowaniem zaburzeń rozwojowych w obrębie układu płciowego u płodów obu płci. Należy poinformować pacjentkę o możliwym zagrożeniu dla płodu, jeżeli lek PROVERA będzie stoso wany podczas ciąży lub kobieta zajdzie w ciążę w trakcie stosowania leku.
Karmienie piersią Lek PROVERA i jego metabolity przenikają do mleka kobiecego. Nie ma dowodów wskazujących, że może to stanowić jakiekolwiek zagrożenie dla dziecka karmionego piersią, jednakże nie zaleca się stosowania leku podczas karmienia piersią.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn Nie obserwowano wpływu leku PROVERA na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Lek PROVERA zawiera laktozę jednowodną Lek PROVERA, 5 mg zawiera laktozę jednowodną (84 ,20 mg) oraz lek PROVERA, 10 mg zawiera laktozę jednowodną (110 mg) . Jeśli stwierdzono wcześniej u pacjentki nietolerancję niektórych cukrów, powinna ona skontaktować się z lekarzem przed przyjęciem leku.
Ten l ek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.
Leczenie wtórnego braku miesiączki Od 5 mg do 10 mg na dobę przez 5 do 10 dni. Krwawienie powinno wystąpić w ciągu 3 do 7 dni od odstawienia leku.
Leczenie czynnościowych (bezowulacyjnych) krwawień z macicy spowodowanych zaburzeniem równowagi hormonalnej Dawka od 5 mg do 10 mg na dobę przez 5 do 10 dni, rozpoczynając podawanie około 16 do 21 dnia cyklu. Krwawienie powinno wystąpić w ciągu 3 do 7 dni po odstawieniu leku PROVERA. Dawkę (od należy leczenie przerwać, aby sprawdzić czy zaburzenia czynnościowe ustąpiły.
Leczenie endometriozy łagodnej do umiarkowanej Zalecane dawkowanie leku PROVERA wynosi 10 mg trzy razy na dobę przez 90 kolejnych dni, rozpoczynając od pierwszego dnia cyklu miesiączkowego. U 30-40% pacjentek może wystąpić samoograniczające się plamienie. W takim przypadku nie zaleca się żadnej dodatkowej hormonoterapii.
Przeciwdziałanie rozrostowi endometrium (rozrostowi błony śluzowej trzonu macicy) u kobiet przyjmujących estrogeny Dawkę i schemat podawania ustala indywidualnie lekarz. Najczęściej stosowanymi schematami dawkowania są: • schemat ciągły stosowania: od 2,5 mg do 5 mg na dobę • schemat sekwencyjny: od 5 mg do 10 mg na dobę, przez 10 - 14 kolejnych dni 28-dniowego cyklu. Krwawienie lub plamienie z odstawienia występuje u 75-80% kobiet leczonych w ten sposób.
Stosowanie terapii złożonej estrogenowo i (lub) progestagenowej w leczeniu objawów menopauzy powinno być ograniczone do najmniejszej skutecznej dawki i prowadzone możliwie przez najkrótszy czas. Zaleca się przeprowadzanie okresowych badań u pacjentek. Ich rodzaj i częstość powinny być uzależnione od stanu pacjentki. Nie zaleca się podawania progestagenów u kobiet z usuniętą macicą z wyjątkiem sytuacji, gdy u danej kobiety rozpoznano endometriozę.
Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku P ROVERA Nie należy przyjmować większej dawki leku niż zalecana przez lekarza. W razie zażycia większej dawki leku PROVERA niż zalecana, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Dawki doustne do 3 g na dobę były dobrze tolerowane. Leczenie przedawkowania ma charakter objawowy i wspomagający.
Pominięcie zastosowania leku P ROVERA W przypadku gdy pacjentka zapomni zażyć lek PROVERA, powinna zrobić to tak szybko, jak to możliwe, chyba że zbliża się pora przyjęcia kolejnej dawki. W takim przypadku należy przyjąć kolejną dawkę o wyznaczonej porze.
Przerwanie stosowania leku P ROVERA O przerwaniu leczenia decyduje lekarz. Nie należy przerywać leczenia bez konsultacji z lekarzem.
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
Jeśli nasili się którykolwiek z objawów niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie.
Bardzo często (mogą wystąpić częściej niż u 1 na 10 osób) • bóle głowy, • nudności, • nieprawidłowe krwawienie z macicy (nieregularne, nadmiernie obfite, zbyt skąpe, plamienie miesiączkowe).
Często (mogą wystąpić nie częściej niż u 1 na 10 osób) • nadwrażliwość na lek, • depresja, bezsenność, nerwowość, • zawroty głowy, • łysienie, trądzik, pokrzywka, świąd, • wydzielina z szyjki macicy, bolesność piersi, tkliwość piersi, • gorączka, uczucie zmęczenia, reakcje w miejscu wstrzyknięcia † , utrzymujące się wgłębienie w miejscu wstrzyknięcia † , • zwiększenie masy ciała.
Niezbyt często (mogą wystąpić nie częściej niż u 1 na 100 osób) • nadmierne owłosienie , • mlekotok, • obrzęk, zatrzymanie płynów, guzek w miejscu wstrzyknięcia † , ból i (lub) tkliwość w miejscu wstrzyknięcia † .
Częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych) • nagła, ciężka reakcja alergiczna lub niealergiczna, która może być przyczyną zgonu, choroba skóry i błon śluzowych charakteryzująca się występowaniem ograniczonych obrzęków (obrzęk naczynioruchowy), • wydłużony okres braku owulacji, • senność, • zator i zaburzenia zakrzepowo-zatorowe, • żółtaczka, żółtaczka cholestatyczna, • zanik lub upośledzenie budowy tkanki tłuszczowej (lipodystrofia nabyta) † , wysypka, • brak miesiączki, nadżerka szyjki macicy, • zmniejszona tolerancja glukozy, zmniejszenie masy ciała.
† działania niepożądane występujące po stosowaniu leku w postaci do wstrzykiwań
Zgłaszanie działań niepożądanych Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi. Działania niepożądane można zgłaszać bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Al. Jerozolimskie 181C 02-222 Warszawa Tel .: + 48 22 49 21 301 Faks : + 48 22 49 21 309 Strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu lub przedstawicielowi podmiotu odpowiedzialnego. Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat bezpieczeństwa stosowania leku.
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
Przechowywać w temperaturze poniżej 25ºC.
Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu po (EXP). Termin ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji ani domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronić środowisko.
Co zawiera lek PROVERA Każda tabletka zawiera 5 mg medroksyprogesteronu octanu (Medroxyprogesteroni acetas). Substancją czynną leku jest medroksyprogesteronu octan. Pozostałe składniki to: laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, sacharoza, parafina ciekła, talk, wapnia stearynian, indygotyna (E132).
Każda tabletka zawiera 10 mg medroksyprogesteronu octan u (Medroxyprogesteroni acetas). Substancją czynną leku jest medroksyprogesteronu octan. Pozostałe składniki to: laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, sacharoza, parafina ciekła, talk, wapnia stearynian.
Jak wygląda lek PROVERA i co zawiera opakowanie Tabletki 5 mg: okrągłe, niebieskie, z linią podziału po jednej stronie i wytłoczonym znakiem „286” nad i pod linią podziału oraz wytłoczonym znakiem „U” po drugiej stronie. Opakowanie zawiera:
Tabletki 10 mg: okrągłe, białe z wytłoczonym znakiem „Upjohn 50” po jednej stronie i z linią podziału po drugiej stronie. Opakowanie zawiera: 10 tabletek w blistrze z folii PVC/Al, 3 blistry w tekturowym pudełku
Podmiot odpowiedzialny Pfizer Europe MA EEIG Boulevard de la Plaine 17 Belgia
Wytwórca Pfizer Italia S.r.l. Localitá Marino del Tronto Włochy
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji dotyczących tego leku, należy zwrócić się do miejscowego przedstawiciela podmiotu odpowiedzialnego: Pfizer Polska Sp. z o.o. tel. 22 335 61 00
Data ostatniej aktualizacji ulotki:
Szczegółowe i aktualne informacje o tym produkcie można uzyskać po zeskanowaniu kodu QR umieszczonego na opakowaniu zewnętrznym przy użyciu urządzenia mobilnego. Te same informacje są również dostępne pod adresem URL: https://pfi.sr/ulotka-provera
Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych http://www.urpl.gov.pl.
PROVERA, 5 mg, tabletki PROVERA, 10 mg, tabletki Medroxyprogesteroni acetas
Należy uważnie zapoznać się z treścią ulotki przed z ast osowaniem leku, ponieważ zawiera ona informacje ważne dla pacjenta. - Należy zachować tę ulotkę, aby w razie potrzeby móc ją ponownie przeczytać. - W razie jakichkolwiek wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty. - Lek ten przepisano ściśle określonej osobie. Nie należy go przekazywać innym. Lek może zaszkodzić innej osobie, nawet jeśli objawy jej choroby są takie same. - Jeśli u pacjenta wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie . Patrz punkt 4.
Spis treści ulotki
1. Co to jest lek PROVERA i w jakim celu się go stosuje
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku P ROVERA
3. Jak stosować lek PROVERA
4. Możliwe działania niepożądane
5. Jak przechowywać lek PROVERA
6. Zawartość opakowania i inne informacje
1. Co to jest lek PROVERA i w jakim celu się go stosuje
Lek PROVERA wywiera szereg udowodnionych działań farmakologicznych na układ wewnątrzwydzielniczy: • hamuje wydzielanie gonadotropin przysadkowych (FSH i LH); • zmniejsza stężenie ACTH i hydrokortyzonu we krwi; • zmniejsza stężenie testosteronu we krwi obwodowej; • zmniejsza stężenie estrogenów we krwi obwodowej.
Lek PROVERA podawany doustnie w zalecanych dawkach kobietom z prawidłowym wydzielaniem estrogenów, powoduje zmianę w błonie śluzowej macicy ze stadium wzrostu w stadium wydzielnicze. Lek PROVERA stosuje się w leczeniu: • wtórnego braku miesiączki, • czynnościowych (bezowulacyjnych) krwawień z macicy spowodowanych zaburzeniem równowagi hormonalnej, • endometriozy łagodnej do umiarkowanej, • oraz w przeciwdziałaniu rozrostowi endometrium (rozrostowi błony śluzowej trzonu macicy) u kobiet przyjmujących estrogeny.
2. Informacje ważne przed zastosowaniem leku PROVERA
Kiedy nie stosować leku PROVERA: • jeśli pacjentka ma uczulenie na medroksyprogesteronu octan lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku (wymienionych w punkcie 6), • w przypadku ciąży lub podejrzenia ciąży, • w diagnostyce ciąży, • w przypadku krwawienia z dróg rodnych lub moczowych o nieustalonej przyczynie, • w przypadku choroby zakrzepowej żył, • w przypadku udaru mózgu w wywiadzie, • w przypadku ciężkiej niewydolności wątroby, • w przypadku rozpoznania lub podejrzenia nowotworu złośliwego piersi lub narządu rodnego, • w przypadku poronienia zatrzymanego.
Ostrzeżenia i środki ostrożności Przed rozpoczęciem stosowania PROVERA należy omówić to z lekarzem lub farmaceutą.
Kiedy zachować szczególną ostrożność stosując lek PROVERA • w przypadku znanej nadwrażliwości na steroidy inne niż substancja czynna leku medroksyprogesteronu octan; • w razie wystąpienia krwawienia z dróg rodnych podczas stosowania leku PROVERA; • u pacjentek ze współistniejącymi schorzeniami, takimi jak: padaczka, migrena, astma, zaburzenia czynności serca lub nerek, w których zwiększenie masy ciała lub zatrzymanie płynów może spowodować pogorszenie stanu zdrowia; • u pacjentek z depresją w wywiadzie; • u niektórych pacjentek w trakcie stosowania leku PROVERA mogą wystąpić objawy odpowiadające depresji przedmiesiączkowej; • u niektórych pacjentek przyjmujących lek PROVERA może dojść do zmniejszenia tolerancji glukozy. Pacjentki z cukrzycą należy poddawać starannej obserwacji podczas stosowania leku; • w przypadku przekazywania wycinka błony śluzowej trzonu macicy lub wycinka z kanału szyjki macicy do badania histopatologicznego należy poinformować histopatologa (lub laboratorium) o stosowaniu leku PROVERA; • stosowanie leku PROVERA może zmniejszać stężenia następujących biomarkerów hormonalnych: a) steroidy w osoczu i (lub) w moczu (np. kortyzol, estrogen, pregnandiol, progesteron, testosteron) b) gonadotropiny w osoczu i (lub) w moczu (np. LH i FSH) c) globulina wiążąca hormony płciowe (SHBG) • jeżeli u pacjentki wystąpi nagła, częściowa lub całkowita utrata wzroku albo nagle wystąpi wytrzeszcz, podwójne widzenie lub migrena, należy przerwać przyjmowanie leku i przeprowadzić dokładne badania okulistyczne. W przypadku zdiagnozowania obrzęku tarczy nerwu wzrokowego lub stwierdzenia zmian w naczyniach siatkówki, nie należy kontynuować przyjmowania leku ; • u pacjentek z zaburzeniami zakrzepowymi lub zakrzepowo-zatorowymi w wywiadzie.
Przed rozpoczęciem terapii hormonalnej i okresowo po jej rozpoczęciu, lekarz powin ien zalecić badania przedmiotowe: oznaczenia ciśnienia tętniczego, badania piersi, brzucha i narządów miednicy, w tym wykonanie badania cytologicznego szyjki macicy.
Stosowanie terapii hormonalnej wiąże się z ryzykiem wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo- zatorowej t j. zakrzepicy żył głębokich lub zatorowości płucnej.
Nie należy stosować w zapobieganiu chorobom układu krążenia - estrogenów w monoterapii (jako jedyny lek) lub w skojarzeniu z progestagenami. Stwierdzono zwiększone ryzyko wystąpienia takich incydentów sercowo-naczyniowych, jak zawał serca, choroba niedokrwienna serca, udar i żylna choroba zakrzepowo-zatorowa w przypadku stosowania skojarzonego schematu podawania estrogenów i (lub) progestagenów u kobiet po menopauzie.
Wykazano możliwe zwiększenie ryzyka wyst ąpienia chor ób układu krążenia w pierwszym roku równoczesnego stosowania estrogenów i medroksyprogesteronu octanu w sposób ciągły złożony.
Zaobserwowano zwiększone ryzyko udaru u kobiet otrzymujących estrogeny w skojarzeniu z medroksyprogesteronu octanem.
Jednoczesne stosowanie estrogenów i progestagenów przez kobiety po menopauzie zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi. Ryzyko zwiększa się wraz z wydłużaniem się czasu stosowania leków.
Nie zaleca się stosowania terapii hormonalnej w celu zapobiegania otępieniu lub łagodnym zaburzeniom funkcji poznawczych u kobiet. Istnieje zwiększone ryzyko rozwinięcia prawdopodobnego otępienia i łagodnego zaburzenia funkcji poznawczych u kobiet po menopauzie w wieku 65 lat lub starszych.
Nie przeprowadzono badań nad wpływem leku PROVERA podawanego doustnie na gęstość mineralną kości (ang. Bone Mineral Density – BMD). W badaniu z udziałem kobiet przyjmujących medroksyprogesteronu octan we wstrzyknięciach jako metodę antykoncepcji odnotowano średni spadek wartości wskaźnika BMD. U kobiet dorosłych po okresie kilku lat po zaprzestaniu stosowania leku, obserwowano częściowy powrót BMD do wartości wyjściowych, natomiast całkowity powrót odnotowano u kobiet w wieku młodzieńczym. Nie wiadomo, czy stosowanie medroksyprogesteronu octanu we wstrzyknięciach w okresie młodzieńczym i wczesnej dorosłości, krytycznym dla przyrostu masy kostnej okresie życia, zmniejsza szczytową masę kostną. Lekarz może zalecić przyjmowanie wapnia i witaminy D oraz wykonywanie okresowej oceny gęstości mineralnej kości.
Lek PROVERA a inne leki Należy powiedzieć lekarzowi o wszystkich lekach przyjmowanych przez pacjenta obecnie lub ostatnio, a także o lekach, które pacjent planuje przyjmować. Jednoczesne podawanie aminoglutetymidu i dużych dawek medroksyprogesteronu octanu, może w istotnym stopniu zmniejszać stężenie medroksyprogesteronu octanu w osoczu i skuteczność działania leku PROVERA. Medroksyprogesteronu octan może wpłynąć na wyniki testu z metyraponem.
Stosowanie leku PROVERA z jedzeniem i piciem Podanie leku podczas posiłku prowadzi do zwiększenia jego dostępności biologicznej.
Ciąża i karmienie piersią Jeśli pacjentka jest w ciąży lub karmi piersią, przypuszcza że może być w ciąży lub gdy planuje mieć dziecko, powinna poradzić się lekarza lub farmaceuty przed zastosowaniem tego leku.
Ciąża Lek PROVERA jest przeciwwskazany u kobiet w ciąży. Istnieją dane wskazujące na istnienie związku pomiędzy stosowaniem leków z grupy progestagenów w pierwszym trymestrze ciąży, a występowaniem zaburzeń rozwojowych w obrębie układu płciowego u płodów obu płci. Należy poinformować pacjentkę o możliwym zagrożeniu dla płodu, jeżeli lek PROVERA będzie stoso wany podczas ciąży lub kobieta zajdzie w ciążę w trakcie stosowania leku.
Karmienie piersią Lek PROVERA i jego metabolity przenikają do mleka kobiecego. Nie ma dowodów wskazujących, że może to stanowić jakiekolwiek zagrożenie dla dziecka karmionego piersią, jednakże nie zaleca się stosowania leku podczas karmienia piersią.
Prowadzenie pojazdów i obsługiwanie maszyn Nie obserwowano wpływu leku PROVERA na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Lek PROVERA zawiera laktozę jednowodną Lek PROVERA, 5 mg zawiera laktozę jednowodną (84 ,20 mg) oraz lek PROVERA, 10 mg zawiera laktozę jednowodną (110 mg) . Jeśli stwierdzono wcześniej u pacjentki nietolerancję niektórych cukrów, powinna ona skontaktować się z lekarzem przed przyjęciem leku.
3. Jak stosować lek PROVERA
Ten l ek należy zawsze stosować zgodnie z zaleceniami lekarza lub farmaceuty. W razie wątpliwości należy zwrócić się do lekarza lub farmaceuty.
Leczenie wtórnego braku miesiączki Od 5 mg do 10 mg na dobę przez 5 do 10 dni. Krwawienie powinno wystąpić w ciągu 3 do 7 dni od odstawienia leku.
Leczenie czynnościowych (bezowulacyjnych) krwawień z macicy spowodowanych zaburzeniem równowagi hormonalnej Dawka od 5 mg do 10 mg na dobę przez 5 do 10 dni, rozpoczynając podawanie około 16 do 21 dnia cyklu. Krwawienie powinno wystąpić w ciągu 3 do 7 dni po odstawieniu leku PROVERA. Dawkę (od należy leczenie przerwać, aby sprawdzić czy zaburzenia czynnościowe ustąpiły.
Leczenie endometriozy łagodnej do umiarkowanej Zalecane dawkowanie leku PROVERA wynosi 10 mg trzy razy na dobę przez 90 kolejnych dni, rozpoczynając od pierwszego dnia cyklu miesiączkowego. U 30-40% pacjentek może wystąpić samoograniczające się plamienie. W takim przypadku nie zaleca się żadnej dodatkowej hormonoterapii.
Przeciwdziałanie rozrostowi endometrium (rozrostowi błony śluzowej trzonu macicy) u kobiet przyjmujących estrogeny Dawkę i schemat podawania ustala indywidualnie lekarz. Najczęściej stosowanymi schematami dawkowania są: • schemat ciągły stosowania: od 2,5 mg do 5 mg na dobę • schemat sekwencyjny: od 5 mg do 10 mg na dobę, przez 10 - 14 kolejnych dni 28-dniowego cyklu. Krwawienie lub plamienie z odstawienia występuje u 75-80% kobiet leczonych w ten sposób.
Stosowanie terapii złożonej estrogenowo i (lub) progestagenowej w leczeniu objawów menopauzy powinno być ograniczone do najmniejszej skutecznej dawki i prowadzone możliwie przez najkrótszy czas. Zaleca się przeprowadzanie okresowych badań u pacjentek. Ich rodzaj i częstość powinny być uzależnione od stanu pacjentki. Nie zaleca się podawania progestagenów u kobiet z usuniętą macicą z wyjątkiem sytuacji, gdy u danej kobiety rozpoznano endometriozę.
Zastosowanie większej niż zalecana dawki leku P ROVERA Nie należy przyjmować większej dawki leku niż zalecana przez lekarza. W razie zażycia większej dawki leku PROVERA niż zalecana, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Dawki doustne do 3 g na dobę były dobrze tolerowane. Leczenie przedawkowania ma charakter objawowy i wspomagający.
Pominięcie zastosowania leku P ROVERA W przypadku gdy pacjentka zapomni zażyć lek PROVERA, powinna zrobić to tak szybko, jak to możliwe, chyba że zbliża się pora przyjęcia kolejnej dawki. W takim przypadku należy przyjąć kolejną dawkę o wyznaczonej porze.
Przerwanie stosowania leku P ROVERA O przerwaniu leczenia decyduje lekarz. Nie należy przerywać leczenia bez konsultacji z lekarzem.
4. Możliwe działania niepożądane
Jak każdy lek, lek ten może powodować działania niepożądane, chociaż nie u każdego one wystąpią.
Jeśli nasili się którykolwiek z objawów niepożądanych lub wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane niewymienione w ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi lub farmaceucie.
Bardzo często (mogą wystąpić częściej niż u 1 na 10 osób) • bóle głowy, • nudności, • nieprawidłowe krwawienie z macicy (nieregularne, nadmiernie obfite, zbyt skąpe, plamienie miesiączkowe).
Często (mogą wystąpić nie częściej niż u 1 na 10 osób) • nadwrażliwość na lek, • depresja, bezsenność, nerwowość, • zawroty głowy, • łysienie, trądzik, pokrzywka, świąd, • wydzielina z szyjki macicy, bolesność piersi, tkliwość piersi, • gorączka, uczucie zmęczenia, reakcje w miejscu wstrzyknięcia † , utrzymujące się wgłębienie w miejscu wstrzyknięcia † , • zwiększenie masy ciała.
Niezbyt często (mogą wystąpić nie częściej niż u 1 na 100 osób) • nadmierne owłosienie , • mlekotok, • obrzęk, zatrzymanie płynów, guzek w miejscu wstrzyknięcia † , ból i (lub) tkliwość w miejscu wstrzyknięcia † .
Częstość nieznana (nie może być określona na podstawie dostępnych danych) • nagła, ciężka reakcja alergiczna lub niealergiczna, która może być przyczyną zgonu, choroba skóry i błon śluzowych charakteryzująca się występowaniem ograniczonych obrzęków (obrzęk naczynioruchowy), • wydłużony okres braku owulacji, • senność, • zator i zaburzenia zakrzepowo-zatorowe, • żółtaczka, żółtaczka cholestatyczna, • zanik lub upośledzenie budowy tkanki tłuszczowej (lipodystrofia nabyta) † , wysypka, • brak miesiączki, nadżerka szyjki macicy, • zmniejszona tolerancja glukozy, zmniejszenie masy ciała.
† działania niepożądane występujące po stosowaniu leku w postaci do wstrzykiwań
Zgłaszanie działań niepożądanych Jeśli wystąpią jakiekolwiek objawy niepożądane, w tym wszelkie objawy niepożądane niewymienione w tej ulotce, należy powiedzieć o tym lekarzowi. Działania niepożądane można zgłaszać bezpośrednio do Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Al. Jerozolimskie 181C 02-222 Warszawa Tel .: + 48 22 49 21 301 Faks : + 48 22 49 21 309 Strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu lub przedstawicielowi podmiotu odpowiedzialnego. Dzięki zgłaszaniu działań niepożądanych można będzie zgromadzić więcej informacji na temat bezpieczeństwa stosowania leku.
5. Jak przechowywać lek PROVERA
Lek należy przechowywać w miejscu niewidocznym i niedostępnym dla dzieci.
Przechowywać w temperaturze poniżej 25ºC.
Nie stosować tego leku po upływie terminu ważności zamieszczonego na opakowaniu po (EXP). Termin ważności oznacza ostatni dzień podanego miesiąca.
Leków nie należy wyrzucać do kanalizacji ani domowych pojemników na odpadki. Należy zapytać farmaceutę, jak usunąć leki, których się już nie używa. Takie postępowanie pomoże chronić środowisko.
6. Zawartość opakowania i inne informacje
Co zawiera lek PROVERA Każda tabletka zawiera 5 mg medroksyprogesteronu octanu (Medroxyprogesteroni acetas). Substancją czynną leku jest medroksyprogesteronu octan. Pozostałe składniki to: laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, sacharoza, parafina ciekła, talk, wapnia stearynian, indygotyna (E132).
Każda tabletka zawiera 10 mg medroksyprogesteronu octan u (Medroxyprogesteroni acetas). Substancją czynną leku jest medroksyprogesteronu octan. Pozostałe składniki to: laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, sacharoza, parafina ciekła, talk, wapnia stearynian.
Jak wygląda lek PROVERA i co zawiera opakowanie Tabletki 5 mg: okrągłe, niebieskie, z linią podziału po jednej stronie i wytłoczonym znakiem „286” nad i pod linią podziału oraz wytłoczonym znakiem „U” po drugiej stronie. Opakowanie zawiera:
Tabletki 10 mg: okrągłe, białe z wytłoczonym znakiem „Upjohn 50” po jednej stronie i z linią podziału po drugiej stronie. Opakowanie zawiera: 10 tabletek w blistrze z folii PVC/Al, 3 blistry w tekturowym pudełku
Podmiot odpowiedzialny Pfizer Europe MA EEIG Boulevard de la Plaine 17 Belgia
Wytwórca Pfizer Italia S.r.l. Localitá Marino del Tronto Włochy
W celu uzyskania bardziej szczegółowych informacji dotyczących tego leku, należy zwrócić się do miejscowego przedstawiciela podmiotu odpowiedzialnego: Pfizer Polska Sp. z o.o. tel. 22 335 61 00
Data ostatniej aktualizacji ulotki:
Szczegółowe i aktualne informacje o tym produkcie można uzyskać po zeskanowaniu kodu QR umieszczonego na opakowaniu zewnętrznym przy użyciu urządzenia mobilnego. Te same informacje są również dostępne pod adresem URL: https://pfi.sr/ulotka-provera
Rejestracji Produktów Leczniczych Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych http://www.urpl.gov.pl.
Charakterystyka
CHARAKTERYSTYKA PRODUKTU LECZNICZEGO
PROVERA, 5 mg, tabletki PROVERA, 10 mg, tabletki
Każda tabletka zawiera 5 mg lub 10 mg medroksyprogesteronu octanu (Medroxyprogesteroni acetas).
Substancja pomocnicza o znanym działaniu: Produkt zawiera laktozę jednowodną.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1
Tabletki
PROVERA, 5 mg, tabletki Okrągłe, niebieskie tabletki, z linią podziału po jednej stronie i wytłoczonym znakiem „286” nad i pod linią podziału oraz wytłoczonym znakiem „U” po drugiej stronie.
PROVERA, 10 mg, tabletki Okrągłe, białe tabletki z wytłoczonym znakiem „Upjohn 50” po jednej stronie i linią podziału po drugiej stronie.
• wtórny brak miesiączki; • czynnościowe (bezowulacyjne) krwawienia z macicy spowodowane zaburzeniem
• endometrioza łagodna do umiarkowanej; • przeciwdziałanie rozrostowi endometrium u kobiet przyjmujących estrogeny.
Dawkowanie
Leczenie wtórnego braku miesiączki Od 5 mg do 10 mg na dobę przez 5 do 10 dni. Krwawienie powinno wystąpić w ciągu 3 do 7 dni od odstawienia produktu leczniczego.
Leczenie czynnościowych (bezowulacyjnych) krwawień z macicy spowodowanych zaburzeniem równowagi hormonalnej Dawka od 5 mg do 10 mg na dobę przez 5 do 10 dni, rozpoczynając podawanie około 16. do 21. dnia cyklu. Krwawienie powinno wystąpić w ciągu 3 do 7 dni po odstawieniu produktu leczniczego PROVERA. Dawkę ( od 5 do 10 mg) można powtórzyć, rozpoczynając od 16 dnia cyklu, przez 2-3 kolejne cykle. Następnie należy leczenie przerwać, aby sprawdzić czy zaburzenia czynnościowe ustąpiły.
Leczenie endometriozy łagodnej do umiarkowanej Zalecane dawkowanie produktu leczniczego PROVERA wynosi 10 mg trzy razy na dobę przez może wystąpić samoograniczające się plamienie. W takim przypadku nie zaleca się żadnej dodatkowej hormonoterapii.
Przeciwdziałanie rozrostowi endometrium (błony śluzowej macicy) u kobiet przyjmujących estrogeny Dawkę i schemat podawania ustala indywidualnie lekarz. Najczęściej stosowanymi schematami dawkowania są: • schemat ciągły stosowania: od 2,5 do 5 mg na dobę • schemat sekwencyjny: od 5 do 10 mg na dobę, przez 10 - 14 kolejnych dni 28-dniowego cyklu. Krwawienie lub plamienie z odstawienia występuje u 75-80 % kobiet leczonych w ten sposób.
Stosowanie terapii złożonej estrogenowo i (lub) progestagenowej w terapii objawów menopauzy powinno być ograniczone do najmniejszej skutecznej dawki i prowadzone przez najkrótszy czas.
Zaleca się przeprowadzenie okresowych badań u pacjentek. Ich rodzaj i częstość należy uzależnić od stanu pacjentki.
Nie zaleca się podawania progestagenów u kobiet z usuniętą macicą, z wyjątkiem sytuacji, gdy u danej kobiety rozpoznano endometriozę.
• nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1; • ciąża lub podejrzenie ciąży; • w diagnostyce ciąży; • krwawienia z dróg rodnych lub moczowych o nieustalonej przyczynie; • choroba zakrzepowa żył; • udar mózgu w wywiadzie; • ciężka niewydolność wątroby; • rozpoznanie lub podejrzenie nowotworu złośliwego piersi lub narządu rodnego; • poronienie zatrzymane.
• Zachować szczególną ostrożność w przypadku znanej nadwrażliwości na steroidy inne niż
• Należy z diagnozować każde nieoczekiwane krwawienie z dróg rodnych, jakie wystąpi w czasie leczenia medroksprogesteronu octanem.
• Medroksyprogesteronu octan może powodować, w mniejszym lub większym stopniu, zatrzymanie płynów, dlatego należy zachować ostrożność podczas stosowania produktu leczniczego u pacjentek ze współistniejącymi schorzeniami, takimi jak: padaczka, migrena, astma, zaburzenia czynności serca lub nerek, w których zwiększenie masy ciała lub retencja płynów może spowodować pogorszenie stanu pacjentki.
• Podczas leczenia medroksyprogesteronu octanem konieczna jest staranna obserwacja pacjentek z depresją w wywiadzie.
• U niektórych pacjentek w czasie leczenia medroksyprogesteronu octanem mogą wystąpić objawy odpowiadające depresji przedmiesiączkowej.
• U niektórych osób przyjmujących medroksyprogesteronu octan może dojść do zmniejszenia tolerancji glukozy. Pacjentki z cukrzycą należy poddawać starannej obserwacji podczas stosowania produktu leczniczego.
• W przypadku przekazywania wycinka błony śluzowej trzonu macicy lub wycinka z kanału szyjki macicy do badania histopatologicznego należy poinformować histopatologa (lub laboratorium) o stosowaniu medroksyprogesteronu octanu.
• Stosowanie medroksyprogesteronu octanu może obniżyć stężenia następujących biomarkerów hormonalnych: a) steroidy w osoczu i (lub) w moczu (np. kortyzol, estrogen, pregnandiol, progesteron, testosteron) b) gonadotropiny w osoczu i (lub) w moczu (np. LH i FSH) c) globulina wiążąca hormony płciowe (SHBG)
• Jeżeli u pacjentki wystąpi nagła częściowa lub całkowita utrata wzroku albo nagle wystąpi wytrzeszcz, podwójne widzenie lub migrena, należy przerwać podawanie produktu leczniczego i przeprowadzić dokładne badania okulistyczne. W przypadku zdiagnozowania obrzęku tarczy nerwu wzrokowego lub stwierdzenia zmian w naczyniach siatkówki, nie należy kontynuować podawania medroksyprogesteronu octanu.
• Nie stwierdzono wpływu medroksyprogesteronu octanu na występowanie zaburzeń zakrzepowych lub zakrzepowo-zatorowych, jednak nie zaleca się stosowania medroksyprogesteronu octanu u pacjentek z zaburzeniami zakrzepowymi lub zakrzepowo- zatorowymi w wywiadzie. Zaleca się przerwanie leczenia medroksyprogesteronu octanem u pacjentek, u których rozwinęła się żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) w trakcie leczenia.
Zaburzenia układu krążenia Estrogenów w monoterapii lub w skojarzeniu z progestagenami – nie należy stosować w zapobieganiu chorobom układu krążenia. W kilku randomizowanych, prospektywnych badaniach nad długoterminowymi efektami stosowania skojarzonego schematu podawania estrogenów i (lub) progestagenów u kobiet po menopauzie stwierdzono zwiększone ryzyko wystąpienia takich incydentów sercowo-naczyniowych, jak zawał serca, choroba niedokrwienna serca, udar i żylna choroba zakrzepowo-zatorowa.
Stosowanie HT (terapia hormonalna) wiąże się z ryzykiem wystąpienia zaburzeń zakrzepowo- zatorowych
Choroba niedokrwienna serca Randomizowane kontrolowane badania nie wykazały, aby jednoczesne stosowanie skoniugowanych estrogenów i medroksyprogesteronu octanu w sposób ciągły złożony miało korzystny wpływ na układ krążenia. Dwa duże badania kliniczne [WHI CEE/MPA (ang. Conjugated Equine Estrogens/ Medroxyprogesterone Acetate) i HERS (ang. Heart and Estrogen/progestin Replacement Study (patrz punkt 5.1 Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania)] wykazały możliwe zwiększenie ryzyka stanów chorobowych układu krążenia w pierwszym roku stosowania produktów leczniczych i brak całkowitego efektu korzystnego.
W części badania WHI (ang. Women’s Heath Initiative) poświęconej stosowaniu CEE/MPA, zaobserwowano zwiększenie ryzyka wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych w przebiegu choroby niedokrwiennej serca (zdefiniowanych jako zawał serca nieprowadzący do zgonu i zgon z powodu choroby niedokrwiennej serca) u kobiet otrzymujących CEE/MPA w porównaniu do kobiet otrzymujących placebo (37 wobec 30 na 10 000 osobolat). Zwiększenie ryzyka wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo –zatorowej (ŻChZZ) stwierdzono w pierwszym roku badania. Utrzymało się ono w całym okresie obserwacji (patrz punkt 5.1).
Udar mózgu W tej samej części badania WHI zaobserwowano zwiększone ryzyko wystąpienia udaru u kobiet otrzymujących CEE/MPA w porównaniu do kobiet otrzymujących placebo (29 wobec 21 na w okresie obserwacji.
Żylne zaburzenia zakrzepowo-zatorowe / Zator tętnicy płucn ej lub zatorowość płucna HT wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpi enia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, tj. zakrzepicy żył głębokich lub zatorowości płucnej. W części badania WHI dotyczącej stosowania CEE/MPA, u kobiet otrzymujących CEE/MPA stwierdzono dwukrotnie większą częstość ŻChZZ, w tym zakrzepicy żył głębo kich i zatorowości płucnej, niż u kobiet otrzymujących placebo. Zwiększenie ryzyka zostało stwierdzone w pierwszym roku i utrzymało się w okresie obserwacji.
Wpływ na gęstość mineralną kości / Zmniejszenie gęstości mineralnej kości Nie przeprowadzono badań nad wpływem medroksyprogesteronu octanu podawanego doustnie na gęstość mineralną kości (BMD – z ang. bone mineral density). Jednak w badaniu klinicznym z udziałem dorosłych kobiet w wieku rozrodczym przyjmujących medroksyprogesteronu octan domięśniowo jako metodę antykoncepcji (w dawce 150 mg, co dwóch pierwszych lat od zakończenia stosowania produktu leczniczego, gęstość kości częściowo powracała do wartości wyjściowych. Podobne badanie kliniczne z medroksyprogesteronu octanem podawanym w dawce 150 mg domięśniowo, co 3 miesiące kobietom w okresie młodzieńczym w celach antykoncepcyjnych wykazało podobne zmniejszenie BMD. Było ono bardziej widoczne w trakcie dwóch pierwszych lat leczenia. Po zaprzestaniu stosowania medroksyprogesteronu octanu z biegiem czasu średnie deficyty BMD wyrównały się całkowicie do wartości wyjściowych. Zmniejszenie stężenia estrogenu w osoczu spowodowane stosowaniem medroksyprogesteronu octanu może prowadzić do zmniejszenia gęstości mineralnej kości (BMD) u kobiet w okresie przed menopauzą. Nie wiadomo, czy stosowanie medroksyprogesteronu octanu we wstrzyknięciach w okresie młodzieńczym i wczesnej dorosłości, krytycznym dla przyrostu masy kostnej okresie życia, zmniejsza szczytową masę kostną. Zaleca się, aby wszystkie pacjentki przyjmowały we właściwych dawkach wapń i witaminę D.
Rak piersi Donoszono, że jednoczesne stosowanie estrogenów i (lub) progestagenów przez kobiety po menopauzie zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi. Wyniki randomizowanego, kontrolowanego placebo badania klinicznego, badania WHI oraz badań epidemiologicznych (patrz punkt 5.1 Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania) wskazują na istnienie zwiększonego ryzyka wystąpienia raka piersi u kobiet przyjmujących estrogeny w skojarzeniu z progestagenami w ramach HT przez kilka lat. W badaniu WHI nad stosowaniem skoniugowanych estrogenów końskich (CEE) z medroksyprogesteronu octanem (MPA) oraz w badaniach obserwacyjnych dodatkowe ryzyko zwiększało się wraz z wydłużaniem się czasu stosowania leków. Istnieją dane wskazujące, że stosowanie estrogenów w skojarzeniu z progestagenami prowadzi do zwiększenia liczby nieprawidłowych mammogramów wymagających dalszej oceny.
Otępienie Zebrane dane dotyczące stosowania wyłącznie CEE i stosowania CEE/MPA w ramach badania Health Initiative Memory Study (WHIMS) (patrz punkt 5.1 Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania), stanowiącego część badania WHI, wskazują na istnienie zwiększonego ryzyka wystąpienia objawów odpowiadających otępieniu i łagodnego zaburzenia funkcji poznawczych u kobiet po menopauzie w wieku 65 lat lub starszych. Nie zaleca się stosowania HT w celu zapobiegania otępieniu lub łagodnym zaburzeniom funkcji poznawczych u kobiet.
Rak jajnika W części badania WHI dotyczącej stosowania CEE/MPA stwierdzono, że jednoczesne stosowanie estrogenu z progestagenem zwiększa ryzyko raka jajnika, jednak ryzyko to nie było znamienne statystycznie.
Zalecenia dotyczące zebrania wywiadu i badania przedmiotowego Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii hormonalnej należy zebrać pełny wywiad (w tym rodzinny). Badania przedmiotowe wykonywane przed leczeniem i okresowo po jego rozpoczęciu powinny obejmować zwłaszcza oznaczenia ciśnienia tętniczego, badania piersi, brzucha i narządów miednicy, w tym wykonanie badania cytologicznego szyjki macicy.
Produkt zawiera laktozę i nie powinien być stosowny u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu LAPP lub zespołem złego wchłaniania glukozy, galaktozy.
Jednoczesne podawanie aminoglutetymidu i dużych dawek medroksyprogesteronu octanu może w istotnym stopniu zmniejszyć stężenie medroksyprogesteronu octanu w osoczu i zmniejszyć skuteczność działania produktu leczniczego PROVERA. Medroksyprogesteronu octan może wpłynąć na wyniki testu z metyraponem.
Medroksyprogesteronu octan (MPA) jest metabolizowany w warunkach in vitro głównie dzięki hydroksylacji za pośrednictwem CYP3A4. Szczegółowe badania oceniające efekty kliniczne interakcji lekowych MPA z induktorami lub inhibitorami CYP3A4 nie zostały przeprowadzone, a zatem efekty kliniczne działania induktorów lub inhibitorów CYP3A4 nie są znane.
Ciąża Stosowanie produktu leczniczego PROVERA jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży. Istnieją dane wskazujące na istnienie związku pomiędzy stosowaniem produktów leczniczy z grupy progestagenów w pierwszym trymestrze ciąży, a występowaniem zaburzeń rozwojowych w obrębie układu płciowego u płodów obu płci. Należy poinformować pacjentkę o możliwym zagrożeniu dla płodu, jeżeli medroksyprogesteronu octan będzie stosowany podczas ciąży lub kobieta zajdzie w ciążę w trakcie stosowania produktu leczniczego.
Karmienie piersią Medroksyprogesteronu octan i jego metabolity przenikają do mleka kobiecego. Nie ma dowodów wskazujących, że może to stanowić jakiekolwiek zagrożenie dla dziecka karmionego piersią jednakże nie zaleca się stosowania produktu leczniczego PROVERA w okresie karmienia piersią.
Nie prowadzono systematycznych obserwacji dotyczących wpływu medroksyprogesteronu octanu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
W poniższej tabeli przedstawiono wykaz działań niepożądanych występujących z częstością, bez względu na przyczynę, określoną na podstawie danych z badań klinicznych Fazy 3 oceniających skuteczność i bezpieczeństwo stosowania medroksyprogesteronu octanu we wskazaniu ginekologicznym. Do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych (>5%) należą: nieprawidłowe krwawienie z macicy (18%), bóle głowy (12%), nudności (10%).
Częstości występowania zdefiniowano następująco: bardzo często (≥10%), często (≥1%, <10%), niezbyt często (≥0,1%, <1%), rzadko (≥0,01%, <0,1%), bardzo rzadko (<0,01%), częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych).
Klasyfikacja układów i narządów (MEDRA) Częstość występowania Działania niepożądane Zaburzenia układu immunologicznego często nadwrażliwość na lek nieznana reakcja anafilaktyczna, reakcja anafilaktoidalna, obrzęk naczynioruchowy Zaburzenia endokrynologiczne nieznana wydłużony okres braku owulacji Zaburzenia psychiczne często depresja, bezsenność, nerwowość Zaburzenia układu nerwowego bardzo często bóle głowy często zawroty głowy nieznana senność Zaburzenia naczyniowe nieznana zator i zaburzenia zakrzepowo-zatorowe Zaburzenia żołądka i jelit bardzo często nudności Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych nieznana żółtaczka, żółtaczka cholestatyczna Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej często łysienie, trądzik, pokrzywka, świąd niezbyt często nadmierne owłosienie nieznana lipodystrofia nabyta* † , wysypka Zaburzenia układu rozrodczego i piersi bardzo często nieprawidłowe krwawienie z macicy (nieregularne, nadmiernie obfite, zbyt skąpe, plamienie miesiączkowe) często wydzielina z szyjki macicy, bolesność piersi, tkliwość piersi niezbyt często mlekotok nieznana brak miesiączki, nadżerka szyjki macicy Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania często gorączka, uczucie zmęczenia, reakcje w miejscu wstrzyknięcia* † , utrzymująca się atrofia/wgłębienie w miejscu wstrzyknięcia* †
niezbyt często obrzęk, zatrzymanie płynów, guzek w miejscu wstrzyknięcia* † , ból/tkliwość w miejscu wstrzyknięcia* †
Badania diagnostyczne często zwiększenie masy ciała nieznana zmniejszona tolerancja glukozy, zmniejszenie masy ciała * działania niepożądane zgłoszone po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu † działania niepożądane występujące po stosowaniu medroksyprogesteronu octanu w postaci do wstrzykiwań
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Al. Jerozolimskie 181C 02-222 Warszawa Tel.: + 48 22 49 21 301 Faks: + 48 22 49 21 309 Strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu lub przedstawicielowi podmiotu odpowiedzialnego.
Dawki doustne do 3 g na dobę były dobrze tolerowane. Leczenie przedawkowania ma charakter objawowy i wspomagający.
Grupa farmakoterapeutyczna: Hormony płciowe i modulatory układu płciowego, progestageny, kod ATC: G03DA02
Medroksyprogesteronu octan (17α-hydroksy-6α-metyloprogesteronu octan) jest progestagenem i pochodną progesteronu.
Mechanizm działania Medroksyprogesteronu octan jest syntetyczną cząsteczką progestynową (o budowie podobnej do budowy endogennego progesteronu) wywierającą szereg udowodnionych działań farmakologicznych na układ wewnątrzwydzielniczy: • hamowanie wydzielania gonadotropin przysadkowych (FSH i LH); • zmniejszenie stężenia ACTH i hydrokortyzonu we krwi; • zmniejszenie stężenia testosteronu w e krwi obwodowej; • zmniejszenie stężenia estrogenów (w wyniku zarówno hamowania FSH, jak i indukcji enzymatycznej reduktazy wątrobowej, co prowadzi do zwiększenia klirensu testosteronu i związanego z nim zmniejszenia konwersji androgenów do estrogenów) w e krwi obwodowej.
Medroksyprogesteronu octan, podawany doustnie w zalecanych dawkach kobietom z prawidłowym endogennym wydzielaniem estrogenów, powoduje zmianę w błonie śluzowej macicy ze stadium proliferacyjnego w stadium wydzielnicze. Stwierdzano działania androgenne i anaboliczne, jednak wydaje się, że produkt leczniczy pozbawiony jest istotnego działania estrogennego. Medroksyprogesteronu octan podawany pozajelitowo hamuje wytwarzanie gonadotropin, co zapobiega dojrzewaniu pęcherzyków Graafa i powoduje brak owulacji, jednak dostępne dane wskazują, że efekt ten nie występuje, gdy zazwyczaj zalecane dawki doustne podaje się jako pojedyncze dawki dobowe.
Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania Badanie Women's Health Initiative Study (WHI) Do części badania WHI obejmującej podawanie skojarzenia CEE (0,625 mg) [ang. Conjugated Equine Estrogens /MPA (2,5 mg) ang. Medroxyprogesterone Acetate] zakwalifikowano 16 608 kobiet po menopauzie w wieku 50 - 79 lat z zachowaną wyjściowo macicą, aby ocenić ryzyko i korzyści ze stosowania leczenia skojarzonego w porównaniu do placebo w zapobieganiu wybranym chorobom przewlekłym. Pierwszorzędowym punktem końcowym była częstość występowania choroby niedokrwiennej serca (zawału serca nieprowadzącego do zgonu albo zgonu z powodu choroby niedokrwiennej serca), przy czym wystąpienie inwazyjnego raka piersi stanowiło główne działanie niepożądane. Badanie zostało zakończone przed terminem, po przeciętnym okresie obserwacji wynoszącym 5,2 roku (planowany czas trwania: 8,5 roku), ze względu na to, że zgodnie z określoną wcześniej zasadą jego zakończenia, zwiększenie ryzyka wystąpienia raka piersi i incydentów sercowo- naczyniowych przewyższyło określone w założeniach badania korzyści ( patrz punkt 4.4).
Po stosowaniu leczenia skojarzonego CEE/MPA stwierdzono istotny spadek częstości złamań osteoporotycznych (23%) i wszystkich złamań (24%).
Badanie Million Women Study (MWS) Badanie MWS było prospektywnym badaniem kohortowym, do którego zakwalifikowano w Wielkiej Brytanii 1 084 110 kobiet w wieku 50 - 64 lat, z których w głównych analizach ryzyka wystąpienia raka piersi w związku z HT uwzględniono 828 923 kobiety z określonym czasem, jaki upłynął od menopauzy. Ogółem 50% kobiet z badanej populacji stosowało w pewnym momencie HT. Większość kobiet stosujących HT w chwili włączenia do badania podało, że stosowały produkty lecznicze zawierające wyłącznie estrogeny (41%) lub skojarzenia estrogenów z progestagenami (50%). Przeciętny okres obserwacji wynosił 2,6 roku w przypadku analiz częstości występowania nowotworów i 4,1 roku w przypadku analiz umieralności (patrz punkt 4.4, Rak piersi).
Badania Heart and Estrogen/progestin Replacement Studies (HERS) Badania HERS i HERS II były dwoma randomizowanymi, prospektywnymi badaniami nad wtórną prewencją, oceniającymi długotrwałe skutki stosowania doustnej terapii, ciągłego skojarzonego leczenia CEE/MPA (0,625 mg CEE i 2,5 mg MPA) u kobiet po menopauzie z CHD (ang. Coronary Heart Disease), (patrz punkt 4.4 Zaburzenia układu krążenia). Do badania zakwalifikowano 2763 kobiety po menopauzie, w średnim wieku 66,7 lat, z zachowaną macicą. Przeciętny okres obserwacji wynosił 4,1 roku w przypadku badania HERS i dodatkowo 2,7 roku w przypadku badania HERS II (co ogółem dało okres obserwacji wynoszący 6,8 roku) (patrz punkt
Badanie Women's Health Initiative Memory Study (WHIMS) Do badania WHIMS, stanowiącego część badania WHI, zakwalifikowano 4532 zasadniczo zdrowe kobiety po menopauzie w wieku od 65 do 79 lat, aby ocenić wpływ CEE/MPA (0,625 mg CEE i 2,5 mg MPA) lub wyłącznie CEE (0,625 mg) na częstość występowania prawdopodobnego otępienia w porównaniu do placebo. W odniesieniu do stosowania CEE/MPA przeciętny okres obserwacji wynosił 4,05 roku (patrz punkt 4.4 Otępienie).
Wchłanianie: Medroksyprogesteronu octan podany doustnie wchłania się szybko, osiągając maksymalne stężenie w ciągu 2 do 4 godzin. Okres półtrwania medroksyprogesteronu octanu w postaci doustnej wynosi około 17 godzin. Produkt leczniczy wiąże się z białkami osocza w 90% i wydalany jest przede wszystkim z moczem.
Wpływ pokarmu: Podanie medroksyprogesteronu octanu podczas posiłku prowadzi do zwiększenia jego dostępności biologicznej. Dawka 10 mg w postaci doustnej, przyjmowana bezpośrednio przed posiłkiem lub po nim, prowadziła do zwiększenia stężenia maksymalnego (C max
krzywą (AUC 18–33%). Pokarm nie powodował zmiany okresu półtrwania medroksyprogesteronu octanu.
Dystrybucja: Medroksyprogesteronu octan w około 90 % wiąże się z białkami osocza, przede wszystkim z albuminami; medroksyprogesteronu octan nie wiąże się z globuliną wiążącą hormony płciowe. Niezwiązany medroksyprogesteronu octan moduluje odpowiedzi farmakologiczne.
Metabolizm: Po podaniu doustnym, medroksyprogesteronu octan jest w znacznym stopniu metabolizowany w wątrobie za pośrednictwem hydroksylacji pierścienia A i (lub) łańcucha bocznego, z późniejszym sprzęganiem i wydalaniem z moczem. Zidentyfikowano, co najmniej 16 metabolitów produktu leczniczego. Wyniki uzyskane w badaniu mającym na celu wykonanie pomiarów metabolizmu medroksyprogesteronu octanu wskazują, że w ogólnym metabolizmie medroksyprogesteronu octan w ludzkich mikrosomach wątrobowych bierze udział głównie ludzki cytochrom P 450
Wydalanie: Większość metabolitów medroksyprogesteronu octanu jest wydalanych z moczem w postaci sprzężonej z kwasem glukuronowym; bardzo niewielka ilość ulega wydaleniu w postaci siarczanów. U pacjentek ze stłuszczeniem wątroby, średni wydalony odsetek dawki wykrywany w 24-godzinnej zbiórce moczu w postaci niezmienionego medroksyprogesteronu octanu po zastosowaniu dawki 10 mg lub 100 mg wynosił odpowiednio 7,3% i 6,4%. Okres półtrwania medroksyprogesteronu octanu podanego doustnie w fazie eliminacji wynosi od 12 do 17 godzin.
Rakotwórczość, mutagenność, zaburzenia płodności:
Wykazano, że długotrwałe domięśniowe podawanie medroksyprogesteronu octanu prowadzi do rozwoju nowotworów sutka u psów rasy beagle. Nie stwierdzono, aby podanie doustne medroksyprogesteronu octanu w postaci doustnej szczurom i myszom wywierało działanie rakotwórcze. Medroksyprogesteronu octan nie wykazał działania mutagennego w badaniach genotoksyczności in vitro i in vivo. MPA w dużych dawkach jest produktem leczniczym hamującym płodność – w takich dawkach powinien obniżać płodność do chwili zaprzestania leczenia.
PROVERA, 5 mg laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, sacharoza, parafina ciekła, talk, wapnia stearynian, indygotyna (E132).
PROVERA, 10 mg laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, sacharoza, parafina ciekła, talk, wapnia stearynian.
Nie dotyczy.
Przechowywać w temperaturze poniżej 25 ºC.
PROVERA, 5 mg Opakowanie zawiera: 10 tabletek w blistrze z folii PVC/AL, 3 blistry w tekturowym pudełku.
PROVERA, 10 mg Opakowanie zawiera: 10 tabletek w blistrze z folii PVC/AL, 3 blistry w tekturowym pudełku.
Bez specjalnych wymagań.
Pfizer Europe MA EEIG Boulevard de la Plaine 17 Belgia
R/2364 R/1555
PROVERA, 5 mg, tabletki Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 18 stycznia 1993 Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 22 września 2009
PROVERA, 10 mg, tabletki Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 18 stycznia 1993 Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 03 kwietnia 2009
17.03.2023
1. NAZWA PRODUKTU LECZNICZEGO
PROVERA, 5 mg, tabletki PROVERA, 10 mg, tabletki
2. SKŁAD JAKOŚCIOWY I ILOŚCIOWY
Każda tabletka zawiera 5 mg lub 10 mg medroksyprogesteronu octanu (Medroxyprogesteroni acetas).
Substancja pomocnicza o znanym działaniu: Produkt zawiera laktozę jednowodną.
Pełny wykaz substancji pomocniczych, patrz punkt 6.1
3. POSTAĆ FARMACEUTYCZNA
Tabletki
PROVERA, 5 mg, tabletki Okrągłe, niebieskie tabletki, z linią podziału po jednej stronie i wytłoczonym znakiem „286” nad i pod linią podziału oraz wytłoczonym znakiem „U” po drugiej stronie.
PROVERA, 10 mg, tabletki Okrągłe, białe tabletki z wytłoczonym znakiem „Upjohn 50” po jednej stronie i linią podziału po drugiej stronie.
4. SZCZEGÓŁOWE DANE KLINICZNE
4.1 Wskazania do stosowania
• wtórny brak miesiączki; • czynnościowe (bezowulacyjne) krwawienia z macicy spowodowane zaburzeniem
• endometrioza łagodna do umiarkowanej; • przeciwdziałanie rozrostowi endometrium u kobiet przyjmujących estrogeny.
4.2 Dawkowanie i sposób podawania
Dawkowanie
Leczenie wtórnego braku miesiączki Od 5 mg do 10 mg na dobę przez 5 do 10 dni. Krwawienie powinno wystąpić w ciągu 3 do 7 dni od odstawienia produktu leczniczego.
Leczenie czynnościowych (bezowulacyjnych) krwawień z macicy spowodowanych zaburzeniem równowagi hormonalnej Dawka od 5 mg do 10 mg na dobę przez 5 do 10 dni, rozpoczynając podawanie około 16. do 21. dnia cyklu. Krwawienie powinno wystąpić w ciągu 3 do 7 dni po odstawieniu produktu leczniczego PROVERA. Dawkę ( od 5 do 10 mg) można powtórzyć, rozpoczynając od 16 dnia cyklu, przez 2-3 kolejne cykle. Następnie należy leczenie przerwać, aby sprawdzić czy zaburzenia czynnościowe ustąpiły.
Leczenie endometriozy łagodnej do umiarkowanej Zalecane dawkowanie produktu leczniczego PROVERA wynosi 10 mg trzy razy na dobę przez może wystąpić samoograniczające się plamienie. W takim przypadku nie zaleca się żadnej dodatkowej hormonoterapii.
Przeciwdziałanie rozrostowi endometrium (błony śluzowej macicy) u kobiet przyjmujących estrogeny Dawkę i schemat podawania ustala indywidualnie lekarz. Najczęściej stosowanymi schematami dawkowania są: • schemat ciągły stosowania: od 2,5 do 5 mg na dobę • schemat sekwencyjny: od 5 do 10 mg na dobę, przez 10 - 14 kolejnych dni 28-dniowego cyklu. Krwawienie lub plamienie z odstawienia występuje u 75-80 % kobiet leczonych w ten sposób.
Stosowanie terapii złożonej estrogenowo i (lub) progestagenowej w terapii objawów menopauzy powinno być ograniczone do najmniejszej skutecznej dawki i prowadzone przez najkrótszy czas.
Zaleca się przeprowadzenie okresowych badań u pacjentek. Ich rodzaj i częstość należy uzależnić od stanu pacjentki.
Nie zaleca się podawania progestagenów u kobiet z usuniętą macicą, z wyjątkiem sytuacji, gdy u danej kobiety rozpoznano endometriozę.
4.3 Przeciwwskazania
• nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą wymienioną w punkcie 6.1; • ciąża lub podejrzenie ciąży; • w diagnostyce ciąży; • krwawienia z dróg rodnych lub moczowych o nieustalonej przyczynie; • choroba zakrzepowa żył; • udar mózgu w wywiadzie; • ciężka niewydolność wątroby; • rozpoznanie lub podejrzenie nowotworu złośliwego piersi lub narządu rodnego; • poronienie zatrzymane.
4.4 Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności dotyczące stosowania
• Zachować szczególną ostrożność w przypadku znanej nadwrażliwości na steroidy inne niż
• Należy z diagnozować każde nieoczekiwane krwawienie z dróg rodnych, jakie wystąpi w czasie leczenia medroksprogesteronu octanem.
• Medroksyprogesteronu octan może powodować, w mniejszym lub większym stopniu, zatrzymanie płynów, dlatego należy zachować ostrożność podczas stosowania produktu leczniczego u pacjentek ze współistniejącymi schorzeniami, takimi jak: padaczka, migrena, astma, zaburzenia czynności serca lub nerek, w których zwiększenie masy ciała lub retencja płynów może spowodować pogorszenie stanu pacjentki.
• Podczas leczenia medroksyprogesteronu octanem konieczna jest staranna obserwacja pacjentek z depresją w wywiadzie.
• U niektórych pacjentek w czasie leczenia medroksyprogesteronu octanem mogą wystąpić objawy odpowiadające depresji przedmiesiączkowej.
• U niektórych osób przyjmujących medroksyprogesteronu octan może dojść do zmniejszenia tolerancji glukozy. Pacjentki z cukrzycą należy poddawać starannej obserwacji podczas stosowania produktu leczniczego.
• W przypadku przekazywania wycinka błony śluzowej trzonu macicy lub wycinka z kanału szyjki macicy do badania histopatologicznego należy poinformować histopatologa (lub laboratorium) o stosowaniu medroksyprogesteronu octanu.
• Stosowanie medroksyprogesteronu octanu może obniżyć stężenia następujących biomarkerów hormonalnych: a) steroidy w osoczu i (lub) w moczu (np. kortyzol, estrogen, pregnandiol, progesteron, testosteron) b) gonadotropiny w osoczu i (lub) w moczu (np. LH i FSH) c) globulina wiążąca hormony płciowe (SHBG)
• Jeżeli u pacjentki wystąpi nagła częściowa lub całkowita utrata wzroku albo nagle wystąpi wytrzeszcz, podwójne widzenie lub migrena, należy przerwać podawanie produktu leczniczego i przeprowadzić dokładne badania okulistyczne. W przypadku zdiagnozowania obrzęku tarczy nerwu wzrokowego lub stwierdzenia zmian w naczyniach siatkówki, nie należy kontynuować podawania medroksyprogesteronu octanu.
• Nie stwierdzono wpływu medroksyprogesteronu octanu na występowanie zaburzeń zakrzepowych lub zakrzepowo-zatorowych, jednak nie zaleca się stosowania medroksyprogesteronu octanu u pacjentek z zaburzeniami zakrzepowymi lub zakrzepowo- zatorowymi w wywiadzie. Zaleca się przerwanie leczenia medroksyprogesteronu octanem u pacjentek, u których rozwinęła się żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ) w trakcie leczenia.
Zaburzenia układu krążenia Estrogenów w monoterapii lub w skojarzeniu z progestagenami – nie należy stosować w zapobieganiu chorobom układu krążenia. W kilku randomizowanych, prospektywnych badaniach nad długoterminowymi efektami stosowania skojarzonego schematu podawania estrogenów i (lub) progestagenów u kobiet po menopauzie stwierdzono zwiększone ryzyko wystąpienia takich incydentów sercowo-naczyniowych, jak zawał serca, choroba niedokrwienna serca, udar i żylna choroba zakrzepowo-zatorowa.
Stosowanie HT (terapia hormonalna) wiąże się z ryzykiem wystąpienia zaburzeń zakrzepowo- zatorowych
Choroba niedokrwienna serca Randomizowane kontrolowane badania nie wykazały, aby jednoczesne stosowanie skoniugowanych estrogenów i medroksyprogesteronu octanu w sposób ciągły złożony miało korzystny wpływ na układ krążenia. Dwa duże badania kliniczne [WHI CEE/MPA (ang. Conjugated Equine Estrogens/ Medroxyprogesterone Acetate) i HERS (ang. Heart and Estrogen/progestin Replacement Study (patrz punkt 5.1 Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania)] wykazały możliwe zwiększenie ryzyka stanów chorobowych układu krążenia w pierwszym roku stosowania produktów leczniczych i brak całkowitego efektu korzystnego.
W części badania WHI (ang. Women’s Heath Initiative) poświęconej stosowaniu CEE/MPA, zaobserwowano zwiększenie ryzyka wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych w przebiegu choroby niedokrwiennej serca (zdefiniowanych jako zawał serca nieprowadzący do zgonu i zgon z powodu choroby niedokrwiennej serca) u kobiet otrzymujących CEE/MPA w porównaniu do kobiet otrzymujących placebo (37 wobec 30 na 10 000 osobolat). Zwiększenie ryzyka wystąpienia żylnej choroby zakrzepowo –zatorowej (ŻChZZ) stwierdzono w pierwszym roku badania. Utrzymało się ono w całym okresie obserwacji (patrz punkt 5.1).
Udar mózgu W tej samej części badania WHI zaobserwowano zwiększone ryzyko wystąpienia udaru u kobiet otrzymujących CEE/MPA w porównaniu do kobiet otrzymujących placebo (29 wobec 21 na w okresie obserwacji.
Żylne zaburzenia zakrzepowo-zatorowe / Zator tętnicy płucn ej lub zatorowość płucna HT wiąże się ze zwiększonym ryzykiem wystąpi enia żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej, tj. zakrzepicy żył głębokich lub zatorowości płucnej. W części badania WHI dotyczącej stosowania CEE/MPA, u kobiet otrzymujących CEE/MPA stwierdzono dwukrotnie większą częstość ŻChZZ, w tym zakrzepicy żył głębo kich i zatorowości płucnej, niż u kobiet otrzymujących placebo. Zwiększenie ryzyka zostało stwierdzone w pierwszym roku i utrzymało się w okresie obserwacji.
Wpływ na gęstość mineralną kości / Zmniejszenie gęstości mineralnej kości Nie przeprowadzono badań nad wpływem medroksyprogesteronu octanu podawanego doustnie na gęstość mineralną kości (BMD – z ang. bone mineral density). Jednak w badaniu klinicznym z udziałem dorosłych kobiet w wieku rozrodczym przyjmujących medroksyprogesteronu octan domięśniowo jako metodę antykoncepcji (w dawce 150 mg, co dwóch pierwszych lat od zakończenia stosowania produktu leczniczego, gęstość kości częściowo powracała do wartości wyjściowych. Podobne badanie kliniczne z medroksyprogesteronu octanem podawanym w dawce 150 mg domięśniowo, co 3 miesiące kobietom w okresie młodzieńczym w celach antykoncepcyjnych wykazało podobne zmniejszenie BMD. Było ono bardziej widoczne w trakcie dwóch pierwszych lat leczenia. Po zaprzestaniu stosowania medroksyprogesteronu octanu z biegiem czasu średnie deficyty BMD wyrównały się całkowicie do wartości wyjściowych. Zmniejszenie stężenia estrogenu w osoczu spowodowane stosowaniem medroksyprogesteronu octanu może prowadzić do zmniejszenia gęstości mineralnej kości (BMD) u kobiet w okresie przed menopauzą. Nie wiadomo, czy stosowanie medroksyprogesteronu octanu we wstrzyknięciach w okresie młodzieńczym i wczesnej dorosłości, krytycznym dla przyrostu masy kostnej okresie życia, zmniejsza szczytową masę kostną. Zaleca się, aby wszystkie pacjentki przyjmowały we właściwych dawkach wapń i witaminę D.
Rak piersi Donoszono, że jednoczesne stosowanie estrogenów i (lub) progestagenów przez kobiety po menopauzie zwiększa ryzyko zachorowania na raka piersi. Wyniki randomizowanego, kontrolowanego placebo badania klinicznego, badania WHI oraz badań epidemiologicznych (patrz punkt 5.1 Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania) wskazują na istnienie zwiększonego ryzyka wystąpienia raka piersi u kobiet przyjmujących estrogeny w skojarzeniu z progestagenami w ramach HT przez kilka lat. W badaniu WHI nad stosowaniem skoniugowanych estrogenów końskich (CEE) z medroksyprogesteronu octanem (MPA) oraz w badaniach obserwacyjnych dodatkowe ryzyko zwiększało się wraz z wydłużaniem się czasu stosowania leków. Istnieją dane wskazujące, że stosowanie estrogenów w skojarzeniu z progestagenami prowadzi do zwiększenia liczby nieprawidłowych mammogramów wymagających dalszej oceny.
Otępienie Zebrane dane dotyczące stosowania wyłącznie CEE i stosowania CEE/MPA w ramach badania Health Initiative Memory Study (WHIMS) (patrz punkt 5.1 Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania), stanowiącego część badania WHI, wskazują na istnienie zwiększonego ryzyka wystąpienia objawów odpowiadających otępieniu i łagodnego zaburzenia funkcji poznawczych u kobiet po menopauzie w wieku 65 lat lub starszych. Nie zaleca się stosowania HT w celu zapobiegania otępieniu lub łagodnym zaburzeniom funkcji poznawczych u kobiet.
Rak jajnika W części badania WHI dotyczącej stosowania CEE/MPA stwierdzono, że jednoczesne stosowanie estrogenu z progestagenem zwiększa ryzyko raka jajnika, jednak ryzyko to nie było znamienne statystycznie.
Zalecenia dotyczące zebrania wywiadu i badania przedmiotowego Przed rozpoczęciem jakiejkolwiek terapii hormonalnej należy zebrać pełny wywiad (w tym rodzinny). Badania przedmiotowe wykonywane przed leczeniem i okresowo po jego rozpoczęciu powinny obejmować zwłaszcza oznaczenia ciśnienia tętniczego, badania piersi, brzucha i narządów miednicy, w tym wykonanie badania cytologicznego szyjki macicy.
Produkt zawiera laktozę i nie powinien być stosowny u pacjentów z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy typu LAPP lub zespołem złego wchłaniania glukozy, galaktozy.
4.5 Interakcje z innymi produktami leczniczymi i inne rodzaje interakcji
Jednoczesne podawanie aminoglutetymidu i dużych dawek medroksyprogesteronu octanu może w istotnym stopniu zmniejszyć stężenie medroksyprogesteronu octanu w osoczu i zmniejszyć skuteczność działania produktu leczniczego PROVERA. Medroksyprogesteronu octan może wpłynąć na wyniki testu z metyraponem.
Medroksyprogesteronu octan (MPA) jest metabolizowany w warunkach in vitro głównie dzięki hydroksylacji za pośrednictwem CYP3A4. Szczegółowe badania oceniające efekty kliniczne interakcji lekowych MPA z induktorami lub inhibitorami CYP3A4 nie zostały przeprowadzone, a zatem efekty kliniczne działania induktorów lub inhibitorów CYP3A4 nie są znane.
4.6 Wpływ na płodność, ciąż ę i laktację
Ciąża Stosowanie produktu leczniczego PROVERA jest przeciwwskazane u kobiet w ciąży. Istnieją dane wskazujące na istnienie związku pomiędzy stosowaniem produktów leczniczy z grupy progestagenów w pierwszym trymestrze ciąży, a występowaniem zaburzeń rozwojowych w obrębie układu płciowego u płodów obu płci. Należy poinformować pacjentkę o możliwym zagrożeniu dla płodu, jeżeli medroksyprogesteronu octan będzie stosowany podczas ciąży lub kobieta zajdzie w ciążę w trakcie stosowania produktu leczniczego.
Karmienie piersią Medroksyprogesteronu octan i jego metabolity przenikają do mleka kobiecego. Nie ma dowodów wskazujących, że może to stanowić jakiekolwiek zagrożenie dla dziecka karmionego piersią jednakże nie zaleca się stosowania produktu leczniczego PROVERA w okresie karmienia piersią.
4.7 Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn
Nie prowadzono systematycznych obserwacji dotyczących wpływu medroksyprogesteronu octanu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
4.8 Działania niepożądane
W poniższej tabeli przedstawiono wykaz działań niepożądanych występujących z częstością, bez względu na przyczynę, określoną na podstawie danych z badań klinicznych Fazy 3 oceniających skuteczność i bezpieczeństwo stosowania medroksyprogesteronu octanu we wskazaniu ginekologicznym. Do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych (>5%) należą: nieprawidłowe krwawienie z macicy (18%), bóle głowy (12%), nudności (10%).
Częstości występowania zdefiniowano następująco: bardzo często (≥10%), często (≥1%, <10%), niezbyt często (≥0,1%, <1%), rzadko (≥0,01%, <0,1%), bardzo rzadko (<0,01%), częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych).
Klasyfikacja układów i narządów (MEDRA) Częstość występowania Działania niepożądane Zaburzenia układu immunologicznego często nadwrażliwość na lek nieznana reakcja anafilaktyczna, reakcja anafilaktoidalna, obrzęk naczynioruchowy Zaburzenia endokrynologiczne nieznana wydłużony okres braku owulacji Zaburzenia psychiczne często depresja, bezsenność, nerwowość Zaburzenia układu nerwowego bardzo często bóle głowy często zawroty głowy nieznana senność Zaburzenia naczyniowe nieznana zator i zaburzenia zakrzepowo-zatorowe Zaburzenia żołądka i jelit bardzo często nudności Zaburzenia wątroby i dróg żółciowych nieznana żółtaczka, żółtaczka cholestatyczna Zaburzenia skóry i tkanki podskórnej często łysienie, trądzik, pokrzywka, świąd niezbyt często nadmierne owłosienie nieznana lipodystrofia nabyta* † , wysypka Zaburzenia układu rozrodczego i piersi bardzo często nieprawidłowe krwawienie z macicy (nieregularne, nadmiernie obfite, zbyt skąpe, plamienie miesiączkowe) często wydzielina z szyjki macicy, bolesność piersi, tkliwość piersi niezbyt często mlekotok nieznana brak miesiączki, nadżerka szyjki macicy Zaburzenia ogólne i stany w miejscu podania często gorączka, uczucie zmęczenia, reakcje w miejscu wstrzyknięcia* † , utrzymująca się atrofia/wgłębienie w miejscu wstrzyknięcia* †
niezbyt często obrzęk, zatrzymanie płynów, guzek w miejscu wstrzyknięcia* † , ból/tkliwość w miejscu wstrzyknięcia* †
Badania diagnostyczne często zwiększenie masy ciała nieznana zmniejszona tolerancja glukozy, zmniejszenie masy ciała * działania niepożądane zgłoszone po wprowadzeniu produktu leczniczego do obrotu † działania niepożądane występujące po stosowaniu medroksyprogesteronu octanu w postaci do wstrzykiwań
Zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych Po dopuszczeniu produktu leczniczego do obrotu istotne jest zgłaszanie podejrzewanych działań niepożądanych. Umożliwia to nieprzerwane monitorowanie stosunku korzyści do ryzyka stosowania produktu leczniczego. Osoby należące do fachowego personelu medycznego powinny zgłaszać wszelkie podejrzewane działania niepożądane za pośrednictwem Departamentu Monitorowania Niepożądanych Działań Produktów Leczniczych Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych Al. Jerozolimskie 181C 02-222 Warszawa Tel.: + 48 22 49 21 301 Faks: + 48 22 49 21 309 Strona internetowa: https://smz.ezdrowie.gov.pl
Działania niepożądane można zgłaszać również podmiotowi odpowiedzialnemu lub przedstawicielowi podmiotu odpowiedzialnego.
4.9 Przedawkowanie
Dawki doustne do 3 g na dobę były dobrze tolerowane. Leczenie przedawkowania ma charakter objawowy i wspomagający.
5. WŁAŚCIWOŚCI FARMAKOLOGICZNE
5.1 Właściwości farmakodynamiczne
Grupa farmakoterapeutyczna: Hormony płciowe i modulatory układu płciowego, progestageny, kod ATC: G03DA02
Medroksyprogesteronu octan (17α-hydroksy-6α-metyloprogesteronu octan) jest progestagenem i pochodną progesteronu.
Mechanizm działania Medroksyprogesteronu octan jest syntetyczną cząsteczką progestynową (o budowie podobnej do budowy endogennego progesteronu) wywierającą szereg udowodnionych działań farmakologicznych na układ wewnątrzwydzielniczy: • hamowanie wydzielania gonadotropin przysadkowych (FSH i LH); • zmniejszenie stężenia ACTH i hydrokortyzonu we krwi; • zmniejszenie stężenia testosteronu w e krwi obwodowej; • zmniejszenie stężenia estrogenów (w wyniku zarówno hamowania FSH, jak i indukcji enzymatycznej reduktazy wątrobowej, co prowadzi do zwiększenia klirensu testosteronu i związanego z nim zmniejszenia konwersji androgenów do estrogenów) w e krwi obwodowej.
Medroksyprogesteronu octan, podawany doustnie w zalecanych dawkach kobietom z prawidłowym endogennym wydzielaniem estrogenów, powoduje zmianę w błonie śluzowej macicy ze stadium proliferacyjnego w stadium wydzielnicze. Stwierdzano działania androgenne i anaboliczne, jednak wydaje się, że produkt leczniczy pozbawiony jest istotnego działania estrogennego. Medroksyprogesteronu octan podawany pozajelitowo hamuje wytwarzanie gonadotropin, co zapobiega dojrzewaniu pęcherzyków Graafa i powoduje brak owulacji, jednak dostępne dane wskazują, że efekt ten nie występuje, gdy zazwyczaj zalecane dawki doustne podaje się jako pojedyncze dawki dobowe.
Skuteczność kliniczna i bezpieczeństwo stosowania Badanie Women's Health Initiative Study (WHI) Do części badania WHI obejmującej podawanie skojarzenia CEE (0,625 mg) [ang. Conjugated Equine Estrogens /MPA (2,5 mg) ang. Medroxyprogesterone Acetate] zakwalifikowano 16 608 kobiet po menopauzie w wieku 50 - 79 lat z zachowaną wyjściowo macicą, aby ocenić ryzyko i korzyści ze stosowania leczenia skojarzonego w porównaniu do placebo w zapobieganiu wybranym chorobom przewlekłym. Pierwszorzędowym punktem końcowym była częstość występowania choroby niedokrwiennej serca (zawału serca nieprowadzącego do zgonu albo zgonu z powodu choroby niedokrwiennej serca), przy czym wystąpienie inwazyjnego raka piersi stanowiło główne działanie niepożądane. Badanie zostało zakończone przed terminem, po przeciętnym okresie obserwacji wynoszącym 5,2 roku (planowany czas trwania: 8,5 roku), ze względu na to, że zgodnie z określoną wcześniej zasadą jego zakończenia, zwiększenie ryzyka wystąpienia raka piersi i incydentów sercowo- naczyniowych przewyższyło określone w założeniach badania korzyści ( patrz punkt 4.4).
Po stosowaniu leczenia skojarzonego CEE/MPA stwierdzono istotny spadek częstości złamań osteoporotycznych (23%) i wszystkich złamań (24%).
Badanie Million Women Study (MWS) Badanie MWS było prospektywnym badaniem kohortowym, do którego zakwalifikowano w Wielkiej Brytanii 1 084 110 kobiet w wieku 50 - 64 lat, z których w głównych analizach ryzyka wystąpienia raka piersi w związku z HT uwzględniono 828 923 kobiety z określonym czasem, jaki upłynął od menopauzy. Ogółem 50% kobiet z badanej populacji stosowało w pewnym momencie HT. Większość kobiet stosujących HT w chwili włączenia do badania podało, że stosowały produkty lecznicze zawierające wyłącznie estrogeny (41%) lub skojarzenia estrogenów z progestagenami (50%). Przeciętny okres obserwacji wynosił 2,6 roku w przypadku analiz częstości występowania nowotworów i 4,1 roku w przypadku analiz umieralności (patrz punkt 4.4, Rak piersi).
Badania Heart and Estrogen/progestin Replacement Studies (HERS) Badania HERS i HERS II były dwoma randomizowanymi, prospektywnymi badaniami nad wtórną prewencją, oceniającymi długotrwałe skutki stosowania doustnej terapii, ciągłego skojarzonego leczenia CEE/MPA (0,625 mg CEE i 2,5 mg MPA) u kobiet po menopauzie z CHD (ang. Coronary Heart Disease), (patrz punkt 4.4 Zaburzenia układu krążenia). Do badania zakwalifikowano 2763 kobiety po menopauzie, w średnim wieku 66,7 lat, z zachowaną macicą. Przeciętny okres obserwacji wynosił 4,1 roku w przypadku badania HERS i dodatkowo 2,7 roku w przypadku badania HERS II (co ogółem dało okres obserwacji wynoszący 6,8 roku) (patrz punkt
4.4 Zaburzenia układu krążenia).
Badanie Women's Health Initiative Memory Study (WHIMS) Do badania WHIMS, stanowiącego część badania WHI, zakwalifikowano 4532 zasadniczo zdrowe kobiety po menopauzie w wieku od 65 do 79 lat, aby ocenić wpływ CEE/MPA (0,625 mg CEE i 2,5 mg MPA) lub wyłącznie CEE (0,625 mg) na częstość występowania prawdopodobnego otępienia w porównaniu do placebo. W odniesieniu do stosowania CEE/MPA przeciętny okres obserwacji wynosił 4,05 roku (patrz punkt 4.4 Otępienie).
5.2 Właściwości farmakokinetyczne
Wchłanianie: Medroksyprogesteronu octan podany doustnie wchłania się szybko, osiągając maksymalne stężenie w ciągu 2 do 4 godzin. Okres półtrwania medroksyprogesteronu octanu w postaci doustnej wynosi około 17 godzin. Produkt leczniczy wiąże się z białkami osocza w 90% i wydalany jest przede wszystkim z moczem.
Wpływ pokarmu: Podanie medroksyprogesteronu octanu podczas posiłku prowadzi do zwiększenia jego dostępności biologicznej. Dawka 10 mg w postaci doustnej, przyjmowana bezpośrednio przed posiłkiem lub po nim, prowadziła do zwiększenia stężenia maksymalnego (C max
krzywą (AUC 18–33%). Pokarm nie powodował zmiany okresu półtrwania medroksyprogesteronu octanu.
Dystrybucja: Medroksyprogesteronu octan w około 90 % wiąże się z białkami osocza, przede wszystkim z albuminami; medroksyprogesteronu octan nie wiąże się z globuliną wiążącą hormony płciowe. Niezwiązany medroksyprogesteronu octan moduluje odpowiedzi farmakologiczne.
Metabolizm: Po podaniu doustnym, medroksyprogesteronu octan jest w znacznym stopniu metabolizowany w wątrobie za pośrednictwem hydroksylacji pierścienia A i (lub) łańcucha bocznego, z późniejszym sprzęganiem i wydalaniem z moczem. Zidentyfikowano, co najmniej 16 metabolitów produktu leczniczego. Wyniki uzyskane w badaniu mającym na celu wykonanie pomiarów metabolizmu medroksyprogesteronu octanu wskazują, że w ogólnym metabolizmie medroksyprogesteronu octan w ludzkich mikrosomach wątrobowych bierze udział głównie ludzki cytochrom P 450
Wydalanie: Większość metabolitów medroksyprogesteronu octanu jest wydalanych z moczem w postaci sprzężonej z kwasem glukuronowym; bardzo niewielka ilość ulega wydaleniu w postaci siarczanów. U pacjentek ze stłuszczeniem wątroby, średni wydalony odsetek dawki wykrywany w 24-godzinnej zbiórce moczu w postaci niezmienionego medroksyprogesteronu octanu po zastosowaniu dawki 10 mg lub 100 mg wynosił odpowiednio 7,3% i 6,4%. Okres półtrwania medroksyprogesteronu octanu podanego doustnie w fazie eliminacji wynosi od 12 do 17 godzin.
5.3 Przedkliniczne dane o bezpieczeństwie
Rakotwórczość, mutagenność, zaburzenia płodności:
Wykazano, że długotrwałe domięśniowe podawanie medroksyprogesteronu octanu prowadzi do rozwoju nowotworów sutka u psów rasy beagle. Nie stwierdzono, aby podanie doustne medroksyprogesteronu octanu w postaci doustnej szczurom i myszom wywierało działanie rakotwórcze. Medroksyprogesteronu octan nie wykazał działania mutagennego w badaniach genotoksyczności in vitro i in vivo. MPA w dużych dawkach jest produktem leczniczym hamującym płodność – w takich dawkach powinien obniżać płodność do chwili zaprzestania leczenia.
6. DANE FARMACEUTYCZNE
6.1 Wykaz substancji pomocniczych
PROVERA, 5 mg laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, sacharoza, parafina ciekła, talk, wapnia stearynian, indygotyna (E132).
PROVERA, 10 mg laktoza jednowodna, skrobia kukurydziana, sacharoza, parafina ciekła, talk, wapnia stearynian.
6.2 Niezgodności farmaceutyczne
Nie dotyczy.
6.3 Okres ważności
6.4 Specjalne środki ostrożności podczas przechowywania
Przechowywać w temperaturze poniżej 25 ºC.
6.5 Rodzaj i zawartość opakowania
PROVERA, 5 mg Opakowanie zawiera: 10 tabletek w blistrze z folii PVC/AL, 3 blistry w tekturowym pudełku.
PROVERA, 10 mg Opakowanie zawiera: 10 tabletek w blistrze z folii PVC/AL, 3 blistry w tekturowym pudełku.
6.6 Specjalne środki ostrożności dotyczące usuwania
Bez specjalnych wymagań.
7. PODMIOT ODPOWIEDZIALNY POSIADAJĄCY POZWOLENIE NA
DOPUSZCZENIE DO OBROTUPfizer Europe MA EEIG Boulevard de la Plaine 17 Belgia
8. NUMERY POZWOLEŃ NA DOPUSZCZENIE DO OBROTU
R/2364 R/1555
9. DATA WYDANIA PIERWSZEGO POZWOLENIA NA DOPUSZCZENIE DO
OBROTU I DATA PRZEDŁUŻENIA POZWOLENIAPROVERA, 5 mg, tabletki Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 18 stycznia 1993 Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 22 września 2009
PROVERA, 10 mg, tabletki Data wydania pierwszego pozwolenia na dopuszczenie do obrotu: 18 stycznia 1993 Data ostatniego przedłużenia pozwolenia: 03 kwietnia 2009
10. DATA ZATWIERDZENIA LUB CZĘŚCIOWEJ ZMIANY TEKSTU
CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO17.03.2023